Επικαιρότητα στα Βαλκάνια (2018-11)

Στα Βαλκάνια συνεχίζονται οι πολιτικές με εθνικιστική ρητορική και όχι με αναφορά σε ατομικά δικαιώματα. Συνεχίζεται η πολιτική μέσω συλλογικών δικαιωμάτων. Ο εθνικισμός μπορεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο για να ενώσει τους ανθρώπους αλλά σε κοινωνίες όπως στα Βαλκάνια όπου ζουν άνθρωποι από διάφορα έθνη αυτός ο ρόλος γίνεται αρνητικός.

Ο πολυεθνικές κοινότητες κάποιες φορές μπορούν να ενθαρρύνουν τη συνεργασία, ανοχή και τη συμφιλίωση. Αλλά για να σχηματιστεί μια τέτοια ατμόσφαιρα πρέπει καμία εθνοτική ομάδα να μην έχει στα χέρια της την πολιτική δύναμη και να μην προσπαθεί να επιδράσει πάνω σε άλλους. Στη Γιουγκοσλαβία της περιόδου του Τίτο κατά μεγάλο ποσοστό τα έθνη είχαν επιδράσεις σε άλλα έθνη και για το λόγω αυτό διαλύθηκε η Γκιογκοσλαβία. Χωρίς τον πολιτικό πολιτισμό που δεν είναι σύμφωνα με την ανοχή, συνεργασία και τη συμφιλίωση δεν μπορούν να εξελιχτούν τα δημοκρατικά ιδρύματα σε μια χώρα.

Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ήταν σημαντικές, η ειρηνευτική συμφωνία Ντέιτον, το σχέδιο Μάρτι Αχτισάαρι στο Κόσοβο και το σύνταγμα του Κοσόβου. Ενώ στη Μακεδονία η συμφωνία-πλαίσιο της Οχρίδας ήταν σημαντική για τα δημοκρατικά ιδρύματα. Αλλά πρέπει μεταξύ της θεσμικής υποδομής και της πολιτικής κουλτούρας να υπάρχει αρμονία. Στα Δυτικά Βαλκάνια ορισμένοι πολιτικοί με συνείδηση προχώρησαν στο διαχωρισμό και για να κερδίσουν ψήφους εκφωνούν ομιλίες μόνο προς τις κοινότητες τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν μπορούν τα δημοκρατικά ιδρύματα να πραγματοποιούν αυτά που πρέπει να κάνουν.

Τα Βαλκάνια έχουν ανάγκη για περισσότερο χρόνο για να ξεπεραστούν οι αρνητικές συνέπειες της περιόδου του 1990. Παρόλα αυτά δεν χρειάζεται να περιμένουν για να αναπτυχθεί μια συνεκτική και περιεκτική πολιτική κουλτούρα. Οι πολιτικοί στα Βαλκάνια εάν τηρήσουν πολιτική βούληση σε αυτή την κατεύθυνση θα είναι σίγουρο ότι θα τερματιστεί η αναζήτηση των δικαιωμάτων με επίκεντρο τα εθνοτικά δικαιώματα. Στα Δυτικά Βαλκάνια οι πολιτικοί ηγέτες ορισμένοι τουλάχιστον κάνουν το αντίθετο και δεν συμπεριφέρονται για να ξεπεραστούν τα αρνητικά αποτελέσματα της περιόδου του 1990. Για το λόγο αυτό στην περιοχή συνεχίζεται  η εθνικιστική ρητορική και υπάρχουν προσπάθειες για την εθνοτική διαίρεση. Τελικά οι προεκλογικές εκστρατείες αποδεικνύουν ότι ορισμένοι πολιτικοί εκμεταλλεύονται από την ρητορική της εθνοτικής διαίρεσης.

Από την άλλη τα ΜΜΕ υποστηρίζουν κάποιο πολιτικό κόμμα και συνεχίζονται οι μεταδώσεις με αυτή τη λογική.

Ακόμα και σήμερα οι σχέσεις ανάμεσα στις χώρες που ιδρύθηκαν μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας δεν είναι σε επιθυμητό σημείο. Οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να αποκτούν καλύτερες θεσμικές σχέσεις με την ΕΕ. Οι σχετικές χώρες μπορούν να αναπτύξουν τη συνεργασία, καλές σχέσεις επίσης τα σύνορα για να έχουν μόνο συμβολικό χαρακτήρα πρέπει οι λαοί των βαλκανικών χωρών να συναντηθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η ΕΕ από την αρχή βοήθησε τις μεταρρυθμίσεις των κρατών και στις οικονομίες, για τη βελτίωση της δημοκρατίας και για την αύξηση της απόδοσης σε δημόσια ιδρύματα.

Την περίοδο του 1990 ανέλαβαν καθήκοντα στη Μακεδονία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στο Κόσοβο οι αποστολές της ΕΕ.

Σήμερα πάλι η ΕΕ αναλαμβάνει σημαντικό ρόλο στην επίλυση των προβλημάτων στην περιοχή. Για παράδειγμα η ΕΕ συνεχίζει να καταβάλλει προσπάθειες για την ομαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στη Σερβία και το Κόσοβο. Η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ δεν αναπτύχθηκε όσο πρέπει για να τερματίσει τις εντάσεις στα Βαλκάνια. Οι 28 χώρες μέλη για παράδειγμα δεν μπόρεσαν να έχουν κοινή φωνή απέναντι στην προσφυγική κρίση.

Η ΕΕ λόγω των ζητημάτων δεν μπορεί να επικεντρωθεί σε πολιτικές διεύρυνσης της ΕΕ. Από την άλλη και οι πολίτες των χωρών της ΕΕ δεν υποστηρίζουν τη διεύρυνση όμως παρόλα αυτά πρέπει να συνεχίσουν οι πολιτικές για την διεύρυνση της ΕΕ.

Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να δημιουργήσουν νέα προβολή σε δρόμο προς ένταξη στην ΕΕ. Πρέπει τα Βαλκάνια να αποκτούν φήμη όχι με την αστάθεια αλλά ως περιοχή που καταπολεμά τη διαφθορά και πρέπει να προσπαθήσει για να προσελκύσει τις ξένες επενδύσεις. Οι σχετικές χώρες πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες για το κράτος δικαίου, για την οικονομική διακυβέρνηση επίσης για την ανάπτυξη διοικητικής ικανότητας.

Με λίγα λόγια οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες για να αποδειχθεί η διεύρυνση ότι θα είναι η επίλυση των ζητημάτων. Μόνο με την ένταξη στην ΕΕ οι βαλκανικές χώρες μπορούν να βρουν οριστική λύση στα προβλήματα.

Ήταν οι αξιολογήσεις του Dr. Erhan Türbedar.