دونیادا ایز بوراخان تورک بؤیوکلری(29)
قازاق تورکلرینین مشهور شاعر و یازیچیسی، دیل بیلیمچیسی و دیپلومات اولجاس سلیمانوو
سئوگیلی اوخوجولار!
قدیم منبعلرده تورکیستان اولاراق بیلینن، حاضردا ایسه اورتا آسیا آدییلا خریطهلرده گؤستریلن بؤلگه، هر زامان بؤیوک اینسانلار یئتیشدیرمیشدیر. فرقلی ساحهلرده و داللاردا یئتیشن بو بؤیوک اینسانلارین ان اؤنملی اؤزللیگی، حقیقتی آختاریب تاپما یولونداکی چابالاریدیر. احمد یسوی، فارابی، نوایی، توسی کیمی بؤیوک اینسانلاری یئتیشدیرن بو تورپاقلار، ایندی ده چینگیز آیتماتوو و اولجاس سلیمانوو کیمی آیدینلار یئتیشدیریر. بونا گؤره بیز ده بو گون، قازاق تورکلرینین مشهور شاعر و یازیچیسی، دیل بیلیمچیسی و عینی زاماندا دیپلومات اولان اولجاس سلیمانوو حاقیندا سیزلره بیلگی وئرمهیه چالیشاجاغیق.
اولجاس سلیمانوو ۱۹۳٦.جی ایلده قازاقیستانین اسکی باشکندی آلماتیدا دوغولدو. آتاسی عمر بی سووئتلر بیرلیگی دؤورونده اوردو سوبایی ایدی. دونیایا گؤزلرینی آچمادان آتاسینی ایتیرن اولجاس آناسییلا بیرلیکده یاشاماغا داوام ائدر. آناسی فاطما خانیم بیر نئچه ایل سونرا مشهور بیر قازاق قازئتهچی عبدلعلی بی ایله ائولهنر. بو ائولیلیک اولجاسین توپلوم بیلیمچی، شاعر و یازیچی کیمی یئتیشمهسینده اؤنملی رول اوینادی.
اولجاس ایلک و اورتا ائگیتیمینی تاماملادیقدان سونرا قازاق دؤولت اونیورسیتهسینین ژئولوژی بؤلومونده ائگیتیمه داوام ائتدی. سووئتلری بیرلیگینین تورکلره قارشی سیاستی گرگیینجه تورکلر عمومیتله فن و تکنیک بیلیملره یؤنلندیریلیر، اونلارین سوسیال بیلیملرده اوخوماسی چوخ توصیه ائدیلمیردی. لاکین اولجاس سلیمانوو، قازئتهچی اولان اؤگئی آتاسینین دا ائلکیسی ایله ادبیاتا، اؤزللیکله ده شعره یؤنلمهیه باشلادی. ایلک شعیر و یازیلاریلا دقت چئکن اولجاس بیر مدت سونرا موسکوا ادبیات انستیتوسونا گؤندریلدی.
اولجاس سلیمانوو، ایلک ادبی اثرلرینده قازاق خالق موتیولرینی، قازاق تاریخینی، شیفاهی ادبیات عنصورلارینی اله آلارکن، زامانلا سوسیال آنتروپولوژی، دیل و تاریخ کیمی قونولارلا ماراقلانمایا باشلادی. چونکو اونا گؤره، دؤوروموزده بیر تورک شاعری و یازیچیسی عینی زاماندا بیر آراشدیرماچی اولماق مجبوریتیندهدیر.
اولجاس سلیمانوو بو دوشونجهدن حرکتله روس حماسهلرینی آراشدیرماغا باشلادی. آراشدیرما نتیجهسینده تورک مدنیتینه دایر زنگین ماتریالا چاتدی و "آز ای یا" آدلی چالیشماسینی اورتایا قویدو. بو چالیشما موسکوادا علملر آکادمیسی بیلیم آداملارینین تپکیسینه سبب اولدو. ادبیات چئورهلرینین اعتراض سسلری یوکسلدی. چونکو اولجاس سلیمانووون ایرهلی آتدیغی تزلر، او دؤور سووئتلر بیرلیگینین ایدئولوژیک سؤیلهمینه و اونون اساسیندا اولوشدورولان روس ایماژینا ضددی. بونا گؤره ده بو چالیشما آکادمی طرفیندن رد ائدیلدی. لاکین اثرین ایزلری اصلا سیلینمهدی. اؤزللیکله ده سووئتلر بیرلیگینین چؤکوشونون آردیندان، اولجاس سلیمانووون آدی و ایشلری یئنیدن گوندمه گلدی و دونیادا دویولماغا باشلادی. سلیمانوو، آراشدیرمالارینی داوام ائتدیرمک اوچون قازاقیستانا گلدیگینده آرال گؤلو تامامیله قوروموش، سئمی ایالتینده نوکلئر ایشلر ائدیلهرک خالقین حیاتی اولومسوز ائتکیلنمیشدی. اولجاس، آمریکانین دا قیزیلدریلیلرین اؤلکهسی اولان نئوادادا اوخشار فعالیتله مشغول اولدوغونو، نوکلئر تاسیسلرینی اورادا قوردوقلارینی بؤیوک بیر فلاکت اولاراق کاراکتریزه ائدهرک، "آنتی نوکلئر سئمی-نئوادا" حرکتینی باشلاتدی. آیریجا ۱۹۹۰.جی ایلده قازاق آیدینلاریندان، دیلچی رافایل محمددین ایله بیرلیکده بیرینجی تورک خالقلاری کنگرهسینی تشکیل ائتدی.
اولجاس سلیمانوو حیاتی بویونجا چوخ اؤنملی وظیفهلرده چالیشدی. سووئت سوسیالیست جمهوریتلر بیرلیگینده یوکسک سووئت عضوو اولاراق چالیشان سلیمانوو، سووئتلر بیرلیگی خالق نمایندهلیگی؛ قازاقیستان یازیچیلار بیرلیگی باش کاتیبی؛ آنتی نوکلئر سئمی-نئوادا حرکاتی باشقانلیغی، آسیا-آفریقا یازیچیلار بیرلیگی کمیته باشقانلیغی، تورک خالقلاری بیرلیگی قوروجو عضولوگو کیمی وظیفهلرده ده باشاری ایله فعالیت ائتدی. قازاقیستانین باغیمسیزلیغینین آردیندان، پرزیدنت نورسلطان نظربایئو طرفیندن قازاقیستانین ایتالیا ائلچیسی اولاراق آتاندی.
اولجاس سلیمانوو، بیر چوخ تورک آیدینی کیمی، یؤنلو بیر فعالیت آلانینا صاحبدیر. ادبی اثرلر، دیل و تاریخ اوزرینه علمی ایشلرین یانیندا سینمایلا دا ماراقلانان سلیمانووون بیر چوخ اثری دونیانین آیری آیری دیللرینه چئوریلمیشدیر. چاغینین حاکم ایدئولوژیسی و اونا دایاناراق ایزلنیلن سیاسته قارشی چیخیب تورک دیل و مدنیت ایزلرینی تاپماغا و گؤسترمهیه چالیشان اولجاس سلیمانووون اثرلریندن بعضیلری بونلاردیر:
آز ای یا (حماسه اینجهلمهسی)، یازینین دیلی (دیل فلسفهسی)، میمون ایلی (رومان)، پاریسلی بیر قیزدیر گئجه (شعیر)، سحر گؤزل واختی (شعیر)، کیل کیتابی (حماسه اینجهلمهسی).
ایلگیلیلی خبرلر
آورآسیا جمهوریتلرینین گۆندمیندهکی گلیشمهلر
۷-۸ می ۲۰۲۴ تاریخلرینده آذربایجان باشباخانی علی اسدوو تۆرکیهیه رسمی سفر گئرچکلشدیردی