جنگ‌های انرژی

بار دیگر شاهد استفاده از انرژی به عنوان یک سلاح در روندی بودیم که با حمله روسیه به اوکراین آغاز شد. در مفهوم جنگ هیبریدی، کارت انرژی همراه با روش‌های مرسوم ابزاری شد و به عنصری تبدیل شد که علیه مخالفان به عنوان ابزار جنگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در حالی که روسیه از نیروی تامین نفت و گاز طبیعی خود استفاده می‌کند، برعکس، ایالات متحده در تلاش است تا از صادرات انرژی روسیه جلوگیری کند. در این زمینه البته قیمت انرژی نیز در حال افزایش است.

ارزیابی‌های جان آجون پژوهشگر مرکز تحقیقات مطالعات سیاسی و اقتصادی Türkiye "ستا" را در این زمینه ارائه می‌دهیم ...

در حالی که توازن ژئوپلیتیکی در اوراسیا با حمله به روسیه متزلزل شد، در کنار بسیاری از عوامل دیگر، بازارهای جهانی انرژی نیز وارد یک نوسان جدی شد. قیمت هر بشکه نفت برنت به یکباره رکورد شکست.

اصلی‌ترین عاملی که جهان را در مورد بازارهای انرژی نگران می‌کند، البته جایگاه روسیه در بین 3 کشور برتر عرضه انرژی، هم از نظر نفت و هم از نظر گاز طبیعی است.

عرضه انرژی هم طرف قوی و هم شکننده روسیه است. در حالی که اقتصاد روسیه هر سال صد دلار درآمد ایجاد می‌کند، اقتصاد مبتنی بر صادرات نیز دارد. با آگاهی از این موضوع، ایالات متحده در تلاش است تا با شروع اشغال اوکراین، عرضه انرژی روسیه را هر چند تدریجی محدود کند و به ویژه با روی آوردن کشورهای اروپایی به منابع جایگزین، سعی در کاهش این صادرات انرژی دارد. البته ظهور وابستگی اعضای اتحادیه اروپا به روسیه به ویژه در زمینه گاز طبیعی به عنوان یک نقطه ضعف استراتژیک بر سیاست‌های این کشورها در قبال روسیه تأثیر می‌گذارد. وابستگی 40 تا 50 درصدی کشورهای مهمی مانند ایتالیا و فرانسه به ویژه آلمان به روسیه در تعیین خط مشی خود با چالش جدی مواجه بوده و اکنون تصمیمات مهمی برای پایان دادن به وابستگی خود به روسیه در میان مدت و دراز مدت گرفته‌اند.

در نهایت، مهم نیست که جنگ در اوکراین چگونه به پایان برسد، در میان مدت و بلندمدت به ضرر استراتژیک جدی روسیه منجر خواهد شد. وابستگی کشورهای اتحادیه اروپا به روسیه تا چند سال دیگر پایان می‌یابد و این کشورها می‌توانند سیاست‌های بسیار قوی‌تری علیه روسیه ایجاد کنند. کشورهای تولید کننده انرژی به جز روسیه از این روند سود نسبی خواهند برد. احتمال بازگشت کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا به بازار جهانی انرژی نیز بیشتر است.