Επέτειος του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1961

«27 Μαΐου 1960», σημείο καμπής για μία χώρα...

Η αρχή της ιστορίας των πραξικοπημάτων, η πιο σκοτεινή μέρα της τουρκικής πολιτικής ιστορίας.

Παρά τα χρόνια που πέρασαν, η Τουρκία δεν ξέχασε ούτε το Γιασιαντά. ούτε τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς που εκτελέστηκαν.

Στην ουσία όλα άρχισαν το 1950...

Η Τουρκία που πέρασε στο πολυκομματικό σύστημα το 1946, μετά από 4 χρόνια χαιρέτισε την εξουσία του Δημοκρατικού Κόμματος με 52% λαϊκή στήριξη .

Το καζάνι όμως άρχισε να βράζει για τα καλά προς τα τέλη της δεκαετούς εξουσίας, μερικά πανεπιστήμια και φοιτητές εξεγέρθηκαν εναντίον της κυβέρνησης.

Τα επεισόδια που δημιουργήθηκαν είχαν σαν αποτέλεσμα εφαρμογή κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε Ιστανμπούλ και Άνκαρα.

Η Επιτροπή Εθνικής Ενότητας που συγκροτήθηκε από 38 στρατιωτικούς μεταξύ των οποίων ορισμένοι στρατηγοί και υψηλόβαθμοι αξιωματικοί, είχε στρέψει τα βέλη στον πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές.

Ο Στρατός ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας στις 27 Μαΐου του 1960 με την δικαιολογία ότι το Δημοκρατικό Κόμμα οδηγούσε τη χώρα προς καθεστώς πιέσεων και εμφύλια σύρραξη.

«Αγαπητοί συμπολίτες, από χτες τα μεσάνυχτα οι δυνάμεις Ξηράς, Αεροπορίας και Ναυτικού δίνοντας χέρι με χέρι ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας» με την ανακοίνωση αυτή ο συνταγματάρχης Αλπαρσλάν Τουρκές ανήγγειλε το πραξικόπημα από το ραδιόφωνο.

Η Επιτροπή Εθνικής Ενότητας διέλυσε τη Βουλή, ακύρωσε το Σύνταγμα και ανέστειλε τις πολιτικές δραστηριότητες.

Συνελήφθησαν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Τζελάλ Μπαγιάρ, υπουργοί, βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Ρουστί Ερντελχούν και ανώτερα διοικητικά στελέχη στο δημόσιο.

Ο πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές που επισκέφτονταν την Κιουτάχεια προσήχθη από τον συνταγματάρχη Μουχσίν Μπατούρ.

Είχαν ξεκινήσει «οι μέρες του Γιασιαντά».

Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς η κάθε μια από τις δίκες στο νησί αυτό ήταν και ένα διαφορετικό σκάνδαλο.

Έπειτα από τις εκδικάσεις στις 15 Σεπτεμβρίου του 1961, καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών 15 κατηγορούμενοι μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Τζελάλ Μπαγιάρ, ο πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές, ο υπουργός Εξωτερικών Φατίν Ρουστού Ζορλού και ο υπουργός Οικονομικών Χασάν Πολατκάν.

Η διεθνής κοινότητα ήταν οργισμένη με την απόφαση και διάφοροι διεθνείς οργανισμοί έκαναν αλλεπάλληλες εκκλήσεις για την μη εκτέλεση της απόφασης.

Η Επιτροπή Εθνικής Ενότητας ακύρωσε τις ποινές θανάτου των κατηγορουμένων εκτός από τους Τζελάλ Μπαγιάρ, Αντνάν Μεντερές, Χασάν Πολατκάν και Φατίν Ρουστού Ζορλού.

Η ποινή του κυρίου Μπαγιάρ μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη εξαιτίας ορίου ηλικίας.

Εκτελέστηκαν πρώτα οι δύο υπουργοί, ο πρωθυπουργός Μεντερές από την άλλη που απέτυχε στην απόπειρα του να αυτοκτονήσει την ημέρα εκείνη, εκτελέστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1961 στις 13:21 στο νησί Ιμραλί.

Ο κος Μεντερές είχε αποχαιρετίσει τον κόσμο αυτό λέγοντας «Δεν τρέφω κακία για κανέναν και δεν έχω θυμώσει με κανέναν» .

Η Τουρκία δεν μπόρεσε να επουλώσει το τραύμα αυτό για χρόνια.

Το 1990 με απόφαση της βουλής οι σωροί των μαρτύρων δημοκρατίας μεταφέρθηκαν με κρατική τελετή από το Γιασιαντά στο μνημείο τάφος στη Ιστανμπούλ.

Το στρατιωτικό πραξικόπημα της 27ης Μαΐου του 1960 που άνοιξε την πόρτα για ένα υπόμνημα, πραξικόπημα, ένα μεταμοντέρνο πραξικόπημα και ένα ηλεκτρονικό ανακοινωθέν, θα μείνει χαραγμένο στις μνήμες για πολύ καιρό ακόμα.