Գլոբալ Դիտանկյուն - 03
Եթե Երուսաղեմը ընկնի
Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլ*
Երուսաղեմը Մուսուլման, Քրիստոնիա եւ Մովսեսականների համար սուրբ քաղաք է։ Մուսուլմանների առաջին աղոթքի ուղղությունն է։ Սուրբ Մարգարեյի Հարություն արած քաղաքը։ Բանաստեղծ Սեզաի Կարակոչի արտահայտությամբ «Երկնքում կառուցվող աշխարհ իջնող քաղաք»։
Յավուզ Սուլթան Սելիմի 1516թ-ի նվաճումից հետո մինջեւ 1917թ-ը, 401 տարի օսմանցիների խաղաղությամբ տարբեր կրոններին բարիություն տարածող քաղաք։ Մաքա եւ Մեդինեյի հետ միասին Երուսաղեմը մարդկության հույս սփռեց միջին արեվելքից։ Իսրայելի արյան ծով դարձրած քաղաքը մի շարք մարդկանց կողմից անվանվում է ճահիճ։
ԱՄՆ-ի Երուսաղեմի որոշումը եւ հակազդեցություններ
Ներքին քաղաքական վիճաբանություններից հետո, ԱՄՆ Երուսաղեմը ճանաչեց Իսրայելի մայրաքաղաք, որի դեմ միացավ աշխարհը։ ԱՄՆ-ը, ՄԱԿ-ում ինչքան էլ կատարի բաց եւ ոչ հարկի սպառնալիքներ, ապա պետությունները կանգնել են պատվական կեցվածքով։ Անվտանգության խորհրդում 14-ի դեմ 1 ձայնով ԱՄՆ մնաց մենակը։ Իսկ ընդհանուր նիստում ԱՄՆ-ի սպառնալիքներին գլուխ էր ծռում ընդամենը 8 երկիր։ Իսլամական աշխարհը, ԵՄ, Աֆրիկա, Լատին Ամերիկա եւ Հեռավոր Արեվելքը հազվադեպ կերպով միացել են կազմակերպության շրջանակներում։ ԱՄՆ եւ Իսրայելի հետ միասին գրեթե բոլոր աշխարհում բողոքել են որոշումը։
Այստեղ հարկ է նշել Իսլամական համագործակցության ժամանակավոր նախագահ Թուրքիայի դերը։ Նախագահ Էրդողանի ԵՄ ղեկավար, Պուտին եւ Հռոմի Պապի հետ զրույցները կազմել է ընդհանուր կեցվածքը։ Երուսաղեմի հարցում միացել է նաեւ բազմաթիվ հակամարտություններ ունեցող արաբական երկրնր։ ԵՄ պետությունները եւ մուսուլման երկրներ կրկին միացել են նույն նպատակների շուրջ։
ԱՄՆ-ի Երուսաղեմի որոշումը հույս ունենք, որ աչքի կընկընի միջազգային հանրության շրջանակներում։ Այս որոշման դեմ միացումը հնարավոր կդարձնի Պաղեստինում երկար տարիներ շարունակվող մարդկային եւ մշակութային ոչնչացման նկատմանը։
Այսպիսով աշխարհի համար անհրաժեշտություն կլինի իրավունքների փոխահատուցումը։
Եթե աշխարհը չդիմանար կամ Երուսաղեմի անկումը
ԱՄՆ-ի Երուսաղեմի որոշումը մեզ ապացուցեց, որ վատ բաներից կարող է լավ բաներ դուրս գալ։
Եթե դիմադրություն չցուցաբերվեր, ողորմած վարչապետ Նեջմետտին Էրբականի ասածի նման Իսրայել այլ երկրների հողային ամբողջականությունը մինջեւ Եփրատ եւ Տիգրիս կարող էր ցույց տալ քարտեզներում։ Այս վիճակում տարածաշրջանը սպառնող Իսրայելը այդ դեպքում «Մեծ Իսրայելի» գաղափարախոսությամբ սպառնելու էր մարդկության։
Այս երազի հետեւից վազող եւ հրեաներին ընտրված ազգ համարող Սիյոնիստական հրեաների վտանգը ամենալավը իմանում են ոչ ֆաշիստ հրեաներ։ Բոլորը հիշում են գերմանացիներին ընտրված ազգ համարող Հիտլերի աղետը։ ԱՄՆ-ի որոշման դեմ եթե դիմադրություն չցուցաբերվեր, ապա բոլորը մտածելու էին ընտրված ազգ մտքի մասին։
Երուսաղեմի որոշման դեմ ԵՄ եւ իսլամական երկրների համատեղ հակազդեցությունը երեւելի է դարձրել հակասություններով հանդերձ երկու բլոգների հարմարությունը։ ԱՄՆ-ի դեմ դիմադրություն չցուցաբերվեր, ապա բոլորը մտածելու էին հզոր երկրների աշխարհը ղեկավարելու անարդարության վերաբերյալ։ Փաստօրեն բոլորի մոտ ուժեղանալու էր սովորված հուսահատության գաղափարը։ Այս որոշման դեմ եթե մարդկությունը լրությունը պահպաներ, ապա ինչպես կնայեր Իսրայելի դեմ դիմադրող պաղեստինցի աղջիկ Ահեդի աչքերին։ Ոչ մեկը չեր կարող հիշել 24 տարեկանում հրեական բանակի կողմից սպանվող ամերիկացի ակտիվիստ Րաշել Քորիին։
Նազիզմ եւ հրեական նազիզմը պետք է արգելվի
Եթե Երուսաղեմը անկում ապրի, ապա վերոգրյալ դրական արդյունքները կվերածվեն հակառակը։ Երուսաղեմի անկման դեմ ամենաշատը պետք է դիմադրեն ազատատենչ հրեաներ, քանի առաջինը նրանք են կորցնելու։ Օրինակ գերմանական նազիզմի դիմաց առաջինը կորցրել էին ազատատենչ գերմանացիներ։ Գերմանական նազիզմի պատճառով ամենածանր օրերը ապրել էր մարդկությունը։ Երուսաղեմը միայն երեք հավատքների չե, այլ ամրդկության հարցն է։
* Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլը դաս է ավանդում Անկարա Յըլդըրըմ Բեյազիդ Համալսարանի քաղաքագիտության բաժնում։
