پیمان صلح لوزان و اهمیت آن در تاریخ

آیا می‌دانید پیمان صلح لوزان معاهده صلحی است که به جنگ جهانی اول پایان داد و تنها پیمان صلح‌ در حال اجرا علی‌رغم گذشت سالیان متمادی است؟

امپراطوری عثمانی پس از شکست در جنگ جهانی اول، استقلال خود را از دست داد و خاک‌هایش تحت اشغال قرار گرفت. ولی ملت ترکیه با آغاز جنگ رهایی‌بخش ملی برای کسب استقلال ملی و حفظ تمامیت ارضی کشور به پیروزی بزرگی دست یافت. این مبارزه بزرگ و خارق‌العاده که با انگیزه‌های معتبر و انتظارات مشروع ملت ترکیه ادامه یافت، با پیروزی بزرگ نظامی در پائیز سال 1922 به نتیجه رسید. پس از این پیروزی بزرگ بایستی نتیجه آن از سوی کلیه جهانیان به‌رسمیت شناخته می‌شد.کنفرانس صلح بیستم نوامبر سال 1922 در شهر لوزان سوئیس برگزار گردید. عصمت پاشا سرپرست هیات نماینده دولت ترکیه در کنفرانس، با تاکید به موضوع استقلال و حاکمیت اعلام کرد که ترکیه نیز چنان کلیه ملل مدنی در جهان خواستار آزادی و استقلال است. این کنفرانس که برای تهیه پیمان صلح لوزان برگزار شده بود، 8 ماه ادامه یافت. و بالاخره در 24 جولای سال 1923، معاهده صلح لوزان از سوی نمایندگان دولت ترکیه، بریتانیا، ایتالیا، فرانسه، روسیه، یوگسلاوی پیشین، بلژیک، پرتغال، رومانی، یونان و ژاپن امضا گردید.

پیمان صلح لوزان در عین‌حال سند تسجیل موجودیت دولت نوزاد جمهوری ترکیه بود. در مقدمه این پیمان عبارت "احترام به حق حاکمیت و استقلال دول" به‌طور خاص مورد تاکید قرار گرفته است. معاهده صلح لوزان به‌دلیل تعهدات و توافقات متقابل طرفین ذی‌ربط در پیمان برای مدتی طولانی به‌مورد اجرا گذاشته شد. در متن معاهده صلح لوزان که صد سال پیش از این امضا گردید، به ماده‌ای در زمینه پایان آن در سال 2023 و یا تاریخی دیگر جای داده نشده است. موضع صلح‌جویانه و توام با خلوص نیت دولت ترکیه نیز در تداوم مرعیت این قرارداد نقش مهمی ایفا کرده است. پایبندی به اصل "صلح در میهن و صلح در جهان" رهبر کبیر آتاترک و رعایت کلیه احکام و مفاد پیمان صلح لوزان موجب تداوم صلح گردیده است.