Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (40-2016)

Στις 11 Αυγούστου στην Αγγλική έκδοση της εφημερίδας Καθημερινή η οποία διανέμεται με την International New York Times σε Ελλάδα και Κύπρο, δημοσιεύτηκε ένα άρθρο με τίτλο «Η εκπαίδευση βοηθάει στην καταπολέμηση της κοινωνικής απομόνωσης». Το άρθρο υπογράφει η Σίσσυ Αλωνιστιώτου και παρόλο που το βασικό θέμα είναι η μειονοτική εκπαίδευση, μεγάλο μέρος του άρθρου αναφέρεται στον προσδιορισμό της Μειονότητας.

Η αρθρογράφος αναφέρει συγκεκριμένα «Mία αίσθηση ότι είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας και μία επιθυμία για αυτό-προσδιορισμό ήταν εμφανείς στα χωριά των Πομάκων τα οποία συμπεριελήφθησαν εντός των συνόρων του τότε Βασιλείου της Ελλάδος ακολουθώντας την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης το 1923. Εκείνη την περίοδο, τρεις εθνοτικές ομάδες ζούσαν στην περιοχή, οι Πομάκοι, οι Τούρκοι και οι Ρομά που προσδιοριζόταν ως μία μειονότητα στηριζόμενοι στην κοινή Μουσουλμανική θρησκεία».

Το άρθρο αναφέρεται εκτενώς στο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη το οποίο εγκαινιάστηκε στην περιοχή το 1997 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα με κύριους στόχους την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των παιδιών της Μειονότητας με έμφαση στην καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και την αρμονική τους ένταξη στην κοινωνία ως ισότιμων πολιτών της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Στο τελευταίο μέρος του άρθρου διαβάζουμε ότι τη δεκαετία του 1950 «οι Ελληνικές κυβερνήσεις έλαβαν υπόψιν τους ή ακολούθησαν τις εντολές των Συμμαχικών Δυνάμεων που προωθούσαν την πολιτική Τουρκοποίησης των Πομάκων,  αναγκάζοντάς τους να μιλάνε τουρκικά στα μειονοτικά σχολεία». Και καταλήγει ότι από το 1974 και μετά παρόλο που η Ελλάδα άρχισε να διαχωρίζει τους Πομάκους από το σύνολο της Μειονότητας, σε πρακτικό επίπεδο αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση των μειονοτικών σχολείων.

Το άρθρο αυτό προκάλεσε την αντίδραση της Γενικής Διευθύντριας της Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Εταιρείας της Μειονότητας της Δυτικής Θράκης (Π.Ε.Κ.Ε.Μ.), Περβίν Χαϊρουλά. Με μία ανοιχτή επιστολή στον Διευθυντή της εφημερίδας Καθημερινή η Περβίν Χαϊρουλά στρέφει τα πυρά της εναντίον της Σίσσυ Αλωνιστιώτου αλλά και της εφημερίδας αναφέροντας «ο ρόλος της «Καθημερινής» εφημερίδας δεν συνίσταται στον χαρακτηρισμό της εθνικής ταυτότητας ομάδων ή κοινωνικών συνόλων την στιγμή που αυτές οι ομάδες ζουν αναμφισβήτητα, εδώ και δεκαετίες, με την συνείδηση της εθνικής τους καταγωγής την οποία δηλώνουν ανοιχτά προς όλες τις κατευθύνσεις. Επιπλέον, ο κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού και δεν έχει ανάγκη τις υποδείξεις κανενός ώστε να κατανοήσει και να δηλώσει το ποιος είναι».

Μάλιστα, η Περβίν κάνει ένα βήμα παραπέρα και δίνει συστάσεις με ποιόν τρόπο γίνεται μία σοβαρή δημοσιογραφική έρευνα καθώς καλεί τους υπεύθυνους της εφημερίδας πριν γράψουν οτιδήποτε για την περιοχή να μεταβούν σε αυτήν για ενδελεχή έρευνα. Τότε, όπως ισχυρίζεται η ίδια δεν θα απέδιδαν «στον πληθυσμό αυτής μια ταυτότητα με την οποία δεν έχει ουδεμία σχέση» και επιπλέον, θα διαπίστωναν ότι η ύπαρξη τριών εθνολογικών στοιχείων είναι ένας «μύθος», «αποκύημα της φαντασίας και μόνο».

Η Πολιτιστική και Εκπαιδευτική Εταιρεία της Μειονότητας της Δυτικής Θράκης ιδρύθηκε το 2007 με κύριους στόχους την ανεύρεση τρόπων και μεθόδων για την εξύψωση του πολιτιστικού και εκπαιδευτικού επιπέδου της Τουρκικής Μειονότητας της Δυτικής Θράκης καθώς και την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών, παιδαγωγικών, πολιτιστικών, ιστορικών και γενικά επιστημονικών ερευνών και εργασιών με σκοπό την έρευνα και ανάπτυξη της τουρκικής γλώσσας και κουλτούρας. Ανάμεσα στους στόχους όπως αναγράφονται στο καταστατικό της Εταιρείας είναι και η ίδρυση σχολείων πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και παιδικών σταθμών.

Μέχρι σήμερα η Εταιρεία έχει συστήσει ένα Κέντρο Ερευνών στο οποίο κάνει μία σοβαρή και συστηματική προσπάθεια για συγκέντρωση βιβλιογραφίας αναφορικά με την Μειονότητα και την Θράκη και διοργάνωσε ορισμένα συνέδρια και ημερίδες με επίκεντρο την μειονοτική εκπαίδευση, αλλά και ευρύτερα θέματα.

Η Γενική Διευθύντρια, Περβίν Χαϊρουλά, είναι μία δυναμική γυναίκα, ιδιαίτερα δραστήρια, η οποία ωστόσο κρατάει χαμηλό προφίλ. Δεν μας έχει συνηθίσει σε επιστολές όπως αυτήν που έστειλε προς την εφημερίδα Καθημερινή και αναμφισβήτητα, εκφράζει την δυναμική που την χαρακτηρίζει.

Είναι δικαιολογημένη η έντονη αντίδραση των Μειονοτικών όταν ετεροπροσδιορίζονται από τον οποιοδήποτε εκτός ομάδας. Δεν έχει άλλωστε άδικο η Περβίν Χαϊρουλά όταν ισχυρίζεται με αυστηρό ύφος ότι το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου και κανείς δεν χρειάζεται υποδείξεις προς αυτήν την κατεύθυνση.

Αν θέλουμε να ανοίξουμε την εικόνα θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην γραπτή διαμάχη των δύο γυναικών ουσιαστικά βλέπουμε δύο παίκτες, από τη μία η επίσημη θέση του ελληνικού κράτους όπως αυτή καταγράφεται και αναπαράγεται από την Σίσσυ Αλωνιστιώτου και από την άλλη η αντίδραση της Μειονότητας όπως αυτή αποτυπώνεται στην επιστολή της Περβίν Χαϊρουλά.

            Η όποια συζήτηση για την μειονοτική εκπαίδευση πρέπει να είναι ουσιαστική και να αγγίζει την καρδιά του ζητήματος.

            Από την άλλη είναι λογικό σε ένα άρθρο περιορισμένης έκτασης να μην είναι δυνατόν να χωρέσουν τα πάντα για την μειονοτική εκπαίδευση, ωστόσο υπάρχουν σημαντικές παραλείψεις. Για παράδειγμα, γίνεται αναφορά και πολύ σωστά στο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας της Θράκης το οποίο πραγματικά έφερε νέα δεδομένα και άλλαξε το τοπίο του ελληνόγλωσσου μόνο τμήματος.

Από την αρχή του Προγράμματος η Μειονότητα διεκδικεί να υπάρξει κάτι αντίστοιχο για το τουρκόγλωσσο κομμάτι. Στην τελευταία επιστολή που έστειλαν από κοινού τα Διοικητικά Συμβούλια των Συλλόγων Δασκάλων Αποφοίτων της Ειδικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης (Ε.Π.Α.Θ.) των Νομών Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου για την φετινή σχολική χρονιά στον Υπουργό Παιδείας, σημειώνουν ανάμεσα σε άλλα και την ανάγκη για άμεση και ουσιαστική επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών του τουρκόφωνου προγράμματος των Μειονοτικών Σχολείων στα υπάρχοντα βιβλία από τους συγγραφείς.

Αυτά και άλλα σημαντικά θέματα πρέπει να μπούνε στο τραπέζι του διαλόγου για την ουσιαστική αναβάθμιση της μειονοτικής εκπαίδευσης στο σύνολό της. Και πράγματι, η δυναμικότητα που κρύβουν οι γυναίκες και κυρίως οι γυναίκες που έχουν θεσμικό ρόλο μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στην επίλυση προβλημάτων.