خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی همچنان در انتظار شناسایی، محاکمه و مجازات عاملان هستند
آیا واقعا ایران برای استفاده از هواپیماهای مسافربری به عنوان سپر انسانی، حریم هوایی خود را نبست؟
خانواده‌های قربانیان پرواز PS 752 خطوط هوایی اوکراین که صبح هشتم ژانویه سال گذشته در اثر اصابت دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران ایران تنها سه دقیقه پس از برخاست از فرودگاه بین‌المللی «امام خمینی» تهران سرنگون شد، در نخستین سالگرد این سانحه "ناگوار" همچنان خواهان تحقق عدالت، شناسایی، محاکمه و مجازات عاملان اصلی آن هستند.
در نخستین گزارش‌هایی که توسط دولت ایران در مورد علت این حادثه که طی آن 176 نفر از جمله 15کودک و 9 پرسنل هواپیما جانشان را از دست دادند، منتشر شد، عامل اصلی این سانحه "نقص فنی" عنوان شد. اما تنها سه روز بعد، به دنبال انتشار برخی تصاویر از لحظه سقوط هواپیمای مسافربری بوئینگ 737-800 در فضای مجازی مسئولین اذعان کردند که علت اصلی سقوط هواپیمای اوکراینی اصابت موشک‌های پدافند هوایی در تهران بوده است.
برخی از خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی در گفتگو با خبرنگار آناتولی ضمن ابراز احساسات خود در نخستین سالگرد این سانحه، به تشریح آخرین تحولاتی که در این زمینه رخ داده است، پرداختند.
حامد اسماعیلیون، دندانپزشک و نویسنده ایرانی ساکن شهر تورونتوی کانادا که همسرش پریسا و دختر 9 ساله اش «ریرا» را در این سانحه از دست داد و به عنوان سخنگوی خانواده‌های قربانیان پرواز «PS 752» فعالیت می‌کند، با بیان این که "خانواده‌های مذکور از روز نخست این سانحه به جمهوری اسلامی ایران اعتماد ندارند"، گفت: "دولت ایران از ابتدا گزارش‌های ضدونقیض در این زمینه ارایه کرد".
اسماعیلیون افزود: "نخست اعلام کردند که علت این حادثه نقص فنی است، سپس اعلام شد که خطای انسانی بوده و در نهایت گفته شد که علت آن تنظیم اشتباهی 107 درجه‌ای سامانه پدافند هوایی بوده است. این امکان ندارد چون سامانه از مجموعه سیستم‌ها به وجود می‌آید و نمی‌توان تنظیم بخشی از آن را تغییر داد. علی‌رغم گذشت یک سال هنوز گزارش فنی آن ارایه نشده است".
وی ادامه داد: "دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا اعلام کردند که این هواپیما توسط پدافند هوایی ایران سرنگون شده است و شواهد، قرائن و تصاویر منتشرشده مسئولین را وادار کرد که سه روز بعد بگویند این سانحه در اثر 'خطای انسانی' رخ داده است. اما هنوز هیچ یک از مسئولین از سمت خود استعفا نداده یا عذرخواهی نکرده است".
وی با شاره به این که شهروندانی از کشورهای کانادا، سوئیس، بریتانیا، افغانستان، آلمان و اوکراین نیز جزو مسافران هواپیمای اوکراینی بودند، گفت: "دولت کانادا روند قضایی را از نزدیک دنبال می‌کند. این کشورها تاکنون در زمینه بررسی علت اصلی این سانحه و پرداخت غرامت، با ایران دو جلسه برگزار کردند. جلسه سوم هم به خاطر سنگ‌اندازی‌های ایران هنوز برگزار نشده است".
اسماعیلیون با اشاره به شواهد و مدارک دال بر استفاده ایران از پرواز «PS 752» به عنوان سپر انسانی گفت: "در روزی که ایران پایگاه‌های آمریکایی در عراق را مورد هدف موشکی قرار داد، برای استفاده از پروازهای مسافربری به عنوان سپر انسانی در مقابل حمله احتمالی آمریکا نبست. هنوز علت تاخیر 57 دقیقه پرواز «PS 752» مشخص نیست. این هواپیما 3 دقیقه پس از برخاست از سوی دو موشک پدافند هوایی به فاصله 20 ثانیه مورد هدف قرار گرفته و درمنطقه شاهین‌دشت تهران سقوط کرد. درحالی که همان روز 10 پرواز از ساعت حمله موشکی تا اصابت به هواپیمای اوکراینی صورت گرفت. آخرین پرواز قبل از آن مربوط به پرواز اطلس گلوبال ترکیه بود و طبق مدارکی که داریم در آن روز مسیر پروازی به آن دادند که هیچ گاه مرسوم نبوده و از پشت پدافندها عبور می‌کند".
سخنگوی خانواده‌های قربانیان پرواز «PS 752» گفت: "در این زمینه شائبه‌ها و سئوال بزرگی است که چرا این پرواز مسیر متفاوتی گرفته و پرواز «PS 752» را درست جلوی پدافند قرار دادند".
اسماعیلیون با تاکید بر اینکه اولویت خانواده‌های قربانیان نه دریافت غرامت بلکه دستیابی به حقیقت، محاکمه و مجازات عاملین است، گفت: طبق توافقات بین‌المللی جعبه سیاه هواپیما باید بلافاصله پس از وقوع سانحه به یکی از مراکز مربوطه ارسال می‌شد، اما ایران آن را 7 ماه "غصب" و از ارسال خودداری کرده است.
شاهین مقدم، که همسر 40 ساله‌اش شکیبا و پسر 10 ساله‌اش راستین را در این سانحه از دست داده است، ادعا می‌کند که "تصمیم سرنگونی این هواپیما در جلسه‌ای با حضور مقامات ارشد ایران اتخاذ شده است"، و همچنین مدعی است که فایل صوتی مرتبط با این جلسه به دست وی رسیده و آن را جهت راستی‌آزمایی به اداره پلیس و دادگاه کشور کانادا تحویل داده است.
وی که در کانادا زندگی می‌کند، با بیان این که "نمی‌تواند در باره محتوای این فایل صوتی بیشتر توضیح دهد"، ادعا می‌کند: "بر اساس این فایل صوتی که در مورد جلسه مذکور به دستم رسیده است، مشخص می‌شود که جمهوری اسلامی خواستار استفاده از این هواپیما به عنوان سپرانسانی بوده است. به طوری که آن شب اگر آمریکا حمله می‌کرد، تقصیر را به گردن آن‌ها بیاندازند و در غیر این صورت هم اعلام می‌کردند که علت اصلی سقوط هواپیما نقص فنی بوده است".
مقدم در رابطه با اعلام دولت ایران برای پرداخت 150 هزار دلار غرامت به ازای هر مسافر این هواپیما اظهار داشت: "ایران در جایگاهی نیست که بتواند در این زمینه تعیین تکلیف کند. میزان غرامت پس از ارسال گزارش فنی نهایی توسط ایران به کشورهای طرف موضوع و توسط دادگاه‌های بین‌المللی تعیین می‌شود".
وی با اشاره به آخرین رای دادگاه عالی ایالت اونتاریوی کانادا در رابطه با این موضوع گفت: "این دادگاه هفته پیش طی حکمی ایران را به پرداخت یک میلیارد دلار غرامت محکوم کرد. در ادامه نیز حکم نهایی در این زمینه صادر خواهد شد. مطمئنم هستم با پایان مطالعه گزارش‌های دریافتی، مبلغ پرداختی افزایش خواهد پیدا کرد. غرامت هر مسافر از لحاظ قوانین حقوقی و بین‌المللی با یکدیگر فرق می‌کند. گزارش فنی نهایی باید در طول یک سال توسط ایران تحویل داده می‌شد، اما هنوز خبری از این گزارش نیست. عاملان این جنایت باید شناسایی، محاکمه و مجازات شوند. خانواده‌های قربانی در پی تحقق عدالت هستند".
منبع: خبرگزاری آناتولی
