Η Ευρωπαϊκή Πορεία της Τουρκίας (30-2014)

Aυτή την εβδομάδα θα αξιολογήσουμε τις εξελίξεις που σημειώθηκαν μετά τη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι από άποψη των σχέσεων Τουρκίας-Ε.Ε.. Στη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι εγκρίθηκε επίσημα η υποψηφιότητα της Τουρκίας και στη διαδικασία της Ε.Ε. δημιουργήθηκε ανάγκη για πιο συστηματική και βιώσιμη αναδιάρθρωση. Μπορούμε να πούμε ότι αυτή η ανάγκη πρωτοφάνηκε το 1996 στην περίοδο ολοκλήρωσης της τελωνειακής ένωσης. Για τις προσπάθειες εναρμόνισης στο Κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 100 χιλιάδων σελίδων χρειαζόταν ένα σοβαρό συντονισμό και η συμβολή των υπουργείων και των δημόσιων ιδρυμάτων. Ξεκίνησαν οι συζητήσεις ότι η ολοκληρωμένη και σύνθετη διαδικασία δεν μπορεί πια να παρακολουθείτε από το υπουργείο Εξωτερικών και ξεκίνησαν συζητήσεις περί ανάγκης μιας νέας δομής. Στη Σύνοδο κορυφής του Λουξεμβούργου το 1997 δεν χορηγήθηκε το καθεστώς υποψηφιότητας στην Τουρκία και αυτό προκάλεσε μεγάλο σοκ. Έτσι η Τουρκία προχώρησε στην αναστολή των πολιτικών σχέσεων με την Ε.Ε. και με τη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι οι συζητήσεις αυτές πήραν μέρος μεταξύ των θεμάτων της προτεραιότητας στην ημερήσια διάταξη. Η Τουρκία ως υποψήφια χώρα ήθελε αποτελεσματική, τακτική και συνεχή αναδιάρθρωση μεταξύ των ιδρυμάτων. Στα πλαίσια αυτά στις 4 Ιουλίου 2000 με το Νόμο Αρ. 4587 ιδρύθηκε η Γενική Γραμματεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υπαγόταν στο πρωθυπουργικό γραφείο. Με την ίδρυση της Γενικής γραμματείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πρώτη φορά οι εργασίες της Τουρκίας στην ενταξιακή πορεία θα διεξαγόταν στο πλαίσιο της εταιρικής αναδιάρθρωσης. Έτσι η Γενική γραμματεία ανέλαβε σημαντικό ρόλο για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Το 2011 η Γενική γραμματεία μετατράπηκε σε υπουργείο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.

Μετά τη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι οι σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε. συνέχισαν με επιταχυνόμενο ρυθμό. Οι αρμόδιοι της Ε.Ε. παρακολούθησαν από κοντά τις εξελίξεις στην Τουρκία όπως οι τροποποιήσεις του Συντάγματος και τα πακέτα μεταρρυθμίσεων. Στη Σύνοδο Κορυφής της Φέιρα στις 20 Ιουνίου 2000 από την Τουρκία σύμφωνα με το τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου κορυφής του Ελσίνκι ζητήθηκε πρόοδο σε ανθρώπινα δικαιώματα, του κράτους δικαίου και στα πλαίσια της εκδίκασης. Ενώ σε Σύνοδο κορυφής της Νίκαιας στις 7-8 Δεκεμβρίου στη "Δήλωση σχετικά με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης" προβλεπόταν ο αριθμός των εκπροσώπων των υποψηφίων χωρών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά δεν δόθηκε μέρος στην Τουρκία. Η Ε.Ε. σχετικά με αυτή την εφαρμογή ανέφερε ότι αποφάσισαν σε αυτή την κατεύθυνση επίπεδη δεν ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Ενώ είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις με τις υπόλοιπες υποψήφιες χώρες. Η θετική ατμόσφαιρα που ξεκίνησε μετά τη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι επηρεάστηκε αρνητικά με την εφαρμογή αυτή και η εξελίξεις σχετικά με την ενταξιακή πορεία της Ρωμαίικης διοίκησης στην Ε.Ε. προκάλεσε ένταση στις σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε.. Η Ρωμαίικη διοίκηση στις 4 Ιουλίου 1990 έκανε αίτηση για την ένταξη στην Ε.Ε.. Η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου είχε αντιδράσεις στην αίτηση αυτή και ισχυρίστηκε ότι είναι μη νόμιμη και ζήτησε να απορρίπτεται η αίτηση. Παρόλες αυτές τις αντιδράσεις η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισε να αξιολογηθεί η αίτηση της Ρωμαίικης διοίκησης και να επιταχύνονται οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην Ε.Ε.. Στις 30 Μαρτίου 1998 ξεκίνησαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωμαίικης διοίκησης με την Ε.Ε.. Αυτή η εξέλιξη δημιούργησε την αρχή των προβλημάτων σχετικά με το κυπριακό μεταξύ της Τουρκίας με την Ε.Ε..

Στη Σύνοδο κορυφής του Λάακεν στις 14-15 Δεκεμβρίου 2001 ανακοινώθηκε ότι η Τουρκία με τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις σημείωσε πρόοδο στην ενταξιακή πορεία στα θέματα πολιτικών κριτηρίων και έχει σημειώσει πρόοδο για τις διαπραγματεύσεις. Από την άλλη στη Σύνοδο κορυφής του Λάακεν εγκρίθηκε ότι η Τουρκία έχει προσεγγίσει προς της διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε.. Εκείνη την περίοδο στις Βρυξέλλες οι τουρκικές διπλωματικές πηγές για τις μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία και ειδικότερα σχετικά με το άρθρο 34 του συντάγματος τονίστηκε ότι η Τουρκία έχει σημειώσει πρόοδο και έχει πλησιάσει προς την ημερομηνία των διαπραγματεύσεων. Εντωμεταξύ στη Σύνοδο κορυφής του Λάακεν τονίστηκε ότι η Τουρκία πρέπει να ενθαρρύνεται για τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επίσης σε τομείς όπως στην πολιτική και την οικονομία. Σχετικά με την Εναρμόνιση της προενταξιακή στρατηγική στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τονίστηκε η ανάγκη για να ανοιχτεί μια νέα φάση. Έτσι για πρώτη φορά σε ένα επίσημο έγγραφο της Ε.Ε. αποφασίστηκε για προοπτική στην Τουρκία. Η αρνητική πλευρά της Συνόδου κορυφής του Λάακεν είναι ότι στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας, ΗΠΑ, Αγγλίας και του Βελγίου δεν εγκρίθηκε λόγω της παρέμβασης της Αθήνας. Οι Σύνοδοι κορυφής μετά τη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι είναι μείζονος σημασίας στις σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε. Στη συνεδρίαση των εταίρων του Συμβουλίου τον Απρίλιο του 2002 στο Λουξεμβούργο έγινε αναφορά στην πρόοδο της Τουρκίας σύμφωνα με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης στα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στον τομέα των θεμελιωδών ελευθεριών. Από την άλλη υπήρχε ανταλλαγή απόψεων σε αλλά θέματα όπως το κυπριακό, η επίλυση των συνοριακών διαφορών με ειρηνικές μεθόδους και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Στα πλαίσια της πολιτικής για τις υποψήφιες χώρες οι εκπρόσωποι της τουρκικής κυβέρνησης άρχισαν να συμμετέχουν σε τεχνικές επιτροπές.