Τουρκική και Διεθνής Επικαιρότητα (89-2014)

Στις 4-5 Σεπτεμβρίου 2014 διοργανώθηκε μια από τις σημαντικές Συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ. Η Σύνοδος πραγματοποιήθηκε στην Ουαλία όπου σηζητήθηκαν με τη συμμετοχή των 28 χωρών και των ανωτέρων εκπροσώπων από 60 διαφορετικές χώρες τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ. Στο τέλος της Συνόδου πάρθηκαν 4 αποφάσεις. Πρώτον, να σχηματιστεί η στρατιωτική δύναμη που θα αποτελείται από 5000 στρατιώτες για παρέμβαση των εκτάκτων καταστάσεων και να τοποθετηθεί στην Κεντρική Ευρώπη. Δεύτερον, να εξασφαλιστεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας. Τρίτον, να σχηματιστεί ο συνασπισμός από 10 χώρες μέλη του ΝΑΤΟ κατά της καταπολέμησης της τρομοκρατικής οργάνωσης ΙΚΙΛ και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων. Και τέταρτον, να δοθεί έμφαση για άλλη μια φορά στο περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας. Μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις ήταν ότι στα πλαίσια της Συνόδου κορυφής είχαν συνάντηση ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Η συνάντηση ήταν σημαντική από άποψη των διμερών σχέσεων και για το ρόλο γέφυρας της Τουρκίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η Σύνοδος κορυφής στην Ουαλία και οι σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ μπορούν να αποτελέσουν το σημείο καμπής από άποψη της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας και την διεθνή πολιτική.

Τώρα ας να αναφερθούμε στις αξιολογήσεις του καθηγητή της Σχολής των Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Marmara, Ramazan Gözen.

Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου δηλαδή το ΝΑΤΟ συνεχίζει να είναι ο ισχυρότερος οργανισμός που έχει εμπειρίες στον κόσμο. Η στρατιωτική, οικονομική, πολιτική και τεχνολογική δύναμη των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών έφεραν το ΝΑΤΟ στη θέση να γίνει κυρίαρχος οργανισμός. Η δύναμη αυτή όπως είπε και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Ράσμουσεν έφερε τη διατλαντική να είναι ασφαλής περιοχή με σταθερότητα και να είναι το νησί με ευημερία. Το ΝΑΤΟ ιδρύθηκε το 1949 και έχει εξασφαλίσει την ασφάλεια των μελών του κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου. Η επιτυχία του ΝΑΤΟ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί και ως απόλυτη επιτυχία. Ειδικότερα μετά τον Ψυχρό πόλεμο υπήρχαν αντιδράσεις κατά του ΝΑΤΟ. Υπήρχαν απόψεις των ακαδημαϊκών ότι το ΝΑΤΟ προκαλούσε αστάθεια μεταξύ των μελών του και στον κόσμο επίσης προκαλούσε τις συγκρούσεις . Για παράδειγμα η εισβολή της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και το πρόβλημα με την τρομοκρατική οργάνωση ΙΚΙΛ απέδειξαν τα όρια στη δύναμη του ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία αν και δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ είναι η χώρα η οποία πήρε την υποστήριξη των χωρών αυτών. Η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία χωρίς να της ενδιαφέρει η ύπαρξη του ΝΑΤΟ. Οι χώρες μέλη δεν μπόρεσαν να σταματήσουν την εισβολή αυτή ούτε είχαν επιδραστικό ρόλο με τους εμπάργκο που εφάρμοσαν. Κατά τη Σύνοδο κορυφής η κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας μπορούσε να σταματήσει αυτό τον πόλεμο αλλά χρειάζονται να γίνουν πολλές προσπάθειες για να φέρουν την Κριμαία στην προηγούμενη της περίοδο.

Τις αποτυχημένες προσπάθειες του ΝΑΤΟ τα είχαμε δει και στο συριακό ζήτημα. Στη συριακή κρίση έστω και στο ελάχιστο είχαν ρόλο οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Ετσι μπορούμε να πούμε ότι κάποιες χώρες μέλη πρέπει να βρεθούν εκτός του συριακού ζητήματος. Υπήρχαν πολλές παραβιάσεις των τουρκικών συνόρων από την πλευρά της Συρίας. Καταρρίφθηκε το τουρκικό πολεμικό αεροπλάνο από τη Συρία. Απειλήθηκε η εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Το ΝΑΤΟ δεν μπόρεσε να εφαρμόσει το 5ο άρθρο το οποίο προέβλεπε δράση απέναντι στην επίθεση κατά μιας χώρας του ΝΑΤΟ. Μόνο στα πλαίσια του 4ου άρθρου εκφράστηκε ότι ο Οργανισμός είναι στο πλευρό της Τουρκίας και τοποθετήθηκαν πύραυλοι πάτριοτ στα σύνορα. Αυτές οι προσπάθειες έχουν συμβάλλει έστω και στο ελάχιστο απέναντι στο ζήτημα αλλά δεν μπόρεσαν να παρεμποδίσουν τις απειλές από τη συριακή πλευρά. Συνέχισε η απειλιτική εικόνα σε Νότιες και γειτονικές περιοχές της Τουρκίας. Το αδιέξοδο στη Συρία, ενδυνάμωσαν τις τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το ΙΚΙΛ. Οι χώρες του ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ επίσης η Αγγλία, Γαλλία και η Γερμανία δεν μπόρεσαν να παρεμποδίσουν τις τρομοκρατικές ενέργειες που συνέχισαν τους τελευταίους 3 μήνες. Τώρα πια το ΙΚΙΛ που άρχισε να απειλεί την περιφερειακή ισορροπία το ΝΑΤΟ αναγκάστηκε να πάρει τα απαραίτητα μέτρα. Το ΙΚΙΛ δεν απειλεί μόνο τις περιφερειακές χώρες αλλά όλο τον κόσμο. Ο σκοπός της Συνόδου κορυφής στην Ουαλία ήταν να βρεθούν λύσεις στο πρόβλημα της Ουκρανίας, το ζήτημα με το Αφγανιστάν και λύση στο ΙΚΙΛ. Στα πλαίσια αυτά προβλεπόταν η παρεμπόδιση των επιθέσεων της Ρωσίας σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης επίσης χερσαίες, στρατιωτικές, οικονομικές επιχειρήσεις κατά του ΙΚΙΛ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα σε δηλώσεις που έκανε έδωσε τα μυνήματα ότι θα υπάρξει η στρατηγική για να πραγματοποιηθούν όλα εκείνα που αναφέραμε παραπάνω. Αναφέρεται ότι η Τουρκία θα πάρει σημαντικό ρόλο στα πλαίσια της στρατηγικής αυτής αλλά δεν έχει αποκαλυφθεί ο ρόλος της Τουρκίας. Έτσι μπορούν στην περίοδο των εφαρμογών των αποφάσεων του ΝΑΤΟ να υπάρξουν αντιρρήσεις από τις χώρες. Για παράδειγμα στις επιχειρήσεις κατά του ΙΚΙΛ μπορεί η Τουρκία να έχει αντιρρήσεις. Διότι οι 49 Τούρκοι βρίσκονται ως όμηροι στα χέρια των τρομοκρατών και δεν μπορεί η Τουρκία να ρισκάρει την υπάρχουσα κατάσταση. Δεύτερον η χρήση του εναέριου χώρου κατά του ΙΚΙΛ δεν πρέπει να φέρει την Τουρκία σε κατάστση πολέμου στην περιοχή. Τρίτον δεν πρέπει να υπάρχει η στρατηγική η οποία θα φέρει την Τουρκία αντιμέτωπη με τις περιφερειακές χώρες. Και τέλος όλες οι προσπάθειες να μην ενδυναμώσουν περισσότερες τις τρομοκρατικές οργανώσεις.