آذربایجانین جمهوریت بایرامی قوتلو اولسون!
بولشئویکلر طرفین‌دن دئوریلمه‌سینه باخمایاراق، آذربایجانین استیقلال ایسته‌گی یوخ اولمادی
۲۸ می ۱۹۱۸.جی ایل تاریخین‌ده دوغو دونیاسیندا ایلک لائیک دموکراتیک دؤولت اولان آذربایجان خالق جمهوریتینین یارانماسین‌دان ۱۰۳ ائل اؤتور.
۱۹۹۰.جی ایلده‌ن بری جمهوریت گونو اؤلکه‌ده دؤولت بایرامی اولاراق قوتلانیر.
آذربایجانین ملی بایراملارین‌دان اولان جمهوریت گونو ۳۰ ایلده‌ن سونرا ایلک دفعه‌دیر کی، ایشغال‌دان آزاد اولونان تورپاقلاردا دا قوتلانیر.
۱۹۱۷.جی ایلده روسیادا باش وئرمیش فوریه انقلابی نتیجهسینده چار امپراتورلوغو چؤکدو. اؤلکه‌ده چاریزمین مظلوم وضعیته سالدیغی خالقلارین ملی حرکاتی باشلاندی. ۱۹۱.جی ایل ۲۸ می‌ده آذربایجان خالق جمهوریتی (۱۹۱۸-۱۹۲۰) دوغو دونیاسیندا ایلک دموکراتیک دؤولت اولاراق یارادیلدی.
محمد امین رسول‌زاده طرفین‌دن اساسی قویولان آذربایجان خالق جمهوریتی تورک و اسلام دونیاسیندا ایلک پارلمانلی جمهوریت و ایلک دموکراتیک، حقوقی و لائیک دؤولت نومونه‌سی ایدی.
آذربایجان گئچیجی حکومتینین ایلک باشقانی ایسه فتحعلی خان خویسکی ایدی. ۱۰ گون ملی شورا تیفلیس‌ده ایشله‌دیک‌دن سونرا گنجه‌یه کؤچورولدو. ۱۹۱۸.جی ایلین سپتامبرین‌دا تورکیه اوردوسونون رهبرلیگی ایله باکی، داشناک-روس گوجلردن تمیزلندیک‌دن سونرا ملی حکومت گنجه‌دن باکی‌یا کؤچدو.
مستقیل آذربایجان جمهوریتی قیسا عمرون‌ده بؤیوک باشاریلار الده ائتدی. ایلک دفعه قادینلارا سئچیم حاقی تانییان و قادین-کیشی برابرلیگینی تامین ائد‌ن جمهوریت او جمله‌دن ملی اوردو، ملی مارکا، دموکراتلاشما، ملی بانک، اؤزگور سئچیملر، اولوسلارآراسی ایلیشکی‌لر و اولوسلارآراسی تولوم طرفین‌دن آذربایجان استیقلالینین رسمیته تانینماسی، آذربایجانین بوتؤولویونو تامین ائتمک و اقتصادی اصلاحات ساغلادی.
آذربایجان دموکراتیک جمهوریتینی رسمی صورت‌ده تانییان ایلک دؤولت عثمانلی دؤولتی اولدو (۴ ژوئن ۱۹۱۸.جی ایلده).
۱۹۱۸.جی ایل ۹ نوامبر تاریخین‌ده رسول‌زادنین تکلیفی اساسین‌دا آذربایجان دموکراتیک جمهوریتینین اوچ رنگ‌لی بایراغی قبول ائدیلدی. او زامانا قدر آذربایجان دموکراتیک جمهوریتینین بایراغی قیرمیزی رنگده ایدی.
آذربایجان دموکراتیک جمهوریتی گرگین و مرکب اجتماعی-سیاسی شرایط‌ده توپلام ۲۳ آی فعالیت گؤستره بیلدی. تأسفلر اولسون کی، مستقیل آذربایجان جمهوریتی ایکی یاشینا چاتمادان بولشئویکلرین سالدیریسینا معروض قالدی و گئچیجی اولاراق دئوریلدی. سووئتلر بیرلیگی، آذربایجانی مجبوری صورت‌ده اؤز ترکیبینه داخیل ائتدی. بولشئویکلر طرفین‌دن دئوریلمه‌سینه باخمایاراق، استیقلال ایسته‌گی یوخ اولمادی و ۱۹۹۱.جی ایلده سووئت امپراتورلوغونون داغیلماسی ایله آذربایجان یئنی‌دن اؤز مستقیللیگینی اعلان ائتدی.
