رشد و گسترش صنایع اتوموتیو در ترکیه و افزایش تولید

صنایع اتوموتیو در ترکیه در دهه ۱۹۵۰ بنیان نهاده شد. برای اولین بار شرکت "ترک ویلز اورلند" در سال ۱۹۵۴ شروع به تولید کامیون و جیپ برای ارتش کرد. سپس اولین اتومبیل ترکیه در سال ۱۹۶۱ در کارخانه دولتی راه آهن اسکی شهیر تولید گردید. اما اولین تولید واقعی خودرو در سال ۱۹۶۶ و با تولید خودروی آنادول به تحقق پیوست. رشد و گسترش واقعی بازار اتوموتیو در پایان دهه ۱۹۶۰ و آغاز دهه ۱۹۷۰ و با تاسیس کارخانه های مونتاژ با ظرفیت و پتانسیلی مشخص؛ عملی شد. پس از آن تاسیس کارخانه مونتاژ توفاش در سال ۱۹۶۸ و تاسیس کارخانه اویاک رنو در سال ۱۹۶۹ در رشد و گسترش صنایع اتوموتیو در ترکیه بسیار موثر واقع شد. تاسیس این کارخانه ها بر دینامیک های متفاوت موجود در بخش اتوموتیو تاثیر گذاشت و تولیدکنندگان به تدریج به اتوموتیو و فرهنگ تولید آن روی آوردند. سپس در سایه سیاستهای دولت که مشوق تولید داخلی و ارزش افزوده بود، هم صنایع مادر و هم صنایع جانبی اتومبیل، فرصت تولید و کسب سود را بدست آورد و این سودها مجددا تبدیل به سرمایه گذاری شد. به عبارت دیگر در نیمه دوم دهه ۷۰، بر اهمیت صنایع اتوموتیو بیش از پیش افزوده گردید. در سایه پشرفت حاصل از این تحولات در دهه ۱۹۷۰، هر سال ۲ و یا ۳ کارخانه صنایع جانبی افتتاح شد. در نتیجه صنایع جانبی اتوموتیو که اولین پایه های آن در آن سالها بنیان نهاده شد، علیرغم تمامی مشکلات و موانع رشد کرد و توانست تا به امروز برسد.

در ۳ ماهه اول سال ۲۰۱۵، تولید بخش اتومبیل سازی در ترکیه با ۳۱ درصد افزایش بالغ بر ۳۳۵ هزار عدد شد و به بالاترین سطح خود بعد از بحران مالی جهانی رسید. میزان فروش در این بخش نیز در ربع اول سال با ۵۰ درصد افزایش به ۱۸۴ عدد رسید. انجمن صنایع اتوموتیو با اعلام این آمار و ارقام، اقدام به انتشار گزارشی در مورد تولید، واردات، صادرات و فروش اتومبیل در ربع اول سال ۲۰۱۵ کرد. 

بر اساس آمار و ارقام منتشره از سوی انجمن صنایع اتوموتیو، در سه ماهه اول سال ۲۰۱۵، تولید اتومبیل به میزان ۱۹ درصد افزایش یافت و بالغ بر ۱۹۸ هزار دستگاه شد. بازار اتومبیل نیز به میزان ۴۲ درصد افزایش یافته و تعداد اتومبیل موجود در بازار به ۱۲۷ هزار دستگاه رسید. در ربع اول سل ۲۰۱۵، بازار خودروهای تجاری سبک در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۷۸ درصد افزایش یافته و با ۴۶ هزار عدد رسید و باعث افزایش سهم کلی اتوموتیو از بازار شد. در همین دوره، میزان تولید مینی بوس ۱۷۰ درصد، کامیونت ۴۸ درصد، کامیون ۳۵ درصد و اتوبوس ۱۵ درصد افزایش یافت. میزان تولید تراکتور نیز با ۹ درصد افزایش به ۱۲ هزار و ۶۱۲ عدد رسید.

وقتی به وضعیت بازار نگاه می کنیم، می بینیم که سهم بازار نیز در ربع اول سال ۲۰۱۵ در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته و بالغ بر ۱۸۴ هزار عدد شده است. بر اساس میانگین ۱۰ سال اخیر، بازار کلی صنعت خودرو ۳۳.۲ درصد افزایش داشته است. در ربع اول سال جاری، بازار اتومبیل ۴۲ درصد افزایش داشته و به ۱۲۷ هزار عدد رسیده است. بازار خودروهای تجاری سبک نیز در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته با ۷۸ درصد افزایش به ۴۶ هزار عدد رسیده و سبب افزایش حجم کلی بازار شده است. بازار خودروهای تجاری سنگین نیز با ۵۲ درصد افزایش به ۱۱ هزار دستگاه رسیده است. همچنین در ربع اول سال جاری، بازار کامیون تحت تاثیر توسعه بخش ساختمان سازی به میزان ۶۷ درصد افزایش یافته و بالغ بر ۹ هزار و ۸۱۸ عدد شد.

انتظار انجمن توزیع کنندگان اتوموتیو از بازار سال ۲۰۱۵، در حدود ۸۲۵ هزار الی ۸۷۵ هزار متغیر می باشد. بر اساس آمار منتشره، فروش خودروهای گازوئیلی در ربع اول سال در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، ۳۶.۱۴ درصد افزایش یافته است، اما سهم آن از بازار از ۶۲.۳۴ درصد به ۵۹.۷۱ درصد کاهش یافته است. سهم خودروهای تمام اتوماتیک از بازار نیز از ۴۴.۵۰ درصد به ۴۶۰۷ درصد افزایش یافته است.

بر اساس داده های منتشره از سوی این انجمن، فروش خودروهای سواری و نیز خودروهای تجاری سبک در ماه مارس با ۷۵ درصد افزایش بالغ بر ۸۳ هزار و ۳۰۲ دستگاه شد. فروش خودروی سواری نیز با ۶۳.۱۱ درصد افزایش به ۶۱ هزار و ۶۷۶ دستگاه رسید و بازار خودروهای تجاری سبک نیز بسیار رونق گرفت. بخش خودروهای تجاری سبک به میزان ۱۲۱.۳۷ درصد رشد یافت و فروش این بخش بالغ بر ۲۱ هزار و ۶۲۶ دستگاه شد.

بر اساس گزارش ارائه شده از سوی، اتحادیه صادرکنندگان صنایع اتوموتیو وزارت اقتصاد، طی ربع اول سال جاری، سهم واردات خودروی سواری در بازار ۷۴ درصد و سهم واردات خودروهای تجاری سبک نیز ۴۵ درصد می باشد.

در این دوره، صادرات اتوموتیو در مقایسه با دوره مشابه سال ۲۰۱۴ به میزان ۲۳ درصد و صادرات خودروی سواری نیز به میزان ۱۶ درصد افزایش یافته است. در همین دوره، میزان کل صادرات ۲۵۰ هزار عدد شده که از این تعداد ۱۵۹ هزار عدد خودروی سواری می باشد. صادرات خودروی تجاری نیز ۳۷ درصد افزایش یافته و به ۹۱ هزار عدد رسیده است. صادرات تراکتور نیز با ۹ درصد افزایش بالغ بر ۳ هزار و ۸۴۱ عدد شده است.

رشد صنایع اتوموتیو از دو نظر حائز اهمیت می باشد. اول اینکه رونق بازار اتوموتیو باعث رونق سایر بازارهای تجاری می گردد و نشانگر بهبود اوضاع اقتصادی در دوره های آتی می باشد و بر میزان سرمایه گذاریها در دوره های آتی تاثیر گذاشته، باعث افزایش آنها می گردد. دوم اینکه رشد صنایع اتوموتیو باعث افزایش استخدام و افزایش میزان مالیاتهای جمع آوری شده می شود.

نویسنده: دکتر حسین قراملکی عضو هیات علمی رشته اقتصاد دانشگاه کارابوک

مترجم: فریبا اوغوز