Παγκόσμια Προοπτική (2018-35)

Καθηγητής Κουντρέντ Μπουλμπούλ*

Σε προηγούμενα άρθρα αναφερθήκαμε στην ανάγκη να προσεγγίζουμε τα φαινόμενα, τις έννοιες και τα προβλήματα περιλαμβανομένης της Δύσης, αναλυτικά, με μια οπτική αυτοπεποίθησης, στα πλαίσια των γενικών αρχών που διαθέτουμε και χωρίς να παραδινόμαστε στην ψυχολογία της υποταγής.

Ωραία, αλλά είναι αρκετή από μόνη της η σωστή τοποθέτηση και το σωστό όραμα; Μπορούν τα προβλήματα μας να επιλυθούν μόνο με μια σωστή οπτική;

Αναμφίβολα η σωστή τοποθέτηση, το όραμα και η προοπτική μπορεί να είναι το σημαντικότερο στοιχείο στην επίλυση κάθε προβλήματος και στην επίτευξη του στόχου. Διότι δεν μπορούμε να φτάσουμε στο σωστό στόχο αν η κατεύθυνση στην οποία πορευόμαστε είναι λάθος, ασχέτως και αν κάνουμε σωστά πράγματα. Από την άλλη, πέρα από το λάθος στόχο, είναι μεγάλο πρόβλημα και το να μην γνωρίζεις το στόχο σου. Κανένας άνεμος δεν μπορεί να βοηθήσει το πλοίο που δεν ξέρει προς ποια κατεύθυνση θα πλεύσει. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο είναι άτοπη η συζήτηση ότι πρωτίστως χρειαζόμαστε σωστή τοποθέτηση και προοπτική απέναντι στις διαδικασίες, τα φαινόμενα και τις έννοιες που αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας. Ωστόσο είναι αρκετή η σωστή τοποθέτηση χωρίς να πράττουμε τίποτε άλλο; Θα πρέπει να σταθούμε πάνω σε αυτό. Διότι συχνά θεωρείται ότι αρκούν οι πνευματικές συζητήσεις και συσσώρευση. Αποδίδεται περισσότερο νόημα στις πνευματικές συζητήσεις που πραγματοποιούν μικρές ομάδες σε μικρά καφενεία που δεν ωθούν στην παραγωγή και στην εργασία. Μπορεί τα προβλήματα του ισλαμικού κόσμου να επιλυθούν μονάχα με τη σκέψη; Πόση απόσταση μπορούμε να διανύσουμε με την σκέψη;

Βεβαίως και οι σκέψεις είναι σημαντικές. Οι σκέψεις είναι αυτές που άλλαξαν μακροπρόθεσμα την ιστορία της ανθρωπότητας. Πέρα από αυτό όμως αυτές οι σκέψεις έγιναν πράξη και εφαρμόστηκαν δεν παρέμειναν ανενεργές και μονάχα ως θεωρία.

Η ζωή μας δεν διαμορφώνεται από την αφηρημένη σκέψη αλλά από τα απτά βήματα που κάνουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τι μπορείς να αλλάξεις μόνο με το όραμα, ακόμα και αν διαθέτουμε μια σωστή τοποθέτηση και όραμα, χωρίς να έχουμε την πρόθεση να αλλάξουμε κάποια πράγματα προς την κατεύθυνση αυτού του οράματος, αν το όραμα μας δεν μπορεί να αλλάξει κάποια χειροπιαστά πράγματα, πρώτα από εμάς και ύστερα γύρω μας και στους κύκλους στους οποίους παραβρισκόμαστε; Μπορεί να έχουμε ένα εξαιρετικό όραμα αλλά μπορεί επίσης να συνεχίσουμε να καθόμαστε και να κοιμόμαστε εκεί που ξαπλώνουμε. Γι’ αυτόν το λόγο κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας και κανέναν άλλον αν νομίζουμε ότι κάποια πράγματα μπορεί να αλλάξουν μόνο με πνευματικές συζητήσεις, σκέψεις που δεν γίνονται πράξη και προσεγγίσεις που χλευάζουν την εφαρμογή.

Από την άλλη όμως ένα άλλο θέμα συζήτησης είναι το πόσο σωστό θα είναι το όραμα που θα παρουσιάσει κάποιος που ζει αποκομμένος από τη ζωή σε φιλντισένιους πύργους ή σε κλειστά γκέτο.

Τις περισσότερες φορές οι σκέψεις που παράγονται σε φιλντισένιους πύργους, αποκομμένοι από την εφαρμογή και την εμπειρία της ζωής, μπορούν να συνοδεύονται από πολλές ζημιές. Δυστυχώς η ιστορία είναι γεμάτη από ζημιές που έχουν προκαλέσει τέτοιες σκέψεις που παρήχθησαν αποκομμένα από την εμπειρία ζωής. Μπορεί να έχει τρομοκρατικά αποτελέσματα ένα όραμα, ένα παράδειγμα που θα σταματά τη ζωή, θα είναι αποκομμένο από τη ζωή, θα κυριεύει κάθε πτυχή της ζωής και θα παρουσιαστεί σε μια και μόνο φορά. Γι’ αυτό το λόγο μια σωστή τοποθέτηση ή ένα σωστό όραμα μπορεί να παραχθεί ή να παρουσιαστεί μέσα στη ζωή και μέσα από αυτήν και μονάχα μαζί με την εμπειρία της ζωής. Με αυτόν τον τρόπο έγινε και η αποκάλυψη του Ισλάμ. Το Ισλάμ ολοκλήρωσε τη διαδικασία αποκάλυψης μέσα στο χρόνο και τις περισσότερες φορές με απτά γεγονότα, εξολοκλήρου μέσα στη ζωή και όχι σε μια φορά και με αφηρημένο τρόπο.

Παρ’ όλα αυτά δεν διακατεχόμαστε από μεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά τη στάση που πρέπει επιδείξουμε σήμερα, για το έργο που πρέπει να επιτελεστεί, το δρόμο που πρέπει να διανύσουμε. Είναι προφανείς οι βασικές αρχές. Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα σήμερα είναι οι ενέργειες μας που δεν ισοδυναμούν με την προοπτική και δεν είναι σε συμφωνία με τα λόγια μας. Πέρα από αυτό είναι η έλλειψη πράξεων και ενεργειών παρά το γεγονός ότι αυτό απαιτούν τα λόγια μας. Ότι δεν δρούμε σε συμφωνία με αυτά που λέμε.

Ωστόσο η ζωή είναι πίστη και τζεχτ. Τζεχτ σημαίνει δράση, πράξη, προσπάθεια και αγώνας. Το τζιχάντ, ως ένα είδος τζεχτ (αγώνα), με την έννοια του πολέμου είναι κάτι που σπανίως χρειάζεται σήμερα στον κόσμο. Σε αντίθεση, ότι και αν κάνουμε στην καθημερινότητα μας θα πρέπει να κάνουμε τζεχτ για το καλύτερο, να δώσουμε αγώνα, να εργαστούμε, να καταβάλλουμε προσπάθειες και να είμαστε σε κίνηση για το καλύτερο, το σωστότερο, το ομορφότερο και αυτό που διαθέτει τις πιο πολύ αρχές. Δηλαδή δεν αρκεί να λες αυτό που είναι καλό και έχει τις πιο πολύ αρχές. Θα πρέπει να δώσουμε αγώνα γι’ αυτό το πράγμα με όλη μας τη δύναμη και σε κάθε πεδίο.

Αν επιστρέψουμε στο ερώτημα που θέσαμε στην αρχή, αναμφίβολα η σωστή τοποθέτηση, η σωστή προοπτική είναι εκ των ων ουκ άνευ όρος για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου. Διότι το λάθος όραμα και η λάθος τοποθέτηση μπορεί να μας απομακρύνει από τον σκοπό μας και να μας παρασύρει σε συμφορά. Η λανθασμένη τοποθέτηση, όσο καλή και αν είναι η πρόθεση, μπορεί να τινάξουν στον αέρα τις καλύτερες προθέσεις ή συναισθήματα. Ωστόσο το σωστό όραμα ή η σωστή τοποθέτηση από μόνα τους δεν μπορούν να μας γλιτώσουν. Νομίζουμε ότι το όραμα έχει εσωτερικό κινητήρα, ότι όταν παρουσιαστεί μια φορά θα πετύχει μόνο του το στόχο. Όμως το όραμα από μόνο του δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Το σωστό όραμα είναι μονάχα η αρχή. Αυτό που φέρνει αποτέλεσμα είναι τα απτά βήματα και το έργο που επιτελείται σε αυτήν την κατεύθυνση, με σωστή τοποθέτηση και με προοπτική που σε μεταφέρει στο στόχο.

Ποιες είναι οι πιο βασικές μας ελλείψεις που δεν είναι σύμφωνες με την σωστή προοπτική και θα πρέπει να αλλάξουμε στο εαυτό μας; Μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα μας μην βλέποντας τα λάθη μας και εστιάζοντας μόνο στα λάθη άλλων, ασχέτως και αν έχουμε δίκιο τις περισσότερες φορές; Μπορεί να έλθει το φως από μόνο του επικρίνοντας το σκοτάδι αν δεν σηκωθούμε να ανάψουμε ένα κερί; Ας τα αναλύσουμε αυτά σε ένα άλλο άρθρο μας…

*Ο καθηγητής Κουντρέντ Μπουλμπούλ είναι κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Γιλντιρίμ Μπεγιαζίτ της Άνκαρα.