Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (22-2018)

            Mία περίεργη ιστορία ζωντάνεψε πριν λίγες μέρες στην αίθουσα του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ξάνθης. Αθώοι κηρύχθηκαν 23 κατηγορούμενοι μετά από ποινική δίωξη που ασκήθηκε εις βάρος τους για υπόθεση του 2012. Η υπόθεση αφορούσε την κατ' εξαίρεση εγγραφή 20 μαθητών στο μειονοτικό δημοτικό σχολείο Εχίνου παρόλο που δεν φοίτησαν σε δημόσιο νηπιαγωγείο, όπως όριζε νόμος του 1985 και παρέμεινε ανενεργός μέχρι το 2011.

Ανάμεσα στους κατηγορούμενους ήταν ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης, Σάββας Μελισσόπουλος, ο σχολικός σύμβουλος, Κωνσταντίνος Μπαντίκος και 21 σύμβουλοι του Δημοτικού Συμβουλίου Μύκης.

            Ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κατηγορούνταν για την έκδοση ψευδούς βεβαίωσης βάσει της οποίας εγράφησαν οι μαθητές στο σχολείο, ο σχολικός σύμβουλος για παράβαση καθήκοντος και οι 21 σύμβουλοι για ψήφισμα που εξέδωσαν.

            Η υπόθεση σχετίζεται άμεσα με την πάγια διεκδίκηση για ίδρυση δίγλωσσων μειονοτικών νηπιαγωγείων. Το 2007 προστέθηκε η μονοετή φοίτηση σε νηπιαγωγείο στον κορμό της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Το 2011 το Υπουργείο Παιδείας εξέδωσε νέα εγκύκλιο, παρόλο που υπήρχαν προγενέστερες, με την οποία καθόρισε ότι η φοίτηση σε νηπιαγωγεία είναι πλέον υποχρεωτική και εντατικοποιήθηκαν οι έλεγχοι.

            Τον Ιούνιο του 2012, οι γονείς μαθητών στο μειονοτικό δημοτικό σχολείο Εχίνου ζήτησαν την εγγραφή τους σε αυτό χωρίς να προσκομίσουν βεβαίωση παρακολούθησης νηπιαγωγείου. Η αρχική άρνηση εγγραφής από τις αρμόδιες υπηρεσίες προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Οι γονείς βρήκαν την στήριξη όλων των μειονοτικών παραγόντων, ανάμεσα στους οποίους και του δημοτικού συμβουλίου Μύκης.

Σε ψήφισμά τους κατηγόρησαν την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης και το Συντονιστικό Γραφείο Μειονοτικής Εκπαίδευσης για την άρνησή τους να εγγράψουν τους μαθητές στην α δημοτικού. Έκαναν λόγο για παράνομη και αντισυνταγματική ενέργεια καθώς επίσης για «διακριτική μεταχείριση που κάνουν οι ανωτέρω υπηρεσίες σε βάρος αθώων παιδιών, με συνέπεια να μην μπορούν να φοιτήσουν στο σχολείο στο οποίο εδαφικά ανήκουν, παρότι είναι δικαίωμα τους να φοιτούν και υποχρέωση της πολιτείας να τους παρέχει αυτή τη δυνατότητα».

Tότε ξεκίνησε ένας μαραθώνιος που κατέληξε στην εγγραφή των μαθητών στο σχολείο τον Νοέμβριο, μετά από 5 μήνες, όταν πλέον ήταν ορατός ο κίνδυνος να χαθεί οριστικά η χρονιά λόγω απουσιών. Η διαδικασία που τελικά προβλεπόταν βάσει νόμου ήταν η κατ’ εξαίρεση εγγραφή αφού οι γονείς προσκόμισαν βεβαιώσεις με τις οποίες επικαλέστηκαν οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους.

Για αυτές τις βεβαιώσεις λοιπόν ασκήθηκαν διώξεις σε υπηρεσιακούς παράγοντες. Ενώ η ιστορία θα τελείωνε το 2012 με την εγγραφή των μαθητών, έλαβε και δικαστική - νομική διάσταση παρόλο που η οδός που εν τέλει έλυσε το πρόβλημα έγινε σε απόλυτη συνεννόηση και συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου Παιδείας.   

Ο τότε Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης και νυν Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης, Σάββας Μελισσόπουλος, στην απολογία του ανέφερε ότι επιχείρησε να πείσει τους γονείς να μην στηρίζουν παράλληλες δομές και όταν πλέον αυτό έγινε ξεκάθαρο και κατανοητό, στήριξε το αίτημα για την κατ’ εξαίρεση εγγραφή στο σχολείο ώστε να δώσει λύση σε ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα που λάμβανε μεγάλες διαστάσεις.

Όλοι οι κατηγορούμενοι εκτίμησαν ότι με τις ενέργειές τους ουσιαστικά στήριξαν και ενίσχυσαν την φοίτηση στα δημόσια νηπιαγωγεία.

Σημαντική ήταν και η τοποθέτηση του νυν Δημάρχου Μύκης ο οποίος το επίμαχο διάστημα ήταν δημοτικός σύμβουλος. Ξεκαθάρισε ότι το ψήφισμα εξέφραζε την συμπαράσταση προς τους γονείς και τους μαθητές και σημείωσε ότι σήμερα στον Δήμο Μύκης λειτουργούν 17 δημόσια νηπιαγωγεία στα οποία φοιτούν 250 παιδιά. Ο Δήμος συγκαταλέγεται ανάμεσα σε αυτούς που θα εφαρμόσουν την επόμενη σχολική χρονιά το πρόγραμμα της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης.  

Τέλος καλό, όλα καλά. Όλοι οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν.

Παρόλα αυτά η ιστορία του τι συνέβη στον Εχίνο το 2012 είναι ενδεικτική για τις δυναμικές που αναπτύσσονται γύρω από αυτά τα θέματα. Η άρνηση εγγραφής 20 παιδιών στην α τάξη του μειονοτικού δημοτικού σχολείου λόγω μη φοίτησης σε δημόσιο νηπιαγωγείο, έλαβε μεγάλες διαστάσεις και για αρκετό καιρό απασχόλησε σημαντική μερίδα ατόμων από τους γονείς, μέχρι παράγοντες του Υπουργείου Παιδείας. Στήθηκε τότε ένα μεγάλο τραπέζι διαπραγμάτευσης στο οποίο έγινε σκληρή συναλλαγή.

Το διακύβευμα έχει να κάνει με την ελεύθερη επιλογή του εκπαιδευτικού συστήματος, έχει να κάνει με το αν υπάρχει αυτή η επιλογή κι όταν απουσιάζει ποιες είναι οι εναλλακτικές. Φυσικά όλο αυτό εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συζήτησης για τις πολιτικές στην εκπαίδευση. Στην περίπτωση της Μειονότητας η κατάσταση περιπλέκεται.

Η ίδρυση δίγλωσσων μειονοτικών νηπιαγωγείων αποτελεί μία πάγια διεκδίκηση της Μειονότητας. Μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί λύση στο πρόβλημα. Οδηγούμαστε λοιπόν σε καταστάσεις όπως συνέβη στον Εχίνο. Οι γονείς των παιδιών κατέθεσαν υπεύθυνες δηλώσεις στις οποίες επικαλούνταν κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους με την υποσημείωση και κατ’ επέκταση την κοινωνική αιτιολόγηση ότι επιθυμούν δίγλωσσα νηπιαγωγεία. Για όσους έζησαν από κοντά την υπόθεση τότε, θα θυμούνται ίσως ότι μέχρι να καταλήξουν σε αυτήν την κοινά αποδεκτή λύση, υπήρξαν διάφορες εκδοχές υπεύθυνων δηλώσεων που κυκλοφόρησαν.

Στην απολογία του στο δικαστήριο ο Σάββας  Μελισσόπουλος έκρινε απόλυτα πετυχημένους τους χειρισμούς με αποτέλεσμα να γίνει η εγγραφή των 20 παιδιών, να αντιμετωπιστεί το θέμα παράλληλων δομών στον Εχίνο, ενώ σε προσωπικό επίπεδο ο ίδιος έκρινε ότι οι χειρισμοί ήταν τόσο πετυχημένοι που συνέβαλαν στην προαγωγή και τοποθέτησή του σε περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.

Η υπόθεση του Εχίνου το 2012 συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας επειδή η προσχολική εκπαίδευση της Μειονότητας είναι ένα πεδίο με πολιτικές και νομικές προεκτάσεις. Είναι συγχρόνως, ένα ανοιχτό σε εξελίξεις πεδίο. Στην επόμενη εκπομπή θα μας απασχολήσουν όλα αυτά σχετικά με τις εξελίξεις που ανέκυψαν ως προς το πιλοτικό πρόγραμμα για δίγλωσση εκπαίδευση σε έξι νηπιαγωγεία της Θράκης.