Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (19-2017)

            Όπως όλα δείχνουν το πρώτο εξάμηνο του 2017 μονοπωλούν την επικαιρότητα τα θρησκευτικά ζητήματα της Μειονότητας. Η φωτιά στο τέμενος Βαγιαζήτ, η απαγόρευση λειτουργίας σε μεστζίτ στην Ημαθία, τα όπλα στο τέμενος της Ηλιόπετρας, οι δικαστικές περιπέτειες των εκλεγμένων Μουφτήδων, οι συζητήσεις για την Σαρία.

            Στην προηγούμενη εκπομπή αναφερθήκαμε σε κυβερνητικές πρωτοβουλίες για μειονοτικά ζητήματα που γίνονται γνωστές το τελευταίο διάστημα κυρίως μέσω του τύπου. Μία τέτοια πρωτοβουλία είναι και η συγκρότηση ομάδας εργασίας για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των Μουφτειών με απόφαση του Υπουργού Παιδείας.     

            Η ομάδα εργασίας αποτελείται από τέσσερα μέλη, όλοι υπηρεσιακοί παράγοντες του Υπουργείου. Έργο της ομάδας, όπως αυτό καταγράφεται στην υπουργική απόφαση, είναι η σύνταξη αναλυτικής και λεπτομερούς έκθεσης του υφιστάμενου τρόπου λειτουργίας τους - των Μουφτειών- (στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται και όλα όσα αφορούν στη διαδικασία άσκησης των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων των Μουφτήδων), και η κατάθεση πρότασης μελέτης για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας τους.

            Παρακάτω αναφέρεται ότι η Συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας μπορεί να ζητήσει την επιστημονική υποστήριξη του διδακτικού προσωπικού της Εισαγωγικής Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του διδακτικού προσωπικού των μαθημάτων μουσουλμανικής θρησκευτικής ειδίκευσης των Μουσουλμανικών Ιεροσπουδαστηρίων Θράκης.

            Αυτή η κυβερνητική πρωτοβουλία είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για να μελετήσει κανείς τους λόγους για τους οποίους οι σχέσεις Μειονότητας και κράτους δεν θεμελιώθηκαν ποτέ σε γερές βάσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης.

            Σχετική ερώτηση κατέθεσε ο βουλευτής Ροδόπης, Ιλχάν Αχμέτ, με την οποία ζητάει από τον Υπουργό απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα, όπως τον σκοπό ίδρυσης της ομάδας, ποιους τομείς και ποιες αρμοδιότητες των Μουφτειών αφορά το αντικείμενο της επιτροπής, και για ποιο λόγο αποτελείται σχεδόν καθ’ ολοκληρίαν από μη Μουσουλμάνους υπηρεσιακούς παράγοντες.

Στο κείμενο της ερώτησης ο βουλευτής υπογραμμίζει ότι «η κάθε παρέμβαση του Υπουργείου Παιδείας που άπτεται θεμάτων θρησκείας πρέπει να είναι τέτοιας φύσης που να εξασφαλίζεται ο σεβασμός στις αρχές της Ισλαμικής θρησκείας και εξ αυτού πρέπει σε κάθε παρέμβαση να αναζητιέται και η γνώμη των μελών της Μειονότητας και ειδικότερα των αρμοδίων στα θέματα Ισλαμικής Θρησκείας». 

Η συγκρότηση της ομάδας εργασίας είναι ένα κλασικό και γνώριμο σενάριο για τα μειονοτικά θέματα. Είναι μία ακόμα ομάδα, μία ακόμα επιτροπή που συγκροτείται για την Μειονότητα, χωρίς εκπροσώπηση της Μειονότητας, χωρίς να έχει ζητηθεί η γνώμη της, χωρίς να έχει υπάρξει η απαραίτητη προεργασία ούτε καν μια υποτυπώδης διαβούλευση. Δικαιολογημένα λοιπόν ο βουλευτής ρωτάει και είναι εύλογη απορία όλων, τι ακριβώς εξυπηρετεί η λειτουργία της, ποιος είναι ο σκοπός ίδρυσης μιας τέτοιας επιτροπής.

Μία δεύτερη και καλύτερη ανάγνωση θα θέσει κι άλλα ζητήματα. Ο τρόπος λειτουργίας, η αναβάθμιση, ο εκσυγχρονισμός, όλα όσα περιγράφονται στην απόφαση, όπως όλα όσα αφορούν στη διαδικασία άσκησης των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων των Μουφτήδων, παραπέμπουν στο ότι η ομάδα εργασίας θα μπει και σε χωράφια όπως η εφαρμογή του Ιερού Νόμου, της Σαρίας.

Αυτό συνεπάγεται αυτομάτως δύο πράγματα. Το πρώτο ότι κλείνει κάθε συζήτηση περί κατάργησης της Σαρία και δεύτερον, ότι το κράτος βουτάει βαθιά το δάχτυλό του σε ενδομειονοτικά θέματα. Σε ζητήματα όπως η Σαρία για τα οποία τίθενται σοβαρές αμφιβολίες αν η εν λόγω επιτροπή είναι αρμόδια να γνωμοδοτήσει. Γι αυτό και ο βουλευτής Ιλχάν Αχμέτ πολύ σωστά τοποθετήθηκε και ζήτησε τα αυτονόητα, σεβασμό στις αρχές της Ισλαμικής θρησκείας.

Κάτι άλλο που εντυπωσιάζει στο κείμενο της απόφασης είναι οι υποδείξεις με ποιους θα συνομιλεί η συντονίστρια της ομάδας εργασίας και σε ποιους θα απευθυνθεί για επιστημονική υποστήριξη. Κάπως έτσι το κράτος ξεγυμνώνεται μπροστά στα μάτια της Μειονότητας διότι ουσιαστικά με το δάχτυλο υποδεικνύει ποιοι είναι οι «δικοί μας» και κατ’ επέκταση, ποιοι αποκλείονται από τέτοιες διαδικασίες.

Κυρίαρχο είναι και το ερώτημα γιατί τώρα, την δεδομένη χρονική στιγμή, ποια ανάγκη οδήγησε στην ίδρυση της ομάδας εργασίας; Σύμφωνα με πληροφορίες του αθηναϊκού τύπου μέχρι σήμερα παρουσιάστηκαν αρκετές στρεβλώσεις στη λειτουργία των Μουφτειών. Δεν λείπουν και αναφορές που κάνουν λόγο για έλλειψη κλίματος συνεργασίας με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.      

Αν όντως ισχύει κάτι τέτοιο, αν πράγματι οι κρατικοί φορείς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και εντόπισαν έλλειμμα συνεργασίας στις Μουφτείες, εκεί όπου βρίσκονται άνθρωποι διορισμένοι από το ίδιο το κράτος και σε συνεργασία με τις κρατικές αρχές, τότε αυτό είναι μία καλή αφορμή για αυτοκριτική και για να αγγίξουμε την ρίζα του προβλήματος.

Αντ’ αυτού μία ακόμα φορά το κράτος παρεμβαίνει κατασταλτικά και με βεβιασμένες κινήσεις συγκροτεί μία ακόμα επιτροπή. H μέχρι σήμερα εμπειρία έδειξε ότι αυτές οι παρεμβάσεις φέρνουν ένταση, εντείνουν το χάσμα ανάμεσα σε κράτος και Μειονότητα και κυρίως, δεν δίνουν λύση σε κανένα πρόβλημα. Απομένει να δούμε στην πράξη αν η λειτουργία αυτής της επιτροπής θα αποτελέσει τροχοπέδη σε θρησκευτικά ζητήματα της Μειονότητας. Αν μη τι άλλο, η παντελής απουσία της Μειονότητας από τέτοιες διαδικασίες δεν είναι καλός οιωνός.