تورکیه کولتور خزانهسی(44)
حاجی بئکتاش، اورتا آسیادا نیشاپوردا 1209دا دونیایا گلیر. خوجا احمد یسوی آدلی بؤیوک موتفککیرین شاگیردلریندن آلدیغی تحصیل و تاپشیریق آنادولویا نئوشهیره چاتار
تورکیه کولتور خزانهسی(44)
تورکیهنین مدنیت خزانهلرینی بو هفته سیزلره آنادولو مدنیتینین میدانا گلمهسینه بؤیوک قاتقیلار تامین ائدن بؤیوک بیر دین آدامی اولان هونکار اولاراق بیلینن حاجی بئکتاش ولینی و اونون درگاهیندا یئر آلان توربهسینی تانیداجاغیق.
---------
حاجی بئکتاش، اورتا آسیادا نیشاپوردا 1209دا دونیایا گلیر. خوجا احمد یسوی آدلی بؤیوک موتفککیرین شاگیردلریندن آلدیغی تحصیل و تاپشیریق آنادولویا نئوشهیره چاتار. خوراسان ارنلری اولاراق بیلینن و آنادولونون ایسلاملاشماسیندا بؤیوک قاتقی تامین ائدن اهمیتلی دین آداملارینداندیر. نئوشهیر یاخینلیغینداکی اؤز آدینی داشییان محلده درگاهینه قوروب اینسانلاری و شاگیردلرینی ایشیقلاندیرماغا باشلاییر. اؤز آدینی داشییان بئکتاشیلیک طریقتینین قوروجوسو اولور. عثمانلی دولتینین قورولوشوندا بؤیوک خیدمتلر ائتمیشدیر. عثمانلی دولتینین آنا قورو اوردوسو اولان یئنیچریلر بئکتاشی عادتلرینه گؤره یئتیشدیریلردی. ساواشا گئدرکن یانلاریندا موطلق بئکتاشی بابالاری تاپیلار و اونلاری ساواش اوچون یورهکلندیریردی. حاجی بکتاشین تعلیملرینین اؤزونده اینسان، کاینات الله سئوگیسی یاتار. تعلیملری ایندیکی واختدا یالنیز آنادولودا دئییل بالکانلاردا و اورتا شرقده دا گئنیش کوتلهلر طرفیندن منیمسنیلیر. دؤورون اهمیتلی دینی شخصیتلری اولان مولانا و یونوس امره ایرتیباطدادیر. بئکتاشیلر طرفیندن توربه و اطرافینداکی بینالار مقدس قبول ائدیلیر و بئکتاشیلیغین مرکزی اولاراق حؤرمت گؤرر. توربه بین الخالق اهمیت داشییان دینی شخصیتی و معماریسیله یونسکو دونیا مدنی میراث لیستهسینه نامیزد گؤستریلمیشدیر.
-----------
توربه، مدنیت ناظیرلیگینه باغلی بیر موزه اولاراق خیدمت وئرمکدهدیر. بورا یالنیز بکتاشیلرده دئییل سوننی اینانجا صاحب مینلرله آدام طرفیندن ده زیارت ائدیلمکده و بؤیوک حؤرمت گؤرور. موزه اساس گیریش قاپیسیندان اعتباراً 3 آیری بؤلومه مالیکدیر. بیرینجی بؤلوم نادار آدییلا بیلینیر. بو بؤلومون ان دقت چکیجی قورولوشو 1902-جی ایلده ائدیلن اوچلر بولاغیدیر. حیاطین دیوارلاریندا بئکتاشی اینانجینی ایفاده ائدن کؤکلو سؤزلرین یازیلدیغی بؤلوملر توربهنین معنوی میستیک هاواسینا اویومونوزو آسانلاشدیریر. ایکینجی حیاطدا گیریشین درحال ساغیندا مشهور آسلانلی بولاق یئر آلیر. بو حیاطا گیرن هر کس بو بولاغین سویوندان ایچر. ساغ طرفدن ایلرلدیغینیزده بیر سوتونون آرخاسیندا یئرده مزار کیمی دایانان آغ بیر مرمر دقت چکر. قهوچی بابا آدیندا بیر دهده قهوه حاضیرلارکن ائتدیگی سس-کویدن اوتانج دویدوغوندان مزارینین آیاق آلتی بیر یئره قویولماسینی وصیت ائتمیشدیر. گلن کئچن بو آغ مرمرله اؤرتولو مزارین اوزرینه باساراق کئچر. بیر آز ایرهلیده ساغدا آش ائوی یئر آلیر. بورادا یئر آلان آنا مطبخ و دیگر اوتاقلاردا یئمک پیشیرمه ایله باغلی آشچیلار و قاب قاچلا او زامانلار یئمکلرین نئجه پیشیریلدیغی جانلاندیریلمیشدیر. قوببهلی آنا مطبخ بؤلومسینده بؤیوک بیر قورو قازان تاپیلار. بو کارا کازان یئنیچریلرجه مقدس قبول ائدیلیر. مطبخ بؤلومسیندکی زیارتینیز سونا چاتدیغیندا چؤله چیخار و تام قارشیدا اولان درگاه بؤلومسینه گیررسینیز. بورادا سرگیلنن بئکتاشی پالتارلاری، کیتابلاری و آلتلرینین یانیندا آچیقلاییجی دیوار یازیلاری دا گؤروله بیلر. درگاهین ایچینده ان اهمیتلی بؤلومسی اولان بئکتاشیلره خاص دینی عبادت نوعو اولان جملرین ائدیلدیگی، سمالارین دؤنولدوغو خزر اوتاغینا چاتارسینیز. بورادا بئکتاشیلیغین لیدرلری 12 ایمامی تمثیل ائدن آیری پوستلارین اوزرینده اوتوروب جمعی ایداره و قاتیلانلارا دینی، فلسفی اؤغوتلرده اولاردی. آنلاشیلمازلیقلار بورادا چؤزولوردو. بئکتاشیلیغین ان اهمیتلی تعلیمی "الینه، دیلینه، بئلینه صاحب اوّل" بورادا بیر اؤیود-نصیحت اولاراق دیله گتیریلیردی. تامامیله اینسانجیل، کیمسنی اینجیدممک سؤیکنن فلسفی سیستم بو جم آیینلرینده اؤغرتیلیردی. کیرکلار مجلیسینده دینی رهبر اولان حاجی بئکتاش ان اهمیتلی یئرده دئییل قاپینین گیریشینده یئر آلان بؤلومده، نفسینی تربییه ائتمک اوچون، اوتوروردو.
-----------
موزه ایچینده ایرهلیلمهیه داوام ائدهرک حاجی بئکتاشین ساغلیغیندا یاشادیغی ایندیکی واختدا توربهسی اولاراق ایستیفاده ائدیلن بؤلومه چاتیلار. بورادا هونکار حاجی بئکتاش و بئکتاشیلیغین اهمیتلی دینی رهبرلرینین صاندیقلاری دا تاپیلار. هونکار حاجی بئکتاشین صاندوکاسی عثمان بیین اوغلو اورخان بی طرفیندن ائتدیریلمیشدیر. بو توربهده مختلیف یئنیچری سانجاقلارینین یانیندا مصطفی کمال آتاتورکون باغیشلادیغی اؤز بایراغی دا سرگیلنیر. بو حیاطدا بیر آز داها ایلرلدیغینیزده بئکتاشیلیک طریقتینین میدانا گلمهسینده بؤیوک اهمیتی اولان بالیم سلطانین توربهسی ده وار.
--------
بیر-بیریندن گؤزل پری باجالاری و تاریخی مرکزلریله مشهور کاپادوکیانین ایچینده یئر آلان حاجی بئکتاش توربهسینی ده بیر گون گزمک دیلییله.