ترکیه به یک قدرت سخت جهانی تبدیل شده است

در حالیکه اخیرا درگیری های میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان وارد جنگی با مقیاس دو کشور شده است، ترکیه اعلام کرده است که در کنار جمهوری آذربایجان قرار دارد. این رویکرد نشان می دهد که ترکیه موقعیت خود در زمینه دستیابی به وضعیت یک قدرت مهم و موثر را در عرصه بین المللی تحکیم کرده است.

اکنون به تفسیر جان آجون پژوهشگر بخش سیاست خارجی در موسسه ستای ترکیه در این خصوص توجه فرمایید:

ترکیه ضمن دستیابی به پیشرفت های عظیم در صنعت دفاعی در خلال دهه گذشته، به ویژه پس از اقدام به کودتا در سال 2016 میلادی ، ساختار ارتش ترکیه و نظام دیوان سالاری امنیتی خود را دوباره تنظیم کرده است. بی تردید امروز دولت آنکارا یک قدرت نظامی جهانی است که دیگر هیچ کس نمی تواند آن را نادیده بگیرد.

در شرایطی که قبلا جمهوری ترکیه به عنوان یک قدرت متوسط در محور غرب و در منطقه خود ارزیابی می شد، پس از حاکمیت حزب عدالت و توسعه از ابتدای سال دو هزار میلادی روند تغییر و دگرگونی در میزان قوت و قدرت نظامی‌اش را با شتابی تحسین برانگیز آغاز کرد. در ابتدا ترکیه در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در ترکیب جهان غرب، همراه با عناصر نرم قدرت خود و در راستای تحصیل جایگاه مقتدرانه‌‌تری برای تغییر سطح قدرت خود تلاش می‌کرد. اما به دنبال فضای جدیدی که در پی انقلابها و حرکتهای مردمی موسوم به بهار عرب در کشورهای عربی اغاز شد، جمهوری ترکیه نیز روند و سمت‌وسوی حرکت خود را کاملاً تغییر داد.

در حالیکه جهان غرب مایل به پذیرش ترکیه جدید نیست، غربیها می‌کوشند تا حزب عدالت و توسعه را در کانون حملات خود قرار دهند. ترکیه در روز 15 ژوئیه سال 2016 شاهد یک اقدام به کودتای ناکام و خائنانه شد. پس از این مرحله، ترکیه به طور بارزی در تعاملات سیاسی جهانی خود از ترکیب غرب خارج شد و با اتخاذ یک رویکرد درون مرکز، سیاست خارجه جدیدی را ضمن تقویت مناسبات با کشورهای روسیه و چین که می توانست رفتارهای کشورهای غربی را متعادل کند در پیش گرفت. در یک دید کلان، ترکیه ضمن طی این مراحل، با سرمایه گذاری زیاد بر روی عناصر قدرت سخت خود، علاوه بر اینکه قدرت نرم خود را نیز گسترش میداد، به یک قدرت مهم نظامی تبدیل شد.

أساسا در حال حاضر ترکیه با سرمایه گذاری های انجام شده در صنایع دفاعی و انجام مطالعات موثر در زمینه تحقیقات و توسعه، از نظر نظامی به یکی از کشورهای پیشرو در جهان تبدیل شده است. این کشور به ویژه در زمینه پهپادهای شناسایی و پهپادهای مسلح پس از ایالات متحده آمریکا به قدرتمندترین و با نفوذترین کشورهای جهان مبدل شده است. در حالیکه دولت آنکارا در سالهای نخست قرن بیست و یکم، حدود هشتاد درصد از سخت افزارهای نظامی مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین می کرد، این نسبت امروز تا بیست درصد کاهش یافته است. نباید فراموش کرد که جمهوری ترکیه در حال حاضر تبدیل به یکی از بزرگترین صادر کنندگان در بخش صنعت دفاعی در سطح جهان شده است.

ترکیه صرفا به سرمایه گذاری در صنعت دفاعی خود بسنده نکرد، بلکه با نشان دادن اراده سیاسی قوی، اقدام به از نو نوشتن بوروکراسی امنیتی خود پس از اقدام به کودتای خائنانه فتو کرد. بگونه‌ایکه هم اینک سازمان اطلاعات ملی ترکیه (MIT) به موثرترین، قویترین و حرفه ای‌ترین سازمان اطلاعاتی در میان کشورهای منطقه تبدیل شده است. به این ترتیب ترکیه در خلال چندین سال، با در دستور کار قرار دادن یک دکترین امنیتی جدید و در پیش گرفتن تلاشی سخت، از بکارگیری نیروی موثر نظامی خود در مناطق متعددی که شاهد درگیری بود، دریغ نکرد.

ترکیه با انجام عملیات نظامی و اطلاعاتی گسترده فرامرزی، با هدف قرار دادن گروههای تروریستی ای چون پ.ک.ک و داعش در شمال کشورهای سوریه و عراق و همچنین با پشتیبانی از نیروهای قانونی وابسته به دولت مشروع وفاق ملی در لیبی موفق به تغییر روند جنگها در این مناطق شد.

ترکیه در اقدامی دیگر ضمن تلاش برای تاسیس دولت در سومالی، قادر شد تا تلاش های تهاجمی علیه قطر را نیز با شکست مواجه کند. ترکیه همچنین در چند سال اخیر، با استفاده موثر از نیروی دریایی خود، به عنوان یک بازیگر بسیار مهم در ژئوپلیتیک انرژی در حوزه شرق دریای مدیترانه ظاهر شده است. سرانجام ترکیه با آموزش قوی نظامی نیروهای آذربایجانی و فراهم کردن دیگر امکانات، توانست این کشور را در برابر ارمنستان به یک قدرت موفق تبدیل کند.

در حالیکه همه پیشرفتهای ترکیه در زمینه فن آوریهای نظامی از سوی سایر کشورها با دقت رصد می‌شد، أراده قوی و بدون تزلزل رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز سبب شد تا جمهوری ترکیه به یک قدرت نظامی در حال صعود تبدیل شود و در مرزهای خود نگنجد.

آنچه که خواندید تفسیر جان آجون پژوهشگر بخش سیاست خارجی در موسسه ستای ترکیه بود که توسط دکتر فرزاد صمدلی ترجمه شده است.