Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (06-2018)

            Η 29^η Ιανουαρίου 1990 είναι μία ημερομηνία σταθμός για την Τουρκική μειονότητα της Θράκης. Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί στην επέτειο ο τίτλος Ημέρα Εθνικής Αντίστασης και Κοινοτικής Αλληλεγγύης. Κάθε χρόνο διοργανώνεται εκδήλωση μνήμης.

            Για κάποιον που διαβάζει και ενδιαφέρεται για την ιστορία της Μειονότητας δεν μπορεί να προσπεράσει αβίαστα αυτήν την επέτειο που άλλαξε τον ρου της ιστορίας στο χώρο διεκδίκησης των δικαιωμάτων.

            Πίσω σε εκείνη την ταραγμένη περίοδο, στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Η Μειονότητα μοιάζει με καζάνι που βράζει. Οι διοικητικές ενοχλήσεις βρίσκονται στο απόγειό τους και κάθε τι μειονοτικό βρίσκεται υπό διωγμό. Ανάμεσα σε  όλα η πολιτεία παρεμβαίνει και σε μειονοτικά θέματα, όπως τα σωματεία, ο Μουφτής.

            Τον Ιανουάριο του 1988 ανακοινώθηκε η δικαστική απόφαση για το οριστικό κλείσιμο των σωματείων της Μειονότητας. Το ίδιο διάστημα κι όχι τυχαία βρίσκονται στο απόγειο της δύναμής τους και οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι, όπως και οι ανεξάρτητοι μειονοτικοί συνδυασμοί. Συγκεντρώνουν υπογραφές, διώκονται και για αυτήν την κίνηση, ακολουθούν δικαστήρια.

            Στην δεύτερη επέτειο εκείνης της απόφασης για το κλείσιμο των σωματείων, στις 29 Ιανουαρίου του 1990, διοργανώνεται μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην Κομοτηνή. Κόσμος καταφθάνει από τα χωριά, από όλη τη Θράκη. Μαζί με την συγκέντρωση των μειονοτικών καταφτάνουν και πολίτες της πλειοψηφίας αποφασισμένοι να διαλύσουν την συγκέντρωση. Ακολουθούν εκτεταμένα επεισόδια, δεκάδες σπασμένα τζάμια σε μαγαζιά μειονοτικών, πλιάτσικο, ξυλοδαρμοί, ένταση. 

            Η έκταση των γεγονότων ήταν αδύνατο να αποσιωπηθεί. Οι εικόνες φτάνουν παντού, ξεπερνώντας ακόμα και τα σύνορα της Ελλάδας. Στην περιοχή μεταβαίνει ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Αντώνης Σαμαράς και δύο ημέρες μετά τις ταραχές, στις 31 Ιανουαρίου 1990 ακολουθεί σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών που απαρτίζουν την οικουμενική κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Ξενοφώντα Ζολώτα και υπογράφεται ένα μνημόνιο.

            Παρόλο που δεν είναι ευρέως γνωστό, ωστόσο είναι το μνημόνιο στο οποίο για πρώτη φορά γίνεται λόγος για διοικητικές ενοχλήσεις οι οποίες καταργούνται επειδή έφεραν τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

            Πιο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι η διακήρυξη της ισονομίας και ισοπολιτείας τον Μάιο του 1991 σε επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού στην Κομοτηνή, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, με την οποία εγκαινιάζεται μία νέα εποχή στον χώρο των ατομικών ελευθεριών για τα μέλη της Μειονότητας.

            Εκείνη η δημόσια τοποθέτηση αποτελούσε μία ακόμα στυγνή παραδοχή ότι οι πολίτες της Μειονότητας αντιμετωπιζόταν έως τότε ως πολίτες β κατηγορίας. Είχαν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους, να ανταπεξέλθουν ακόμα και σε απλές πρακτικές, όπως η έκδοση μιας άδειας οδήγησης ή η επισκευή της κατοικίας. Τα εμπόδια οδηγούσαν σε στασιμότητα, η στασιμότητα σε οικονομικό μαρασμό. Αναμφισβήτητα οι κακουχίες και το οικονομικό ήταν ανάμεσα στους βασικούς λόγους που οδήγησαν σε αντιδράσεις. Εκείνη την εποχή ωστόσο, στο επίκεντρο βρέθηκε πρωτίστως η άρνηση της εθνικής ταυτότητας.

            Η άρνηση μιας ταυτότητας που δυστυχώς συνεχίζεται με τη μία ή την άλλη μορφή μέχρι σήμερα. Κι αν όλα τα παραπάνω γεγονότα ξεκίνησαν με το κλείσιμο των σωματείων κάποια στιγμή το 1988, πριν λίγες μέρες γίνεται γνωστή η προσφυγή στο Εφετείο Θράκης του πιο παλιού και ιστορικού σωματείου της Μειονότητας, της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης, διεκδικώντας την αναγνώρισή της.

            Από το 1927 που ιδρύθηκε η Ένωση μέχρι την τελευταία προσφυγή ακολούθησαν πάρα πολλοί δικαστικοί αγώνες, δικαίωση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καταδίκη της Ελλάδας, όχι όμως και αναγνώριση εντός της ελληνικής επικράτειας.

            Ο πρόσφατος νόμος που ψηφίστηκε λίγο πριν την εκπνοή του 2017 από το ελληνικό κοινοβούλιο δίνει το δικαίωμα επαναπροσφυγής στην ελληνική δικαιοσύνη σε περίπτωση δικαίωσης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτός ο νόμος αποτέλεσε το κίνητρο για να δοκιμάσει ακόμα μία φορά η ΤΕΞ την τύχη της στο εγχώριο σύστημα δικαιοσύνης. Η εκδίκαση της υπόθεσης αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

            Φέτος, η επέτειος της 29^ης Ιανουαρίου γιορτάστηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Κομοτηνής με πλούσιο πρόγραμμα, ομιλίες και προβολή ντοκιμαντέρ. Η αίθουσα του ξενοδοχείου ήταν κατάμεστη με ανθρώπους όλων των ηλικιών. Ανάλογες ανακοινώσεις εξέδωσαν και τοπικοί φορείς της Μειονότητας προκειμένου να στείλουν το μήνυμά τους με αφορμή την επέτειο.

            Μήνυμα για την ημέρα έστειλε και ο Αντιπρόεδρος της Τουρκικής Κυβέρνησης, Χακάν Τσαβούσογλου, ο οποίος κατάγεται από τη Ροδόπη. Ανάμεσα σε άλλα ανέφερε ότι «Οι ομογενείς μας στην Δυτική Θράκης δυστυχώς ακόμα δεν μπορούν να κάνουν χρήση των μειονοτικών τους δικαιωμάτων όπως επιβάλλουν οι διεθνείς νόρμες» και επιπλέον, δήλωσε ότι «Πρέπει να τηρηθεί ότι επιβάλλει η φιλία μεταξύ των δύο χωρών και πρέπει να διασφαλίσουμε τα βασικά δικαιώματα όλων ανεξαιρέτως των πολιτών».

Τα μαθήματα που έδωσε η 29^η Ιανουαρίου 1990 σε κάθε πλευρά θα πρέπει να είναι μαθήματα δημοκρατίας και διαλόγου. Και ένα τελευταίο μήνυμα. Η Θράκη μπορεί να απέχει περίπου 700 χιλιόμετρα από την Αθήνα που είναι το κέντρο λήψεως των αποφάσεων, αλλά αυτός πρέπει να είναι βασικός λόγος για να έχει το κέντρο στραμμένο το βλέμμα στη Θράκη. Διότι στην Περιφέρεια δοκιμάζεται καθημερινά μία σκληρή καθημερινότητα, στην συγκεκριμένη όμως περιφέρεια που βρίσκεται η Θράκη δοκιμάζονται τα όρια της δημοκρατίας, τα όρια σεβασμού σε μειονοτικά και ανθρώπινα δικαιώματα.