شهر زیبا و اساطیری ماردین

آیا تاکنون برداشت شما از زمان و مکان تغییر یافته است؟ آیا برخی چیزها برای شما هم آشنا و هم بیگانه به نظر می‌رسد؟ آیا تا بحال علی‌رغم زندگی در زمان حال احساس کرده‌اید که در ماضی به‌سر می‌برید؟ و یا به هنگام عصر نور کشور دیگری در جایی که هستید به شما چشمک زده است؟ آیا قبلا به هنگام راهپیمایی در خیابان از زیر سالن و یا آشپزخانه خانه‌ای عبور کردیده‌اید؟ شاید کلیه این سوالات و تخیلات برای شما مثل صحنه‌های یک فیلم به نظر برسند. ولی ماردین شهری است که شما را در خاک‌های آناتولی به دوره‌های متفاوتی از تاریخ می‌برد.

ماردین یک شهر جادویی است که اسرار شگفت‌انگیز و نهفته بسیاری دارد . این شهر از نقطه‌ای مرتفع به بین‌النهرین مهد تمدن‌ها و فرهنگ‌های متفاوت نگریسته و از لحظه قدم نهادن به مرکز شهر احساس می‌کنید که وارد جهان دیگری شده‌اید. ماردین شهری با بناهای سنگی بوده و سنگ‌های آن گو اینکه هر لحظه می‌خواهند ماجراهایی را که در طول زمان شاهد آن بوده‌اند، برای شما تعریف کنند. ماردین با خانه‌های هماهنگ با شیب زمینی که روی آن ساخته شده‌اند، کوچه و خیابان‌های تنگ پله‌دار ، بازارها و دیگر سازه‌های جالب و شگفت‌انگیز خود شهری است که در هر گوشه آن آثاری از تاریخ و گذشته خودنمایی می‌کند. این ویژگی‌های منحصر به فرد ماردین موجب شده است تا از آن به‌عنوان شهر داستان‌ها و افسانه‌ها یاد شود. ماردین در نقطه تقاطع آناتولی و بین‌النهرین که به تاریخ بشر جهت بخشیده است، واقع گردیده و در هر دوره از تاریخ از فرهنگ‌های متفاوتی میزبانی کرده است. این جو منحصر به فرد ماردین بلافاصله انسان را مجذوب کرده و جادو می‌کند. به هنگام عبور از کوچه و خیابان‌های تنگ و باریک در ماردین با یک کلیسای سریانی مواجه می‌شوید. نقاشی‌های روی خانه‌های سنگی، تخماق‌ درب بناها، و تزئینات روی پنجره‌ها شما را به فضا و جو دیگری فرو می‌برد. به همین خاطر ماردین به همراه بیت‌المقدس و ونیز یکی از سه شهری است که تمامی محوطه آنها به‌عنوان محوطه تحت حفاظت ویژه اعلام شده‌اند. آدمی در ماردین جدا از تصویر آشنای شهر احساس می‌کند که به عالم دیگری تعلق دارد. درهای ماردین بر روی وقایع و رویدادهای اعجاب‌انگیز متعددی باز شده و با کوچه و خیابان‌های پیچ در پیچ شهر که بیگانگان احتمالا در آن‌ها گم می‌شوند، اتاق‌ خانه‌هایی که در آن خیابان‌ها پل‌ها را بوجود می‌آورند و اعتقادات و باورداشت‌هایی که شاید قبلا نشنیده باشید بازدیدکنندگان را به شگفتی وامی‌دارد.

مادرین در دامنه تپه‌ای تاسیس شده و جایگاه تلفیق و ادغام فرهنگ‌های متفاوت در طول هزاران سال بوده است. در این شهر ترک‌ها، سریانی‌ها، اعراب و ایزدی‌ها طی سالیان متمادی در کنار هم زیسته و به موجودیت خود ادامه دادند. مسلمانان ، مسیحیان و افرادی‌که به خورشید و یا ملکه طاووس‌ها پرستش می‌کردند. ماردین با کلیه اعتقادات و فرهنگ‌های قدیمی آشنا و ناآشنا که به کلیه مخلوقات ارج و احترام می‌نهد، در هم آمیخته است. ماردین شهری است که با فرهنگ‌ها، ادیان و اماکن باستانی و دیرینه عجین شده است. هم قلعه هزاران ساله و هم مدرسه دینی زنجیره ماردین شایسته دیدن است. از این مدرسه دینی که به دستور سلطان آرتوکلی ساخته شده هم بعنوان محل تدریس و هم بعنوان رصدخانه استفاده شده است. به همین خاطر نیز در یکی بلندترین نقاط شهر تاسیس شده است. مدرسه قاسمیه که در نقطه دورتری از مرکز شهر ماردین ساخته شده، بزرگترین ساختمان این شهر بوده و با بیش از بیست اتاق، مقبره، مسجد، حوض و سازه موسوم به سبیل یعنی چشمه آب به شکل یک مجتمع ساخته شده و با هنر بی‌نظیر سنگ‌تراشی وقت جلب دقت می‌کند. حوضچه این مجتمع که در آن سفر بشر از بدو تولد تا دم مرگ تعریف شده، نقل فلسفه در هنر معماری‌ست. چشم‌انداز شگفت‌انگیز بین‌النهرین از پنجره مدرسه قاسمیه به معرض دید گذاشته شده است. مسجد شهدیه با تزئینات و سنگ‌بری‌های ماهرانه و بی‌نظیر مناره خود جلب دقت می‌کند. مسجد اولو ( بزرگ ) نیز مهمترین و قدیمی‌ترین معبد شهر ماردین است. این مسجد تاریخی که به نه قرن پیش از این تعلق دارد، یکی از اولین نمونه‌های مسجد دومناره‌ای در ماردین است. کنیسه  " Deyrulzafaran" و یا با نام " Mor Hananyo " که امروزه بعنوان یکی از مهمترین مراکز عبادت سریانی‌ها تلقی می‌شود، در نقطه نسبتا دوری از مرکز شهر واقع شده است. این کنیسه با قبرستان موسوم به خانه عزیزان و معبد 4500 ساله خورشید جلب دقت می‌کند.

تاریخچه ماردین که به هشت هزار سال قبل از میلاد می‌رسد، صحنه ظهور و حکمرانی اقوام و تمدن‌های متعددی مانند سومر، بابل، اورارتو، پارس، روم، اموی، آرتوکیان و عثمانیان بوده است. ماردین با بناهای تاریخی خود به شهری که از داستان هزار و یکشب بیرون جهیده ، شباهت دارد. شاید هم بناهایی که با جلگه بین‌النهرین هم‌رنگ هستند، موجب شده است تا این تصور به اذهان خطور کند. ماردین با تنوع فرهنگی، حسن نیت، ساختار معماری و آداب و سنن خود آدمی را در آغوش کشیده و به عالم رویا فرو می‌برد.