Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (2016-17)

            Το 2008 βάσει νόμου θεσπίστηκε ποσοστό πέντε τοις χιλίοις (5‰) για κατ’ εξαίρεση προσλήψεις των Τούρκων της Θράκης σε πανελλήνιους διαγωνισμούς στο ελληνικό δημόσιο. Το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), είναι ο αρμόδιος φορέας για τις προσλήψεις προσωπικού στον δημόσιο τομέα και κατά συνέπεια, αρμόδιος να κατανέμει τις θέσεις που αναλογούν στο παραπάνω ποσοστό κατά νομαρχία, φορέα και κατηγορία.

            Η πρωτοβουλία αυτή η οποία θυμίζει το μέτρο θετικής διάκρισης της ποσόστωσης πέντε τοις χιλίοις (5‰) για εισαγωγή αποφοίτων της Μειονότητας ως υπεράριθμων στα ανώτερα και ανώτατα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι μια παλιά ιστορία που έχει να κάνει με τον επί δεκαετίες αποκλεισμό των μελών της Μειονότητας σε θέσεις απασχόλησης στον δημόσιο τομέα.

            Η τακτική αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των διοικητικών ενοχλήσεων και πολιτικών διακρίσεων. Ο αποκλεισμός Τούρκων μειονοτικών από τον δημόσιο τομέα συνέβαλε στον οικονομικό μαρασμό της κοινότητας, απέκλειε τα μέλη της από ευκαιρίες απασχόλησης, και συγχρόνως, ενδυνάμωνε την εικόνα του εσωτερικού εχθρού. Με λίγα λόγια, ο αποκλεισμός αυτός σε συνδυασμό με άλλους αποκλεισμούς στην καθημερινή ζωή φανέρωνε ότι τα μέλη της Μειονότητας είναι ανεπιθύμητοι.

            Η πολιτική της μη πρόσληψης στο δημόσιο γινόταν με τρόπο μυστικό και υπόγειο, όπως άλλωστε το σύνολο των πολιτικών διακρίσεων εις βάρος της Μειονότητας. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήρθε στην επιφάνεια μετά από πολλά χρόνια επίσημων διαψεύσεων και άρνησης και αφορά τις άδειες οδήγησης. Οι ελληνικές αρχές παραδέχτηκαν ότι κρυφή εγκύκλιος του Υπουργείου Εξωτερικών όριζε την έκδοση αδειών οδήγησης σε ποσοστό 5% των αιτούντων μελών της Μειονότητας.

            Από την άλλη πλευρά, ο δρόμος ήταν ανοιχτός για τους Έλληνες. Εφόσον ο μισός πληθυσμός της περιοχής αποκλειόταν από θέσεις στον δημόσιο τομέα, αυτό σήμαινε μία εύκολη διέξοδο για τον άλλο μισό πληθυσμό. Και η πολιτεία αξιοποίησε στο έπακρο αυτό το κομμάτι και βρήκε ευκαιρία ενίσχυσης και τόνωσης του ελληνικού πληθυσμού της περιοχής.

Έτσι, την δεκαετία του 1960, μαζί με κίνητρα που δόθηκαν, ευνοϊκά δάνεια κλπ., για αγορά περιουσίας που ανήκε σε Τούρκους της Θράκης, εφαρμόστηκε και ένα πρόγραμμα «εποικισμού» της Θράκης, βάσει του οποίου δόθηκαν κίνητρα σε ελληνικό πληθυσμό εκτός Θράκης να μετακινηθεί στην περιοχή προκειμένου να ανατραπεί η δημογραφική ισορροπία εις βάρος της Μειονότητας.  Ανάμεσα στα κίνητρα ήταν και οι προσλήψεις στον δημόσιο τομέα.

            Την περίοδο που την ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών στελέχωνε ο Γιάννης Καψής (1982-1989), εξέφρασε έντονο ενδιαφέρον για την Μειονότητα και την Θράκη. Η ενδυνάμωση του ελληνικού στοιχείου στη Θράκη συνοδευόταν με αποδυνάμωση του τουρκικού στοιχείου. Ανάμεσα σε άλλα μέτρα που ελήφθησαν τότε, ήταν η μετακίνηση μέρους του μειονοτικού πληθυσμού από την Θράκη σε μεγάλα αστικά κέντρα, κυρίως στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη.

Ως κίνητρο δόθηκε η πρόσληψη σε κατώτερες θέσεις του δημοσίου τομέα, ως κλητήρες ή προσωπικό καθαριότητας, μελών της Μειονότητας. Ένα μικρό ποσοστό της κοινότητας έκανε χρήση αυτού του μέτρου και μετακινήθηκε, προφανώς λόγω της οικονομικής εξαθλίωσης και για να διασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες στους ίδιους και τις οικογένειές τους. Το ποσοστό αυτό ωστόσο ήταν τόσο μικρό που δεν κατάφερε να αλλάξει σημαντικά την δημογραφική σύνθεση της περιοχής.

            Χρονικά θα μπορούσε κανείς να τοποθετήσει τους πρώτους ομαδικούς διορισμούς μελών της Μειονότητας στο δημόσιο με την ίδρυση της Ειδικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης (Ε.Π.Α.Θ.), το 1968. Δύο χρόνια μετά, οι πρώτοι απόφοιτοι διορίζονται αμέσως ως δημόσιοι υπάλληλοι, δάσκαλοι στα μειονοτικά δημοτικά σχολεία της Δυτικής Θράκης και έκτοτε δημιουργείται ένας πυρήνας δημοσίων υπαλλήλων. Φυσικά μιλάμε για μία ομάδα ανθρώπων που βρισκόταν υπό τον απόλυτο και αυστηρό έλεγχο της πολιτείας, για μία ομάδα ανθρώπων που εκπαιδεύτηκε για να είναι της απόλυτης εμπιστοσύνης της πολιτείας.

            Πάλι όμως, η ταυτότητα του μειονοτικού με το πέρασμα του χρόνου φαίνεται ότι δεν ενέπνεε την απόλυτη και τυφλή εμπιστοσύνη. Πολύ αργότερα, το 2008, ο Συνήγορος του Πολίτη δημοσίευσε αναφορά κατόπιν καταγγελίας μέλους της Μειονότητας αποφοίτου της ΕΠΑΘ ο οποίος επιχείρησε να διεκδικήσει θέση στον δημόσιο τομέα ως απόφοιτος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και η αίτησή του απορρίφθηκε με το αιτιολογικό ότι το πτυχίο της ΕΠΑΘ αναγνωρίζεται ως πτυχίο μόνο για την πρόσληψη στην πρωτοβάθμια μειονοτική εκπαίδευση και δεν μπορεί να αξιοποιηθεί για οποιαδήποτε άλλη θέση στο δημόσιο. Με την καταγγελία και την αναφορά ήρθαν στην επιφάνεια χρόνια στεγανά και προκαταλήψεις της πολιτείας έναντι της Μειονότητας.

            Η δεκαετία του 1990 είναι ορόσημο για την στροφή της πολιτικής του κράτους έναντι της Μειονότητας λόγω της εξαγγελίας της πολιτικής ισονομίας και ισοπολιτείας. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000 έχουμε κάποιους διορισμούς Τούρκων της Θράκης στο δημόσιο οι οποίοι ποσοστιαία είναι ελάχιστοι.

            Η κίνηση που έγινε το 2007 με τον νόμο για διορισμό ιεροδιδασκάλων είχε στόχο να δημιουργήσει μία δεύτερη ομάδα, παρόμοια πρωτοβουλία με τους δασκάλους της Ε.Π.Α.Θ., ωστόσο το καθεστώς που διέπει τους ιεροδιδασκάλους είναι περισσότερο ελεγχόμενο με την έννοια ότι οι διορισμοί ισχύουν για εννέα μήνες, ακολουθεί μία περίοδος παύσης τριών μηνών και οι θέσεις επαναπροκηρύσσονται. Οπότε σε αυτήν την περίπτωση δεν συζητάμε για μόνιμο τακτικό προσωπικό.

            Το θέμα των διορισμών στο δημόσιο υπάρχει στην ατζέντα των μειονοτικών διεκδικήσεων από παλιά. Την δεκαετία του 1980 υπάρχουν αναφορές που έχουν συντάξει Τούρκοι μειονοτικοί και αναφέρονται και σε αυτόν τον αποκλεισμό. Μπορεί ο διορισμός στον δημόσιο τομέα να είναι ένα ζήτημα ίσης μεταχείρισης και να αφορά πρωτίστως ένα ανθρώπινο δικαίωμα, ωστόσο η απαγόρευση με μοναδικό κριτήριο την μειονοτική ταυτότητα, το εντάσσει στον κατάλογο των μειονοτικών διεκδικήσεων.

            Ο νόμος του 2008 για κατ’ εξαίρεση προσλήψεις μελών της Μειονότητας της Θράκης σε πανελλήνιους διαγωνισμούς στο ελληνικό δημόσιο έτυχε ανάλογης κριτικής από την πλευρά της Μειονότητας διότι οι διορισμοί αφορούσαν θέσεις ανά την επικράτεια, ενώ η Μειονότητα διεκδικούσε θέσεις στην περιοχή της Θράκης. Η λογική είναι απλή: αν κάποιος αναγκαστεί να εγκαταλείψει την περιοχή λόγω διορισμού σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της χώρας, αυτό αυτομάτως σημαίνει ότι θα χάσει μία σειρά προνομίων, όπως πρόσβαση για τα παιδιά στην μειονοτική εκπαίδευση, άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων σε τεμένη που υπάρχουν και λειτουργούν μόνο στην περιοχή της Θράκης κλπ.

            Σε πρόσφατη απάντησή του σε ερώτημα που κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής Ροδόπης, Ιλχάν Αχμέτ, σχετικά με την εφαρμογή του σχετικού νόμου, ο Ατιπρόεδρος του Α.Σ.Ε.Π. ενημέρωσε ότι από την ψήφιση του νόμου, το 2008 μέχρι σήμερα έχει διαθέσει για διορισμό σε φορείς δέκα (10) συνολικά υποψηφίους.