تهدیدی تازه علیه ارگ تاریخی و زخم خورده تبریز

چند روزی است که صفحات اجتماعی و سایتهای محلی در آذربایجان ایران در حال انتشار عکسها، فیلمها و گزارشهایی درباره خاکبرداری عمیق و خطرناکی در منطقه ارگ تبریز هستند.

به گزارش خبرگزاری مهر انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهر تبریز در نامه‌ای به معاونت سازمان میراث فرهنگی خواستار توقف ساخت پارکینگ طبقاتی در محوطه ارگ علیشاه تبریز شدند.

در این نامه آمده است:"در چند روز گذشته خاکبرداری در عرصه خانه فتح اله یف و حریم مسجد علیشاه موجبات نگرانی شدید اهالی و فرهیختگان و دوستداران میراث فرهنگی تبریز را فراهم آورده است."

همچنین در نامه این انجمن آمده است مدیریت مجموعه در نظر دارد پارکینگ طبقاتی برای مراجعان مصلی احداث کند و خاکبرداری‌های انجام شده حاکی از ساخت و ساز مجدد دیگری در عرصه بنای تاریخی ارزشمند این محدوده و تداوم تخریب آنها و شواهد تاریخی مدفون است. این نامه در ادامه از معاونت سازمان میراث فرهنگی کشور می‌خواهد تا برای «جلوگیری از تخریب یکی دیگر از سرمایه‌های فرهنگی-تاریخی تبریز» این موضوع از مجاری قانونی پیگیری شود.

ساخت و ساز در محوطه بناهای تاریخی موجب تهدید این بناها شده و آنها را در معرض تخریب قرار می‌دهد؛ به همین دلیل ساخت و ساز در اطراف بناهای تاریخی چه در ایران و چه در دیگر کشورها امری مردود به شمار می‌رود این در حالی است که مصلی بزرگ تبریز در مجاورت ارگ تاریخی تبریز احداث شد و در طول احداث این مصلی صدمات بسیاری به این بنا وارد شد. علاوه بر آن بسیاری از علاقه‌مندان به بناهای تاریخی و فرهنگی معتقدند ساخت مصلی بزرگ در مجاورت ارگ تبریز موجب شده تا این بنا از معرض دید گردشگران و شهروندان خارج شود.

گفته می شود کار احداث بنای اولیه ارگ باشکوه تبریز در فاصله سالهای ۷۱۶ تا ۷۲۴ هجری قمری به همت تاج الدین علیشاه گیلانی، وزیر ایلخانان مغول، با هدف ساخت آرامگاه بزرگی در صحن مسجد آغاز شد. قسمت جنوبی این مسجد دارای طاق بزرگی بوده است و در تاریخ ذکر شده که علیشاه از معماران آن زمان اندازه طاق کسری را پرسیده و دستور داده که ۴ گز(هر گز ۱۰۴ سانتی متر ) از آن بزرگتر ساخته شود که پس از ساخت، که به دلیل نشست شالوده و تعجیل در اتمام ساخت آن، طاق مذکور شکسته و فروریخته است. از طرفی، فوت علیشاه نیز از دیگر عوامل توقف ادامه ساخت بنا در آن زمان ذکر شده است.

ارگ تبریز و محوطه باستانی آن در ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی به شماره ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و نقشه ی حریم استحفاظی قانونی و ضوابط حفاظتی آن، در نشست ۲۹ خرداد ۱۳۵۷ شورای حفاظت آثار تاریخی اداره کل حفاظت آثار تاریخی مشخص و مورد تایید اعضا قرار گرفته است.