Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (18-2016)

            Στις 07 Μαρτίου 2016 είδε το φως της δημοσιότητας επιστολή της Κίνησης Πολιτών «Θέλουμε Μειονοτικό Σχολείο» στον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, με την οποία γονείς και κηδεμόνες μαθητών της Μειονότητας ζητάνε την ανέγερση νέου μειονοτικού δημοτικού σχολείου στην πόλη της Κομοτηνής.

            Η Κίνηση αυτή ξεκίνησε το 2014 με ιδιωτική πρωτοβουλία γονέων οι οποίοι διαπίστωσαν τις τεράστιες ελλείψεις των μειονοτικών δημοτικών σχολείων σε υποδομές και οργανώθηκαν με απώτερο στόχο την ανέγερση ενός νέου μειονοτικού δημοτικού σχολείου για να καλύψει τις εκπαιδευτικές ανάγκες 100 περίπου μαθητών στην αμιγώς μειονοτική συνοικία Χάρμανλικ της Κομοτηνής όπου οι μαθητές αναγκάζονται να διανύουν καθημερινά απόσταση 3,5 χιλιομέτρων για να φτάσουν στα πλησιέστερα δημοτικά σχολεία.

            Μέσα στην επιστολή διαβάζουμε ότι σε τρία από τα τέσσερα δημοτικά μειονοτικά σχολεία της Κομοτηνής επικρατούν τραγικές συνθήκες λόγω ανεπαρκών και ελλιπέστατων υποδομών. Υπάρχουν σχολεία που συστεγάζονται με τεμένη, οι μαθητές στοιβάζονται σε ένα θρανίο τρεις και τέσσερις μαζί, ενώ κτιριακά παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα αφού έχουν κατασκευαστεί επί εποχής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

            Είναι γεγονός ότι η μεγαλύτερη έλλειψη υποδομών παρατηρείται στην μειονοτική εκπαίδευση. Οι παρεμβάσεις που γίνανε τα τελευταία χρόνια αφορούν την προμήθεια αιθουσών ελαφράς λυόμενης προκατασκευής για την κάλυψη έκτακτων αναγκών. Στην Ελλάδα υπάρχει ένα ρητό που λέει «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού», δηλαδή παίρνουμε μία απόφαση για κάτι προσωρινό και τελικά το προσωρινό γίνεται μόνιμο. Οι προσωρινές λυόμενες κατασκευές τύπου προκάτ που προορίζονται για να καλύψουν έκτακτες ανάγκες τείνουν να αντικαταστήσουν τα σχολικά κτίρια και να γίνουν μόνιμες εγκαταστάσεις.

            Ο πρώην βουλευτής Ροδόπης, Αχμέτ Χατζηοσμάν, είχε δώσει αγώνα επί θητείας του στο Κοινοβούλιο για την κατασκευή ενός νέου μειονοτικού δημοτικού σχολείου προκειμένου να στεγάσει το 5^ο μειονοτικό δημοτικό σχολείο Κομοτηνής, γνωστό και ως Μάστανλη από το όνομα της συνοικίας που βρίσκεται, που παρουσιάζει αναμφισβήτητα την πιο τραγική εικόνα σε υποδομές.

Το 2009 μόλις τελείωσε η ορκωμοσία της Βουλής, ο βουλευτής παρέδωσε επιστολή στον τότε Πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή, με την οποία ζήτησε την άμεση παρέμβασή του για την επίλυση του προβλήματος. Ο ίδιος, κάτοικος της γειτονιάς, έχοντας φοιτήσει στο σχολείο, είχε εκτός από πολιτικό και προσωπικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο σχολείο. Μέσα στην επιστολή σημείωνε ότι «στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης δεν συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία σύγχρονης υποδομής και η παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης». Και κατέληγε «Φαίνεται ότι το μεγαλύτερο σε αριθμό μαθητών μειονοτικό δημοτικό σχολείο της Κομοτηνής δεν συμπεριλαμβάνεται στο όραμα της Κυβέρνησης για δημιουργία σύγχρονης κτιριακής υποδομής».

Προεκλογικά οι υποσχέσεις για βελτίωση των κτιριακών υποδομών και δημιουργία σύγχρονης κτιριακής υποδομής στα μειονοτικά σχολεία συμπεριλαμβάνονται στις προγραμματικές δηλώσεις σχεδόν όλων των κομμάτων. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι μία ‘ελαφριά’ εξαγγελία με την έννοια ότι δεν έχει το βάρος άλλων μειονοτικών θεμάτων που συνήθως είναι τροχοπέδη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Συγχρόνως, είναι μία πρωτοβουλία που θα δώσει λύσεις σε προβλήματα και θα βελτιώσει καθημερινές συνθήκες στην εκπαίδευση, οπότε κάτι που θα εκτιμηθεί από όλες τις πλευρές.

Όπως αποδεικνύεται στην πράξη, οι εξαγγελίες μένουν στα λόγια. Για παράδειγμα, το 2004 ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδος, Κωνσταντίνος Καραμανλής, εγκαινίασε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή μειονοτική πολιτική, άξονας της οποίας όπως την προσδιόρισε ο ίδιος ήταν και ο εκσυγχρονισμός της υφιστάμενης υποδομής των σχολικών κτιρίων όπως και η δημιουργία σύγχρονης κτιριακής υποδομής. Τον Νοέμβριο του 2008 η τότε Υπουργός Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου, επισκέφτηκε το μειονοτικό δημοτικό σχολείο του Μάστανλη στην Κομοτηνή όπου διαπίστωσε το μέγεθος του προβλήματος. Δυστυχώς η κατάσταση παρέμεινε η ίδια.

            Σε πείσμα των καιρών και των υποδομών, οι μαθητές του Μάστανλη ξεπέρασαν τα σύνορα του σχολείου, της Δυτικής Θράκης, της Ελλάδας και το 2015 έλαβαν βραβείο ποιότητας στο πλαίσιο ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πλατφόρμας. Το έργο των μικρών μαθητών κατατάχθηκε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ανάμεσα στα 12 καλύτερα προγράμματα και ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας με σχολείο από την Σιλίφκε της Τουρκίας έχοντας ως σημείο αναφοράς τη μεσογειακή κουλτούρα και ως εργαλείο επικοινωνίας την κοινή γλώσσα.

            Αναλογιζόμενοι το παράδειγμα των μικρών μαθητών του Μάστανλη, αντιλαμβανόμαστε ότι τα κτίρια και οι αίθουσες μικρή σημασία έχουν όταν αυτά στεγάζουν μέσα τους λαμπρά μυαλά και νέους με όραμα και πίστη στην παιδεία. Ωστόσο, η ιστορία δείχνει ότι ακόμα και τα κτίρια μπορούν να αποκτήσουν τεράστια συμβολική αξία και να διαδώσουν παντού μηνύματα ειρήνης και συμφιλίωσης.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Μειονοτικό Γυμνάσιο και Λύκειο Κομοτηνής, γνωστό και ως Τζελάλ Μπαγιάρ, το οποίο είναι το τελευταίο μειονοτικό σχολείο που κατασκευάστηκε στην περιοχή της Δυτικής Θράκης το 1952. Εκείνη την περίοδο, ο Βασιλιάς της Ελλάδος Παύλος και η Βασίλισσα Φρειδερίκη επισκέφτηκαν την Τουρκία ως επίσημοι προσκεκλημένοι του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, Τζελάλ Μπαγιάρ. Σε δεξίωση που δόθηκε προς τιμήν του βασιλικού ζεύγους, η Βασίλισσα ανέφερε τα εξής απευθυνόμενη στον Τούρκο Πρόεδρο «Εξοχότατε, ξεκίνησα να πραγματοποιήσω ένα σπουδαίο έργο, θα ιδρύσω ένα Λύκειο για τους Τούρκους της Δυτικής Θράκης». Στην ίδια ομιλία ζήτησε από τον Τούρκο Πρόεδρο να δώσει στο σχολείο το  όνομά του για να τον τιμήσει.

Έτσι κι έγινε. Η κατασκευή του σχολείου ολοκληρώθηκε μέσα σε τέσσερις μήνες και στις 2 Δεκεμβρίου 1952 γίνανε τα εγκαίνια του σχολείου παρουσία του βασιλικού ζεύγους και του Τούρκου Προέδρου. Οι Έλληνες αξιωματούχοι έβγαλαν λόγο στα γαλλικά τονίζοντας την σπουδαιότητα του σχολείου στην οικοδόμηση της ελληνοτουρκικής φιλίας.

Η ιστορία του Τζελάλ Μπαγιάρ μοιάζει με παραμύθι. Παρόλα αυτά η παρουσία του σχολείου είναι εκεί, να θυμίζει σε όλους ότι όταν υπάρχει βούληση, τότε αυτά που φαντάζουν θαύματα γίνονται έργα και μένουν εκεί να συμβολίζουν αξίες και ιδανικά που γκρεμίζουν τείχη και στεγανά δεκαετιών.