Κορυφαίες Προσωπικότητες της Τουρκικής Ιστορίας (2016-10)

Η λέξη “Ahi” έχει παρόμοια φωνητική δομή με τη λέξη “akı” που συναντάται στο Divan-ı Lügatü't-Türk. “Akılık” σημαίνει γενναιοδωρία. Η λέξη “Ahi” στα αραβική σημαίνει «αδελφέ μου». Ενώ στα περσικά σημαίνει “cevanmerd”, δηλαδή «νέος» και «παλικάρι». Στα λατινικά δε είναι “chevalier” (ιππότης) δηλαδή νέος και θαρραλέος. Στην τουρκική ιστορία, κουλτούρα και πολιτισμό, η ίδρυση του θεσμού (οργάνωσης) των Αχή συμπίπτει χρονικά με την εποχή των Σελτζούκων. Ο θεσμός στην ίδρυση του βασίστηκε κυρίως στην αδελφοσύνη (uhuvvet) και στην ανιδιοτέλεια στα οποία γίνεται αναφορά στο Ιερό Κοράνι και τα Χαντίθ. Στο εκπαιδευτικό σύστημα των νέων Αχήδων της Ανατολίας συναντάται η μορφωτική δομή του ισλαμικού σουφισμού και του φουτουβά (νεολαίας).

Ο ηγεμόνας των Σελτζούκων της Τουρκίας Σουλτάνος Κιλιτς Αρσλάν Β' μετά τη νίκη του το 1176 κατόρθωσε να ενώσει πολιτικά την Ανατολία. Πρόθεση του ήταν να ανοικοδομήσει την Ανατολία από κάθε πτυχή. Το 1180 ο χαλίφης των Αββασιδών Νασίρ Λιντινιλάχ προσπαθούσε να ενισχύσει ξανά την ηγεμονία του που είχε πληγεί. Αυτή την εποχή ήρθε σε επικοινωνία με τον Σουλτάνο των Σελτζούκων της Τουρκίας Κιλιτς Αρσλάν Β'. Η οργάνωση φουτουβά που είχε ιδρυθεί πρωτίστως στη Βαγδάτη άρχισε να εμφανίζεται με την πλήρη σημασία της στην Ανατολία κατά την ηγεμονία του Σουλτάνου Γκιγιαζεντίν Καϊχοσρόης Α', γιού του Κιλίτς Αρσλάν. Ο Νασίρ Λιντινιλάχ έστειλε φουτουβατναμέ στον ηγεμόνα των Σελτζούκων καθώς και στους αρχηγούς όλων των ισλαμικών περιοχών με το οποίο τους καλούσε να ενταχθούν στις οργανώσεις φουτουβά. Ο Σουλτάνος Γκιγιαζεντίν Καϊχοσρόης Α' ανταποκρίθηκε στέλνοντας τον δάσκαλο του Μετζντουτίν Ισχάκ ως πρέσβη από την Κόνια στη Βαγδάτη. Ο Μετζντουτίν Ισχάκ επέστρεψε φέρνοντας μαζί του, ύστερα από επιθυμία του Γκιγιαζεντίν Καϊχοσρόη Α', σουφί όπως ο Μουχγιντίν ιμπν αλ Αραμπί, ο Εβχαντουτίν Κιρμανί και ο Σεΐχης Νασιρουντίν Μαχμούντ αλ Χογί (Αχή Εβράν). Η ίδρυση του θεσμού των Αχή στην Ανατολία ολοκληρώθηκε με την προσχώρηση του Ιζεντίν Καϊκαούς Α΄και του Αλαντίν Καϊκοβάδη Α' στην οργάνωση φουτουβά. Ειδικότερα σημείο καμπής στην ίδρυση του θεσμού των Αχή ήταν η άφιξη του γνωστού σουφί Σεχαμπεντίν Σουχρεβερντί στην Ανατολία κατά την εποχή του Αλαντίν Καϊκοβάδη Α', τον οποίο έστειλε ο ίδιος ο χαλίφης Νασίρ Λιντινιλάχ.

Ο Σεΐχης Νασιρουντίν Μαχμούντ που γεννήθηκε στην πόλη Χόι της ιρανικής περιοχής του Δυτικού Αζερμπαϊτζάν, θεωρείται ο ιδρυτής του θεσμού των Αχή στην Ανατολία. Έγινε γνωστός με το όνομα Αχή Εβράν. Η οργάνωση των Αχή στήριζε την επαγγελματική, θρησκευτική και ηθική ανάπτυξη των ατόμων που δεν είχαν σπουδάζει σε μεδρεσέδες, επίσημα εκπαιδευτική ιδρύματα της εποχής των Σελτζούκων. Οι «νέοι Αχήδες» φοιτούσαν σε τεκέδες, ζαβιγιέ, τζαμί και ντεργκάχ τα οποία ήταν διαδεδομένα εκπαιδευτικά ιδρύματα της εποχής προκειμένου να γίνουν άτομα ωφέλιμα για την κοινωνία.

Οι Αχήδες πέρα από τα προαναφερόμενα καθήκοντα που ανέλαβαν να φέρουν σε περάς, εμπόδισαν τις αναταραχές που εμφανίστηκαν κατά την Μογγολική επιδρομή που είχε πληγεί η πολιτική εξουσία, αναλαμβάνοντας καθήκοντα διασφάλισης της δημόσιας τάξης σε περιπτώσεις που δεν μπορούσε να το κάνει η κρατική εξουσία. Οι Αχήδες οργανώθηκαν ως συντεχνίες στις πόλεις και καθεμιά ξεχωριστή συντεχνία είχε το δικό της ζαβιγιέ. Σε μικρότερες πόλεις διαφορετικές συντεχνίες συναθροίζονταν σε ένα και μόνο ζαβιγιέ.

Οι Αχήδες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και κατά την ίδρυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι από τους πρώτους Οθωμανούς σουλτάνους και βεζίρηδες ήταν μέλη της οργάνωσης των Αχήδων. Ο ιδρυτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Οσμάν Γκαζή και ο Ορχάν Γκαζή ήταν «νέοι Αχήδες». Ο μεγάλος περιηγητής Ιμπν Μπατούτα που επισκέφθηκε την Ανατολία κατά τα μέσα του 14^ου αιώνα, την εποχή της ηγεμονίας του ΟρχάνΓκαζή, αναφέρει ότι οι Αχήδες είναι επαγγελματικές και αγροτικές αδελφότητες που έχουν οργανωθεί σε πόλεις και χωριά.

Η τελετή μύησης πραγματοποιούνταν πίνοντας σερμπέτι, δένοντας το şedd (ένα είδος υφάσματος που μοιάζει με ζωνάρι) και φορώντας το σαλβάρι, το παραδοσιακό φαρδύ παντελόνι. Οι νέοι αχήδες περνούσαν από τρία στάδια προτού φτάσουν στη βαθμίδα του μάστορα. Έπρεπε να μαθητεύσουν ως γιαμάκ (πρωτάρηδες βοηθοί), τσιράκια και καλφάδες. Με το έγγραφο που πιστοποιούσε τη βαθμίδα του μάστορα μπορούσαν να ανοίξουν δικό τους μαγαζί. Ο πιο αξιόπιστος και αξιοσέβαστος της ένωσης Αχή, πολύ πιθανότατα και ένας από τους γηραιότερους μάστορες, γινόταν ο αρχηγός της συντεχνίας τον οποίο αποκαλούσαν Αχή Ρείς. Υπήρχε και ένας υπαρχηγός που ονομαζόταν “yiğitbaşı” ή “server” ο οποίος είχε το καθήκον να διασφαλίζει την τάξη μεταξύ των επαγγελματιών. Οι Αχή Μπαμπάδες στις πόλεις ήταν γενικά οι αντιπρόσωποι του μεγάλου Αχή Μπαμπά του Τεκέ Αχή Εβράν στο Κίρσεχιρ.

Η οργάνωση την οποία μπορούμε να αποκαλέσουμε και Νέοι Αχήδες είχαν και γυναικείες οργανώσεις. Της οργάνωσης αυτής ηγούταν γενικά η σύζυγος του ηγεμόνα, οι σύζυγοι των Αχή Μπαμπάδων και οι γυναίκες που ήταν μέλη της συντεχνίας. Οι γυναικείες οργανώσεις των Αχήδων ονομάζονταν Baciyân-ı Rûm, δηλαδή οι Κόρες ή Γυναίκες της Ανατολίας.