Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (52-2021)

Το 2021 ήταν μία ‘περίεργη’ από πολλές απόψεις χρονιά. Η Μειονότητα συνεχίζοντας να ζει σε καθεστώς πανδημίας, κληρονομιά του 2020, βίωσε στην αρχή της χρονιάς την αντικατάσταση των πινακίδων στα δύο Ιεροσπουδαστήρια τα οποία τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στο στόχαστρο του Υπουργείου Παιδείας με διαρκείς παρεμβάσεις και αλλαγές που αγγίζουν όλα τα επίπεδα λειτουργίας των σχολείων. Αργότερα μέσα στη χρονιά, το Υπουργείο διόρισε και τα μέλη των Σχολικών Εφορειών στα δύο Ιεροσπουδαστήρια Κομοτηνής και Ξάνθης, εφαρμόζοντας τον Νόμο του 2020 και διορίζοντας στις θέσεις των Προέδρων τους δύο διορισμένους Τοποτηρητές Μουφτήδες.

Μεγάλη αναστάτωση προκλήθηκε και στην ανάδειξη των Σχολικών Εφορειών των υπόλοιπων μειονοτικών σχολείων καθώς υπήρχαν συνεχείς αναβολές και δημιουργήθηκαν διάφορα κενά στα σχολεία. Οι Σχολικές Εφορείες πραγματοποίησαν παραστάσεις διαμαρτυρίας στο γραφείο του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης, έστειλαν επιστολές και οι εκλογές τελικά πραγματοποιήθηκαν τον Μάιο του 2021 μετά από εννέα συνεχείς αναβολές.

Τη χρονιά που φεύγει, δώδεκα μειονοτικά δημοτικά σχολεία τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οχτώ μειονοτικά δημοτικά σχολεία σε Ροδόπη και τέσσερα σε Ξάνθη. Υπήρξαν κι άλλες αλλαγές που προκάλεσαν αναστάτωση στα σχολεία, όπως το πρόβλημα που ανέκυψε με την πρόωρη αποχώρηση για την προσευχή της Παρασκευής. Η χρονιά έκλεισε με αποχή από τα μαθήματα των μαθητών των μειονοτικών δημοτικών σχολείων την Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου που κινητοποίησε ο Σύνδεσμος Σχολικών Εφορειών ως ένδειξη διαμαρτυρίας.

Το καλοκαίρι του 2021 δημοσιεύτηκε η απόφαση του Αρείου Πάγου για την Τουρκική Ένωση Ξάνθης. Για δεύτερη φορά στα χρονικά το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο απέρριψε με ψήφους 5-0 την αίτηση αναίρεσης της απόφασης του Εφετείου Θράκης που διέτασσε την διάλυση του σωματείου.

            Με συνθήματα και πλακάτ που ανέγραφαν «Δικαιοσύνη για την Τουρκική Ένωση Ξάνθης», «Να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ», «Η ΤΕΞ δεν είναι απειλή» σε τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά, τα μέλη της Μειονότητας διαδήλωσαν κατά της απόφασης του Αρείου Πάγου στην Ξάνθη.

            Τη χρονιά που φεύγει πολλές φορές τα μέσα ενημέρωσης απασχόλησε η Διακομματική Επιτροπή για την Ανάπτυξη της Θράκης. Η Επιτροπή ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2020, αλλά το 2021 ήταν γεμάτο με ειδήσεις από τις συνεδριάσεις, αλλά και διαρροές στον τύπο, με αποκορύφωμα το πόρισμα της Επιτροπής που κατατέθηκε επίσημα στον Πρόεδρο της Βουλής, αρχές Δεκεμβρίου, από την Πρόεδρο της Επιτροπής, Ντόρα Μπακογιάννη. Το πόρισμα ολοκληρώθηκε και σειρά παίρνει η Κυβέρνηση να αποφανθεί ως προς την αξιοποίηση και την εφαρμογή ή μη των προτάσεων που κατατίθενται μέσα σε αυτό, πολλές από τις οποίες έχουν ειδικό ενδιαφέρον για τα μειονοτικά ζητήματα.

            Αρχές Δεκεμβρίου ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, συναντήθηκε και δείπνησε στην Αλεξανδρούπολη με τους Τοποτηρητές Μουφτήδες της Θράκης και τους Μητροπολίτες της περιοχής. Οι φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας προκάλεσαν την αντίδραση του Κόμματος Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας το οποίο ανέφερε σε γραπτή ανακοίνωσή του ότι οι διορισμένοι Μουφτήδες δεν είναι αποδεκτοί από την κοινότητα και κάλεσε τον Υπουργό να ξεκινήσει διάλογο με τους «πραγματικούς εκπροσώπους της Μειονότητας».

Η εκπροσώπηση και τα όριά της είναι μία τεράστια συζήτηση σε όποιο πλαίσιο και να τεθεί. Ας φέρουμε την εικόνα του Υπουργού Εξωτερικών ο οποίος επισκέπτεται τη Θράκη και παραθέτει δείπνο στους θρησκευτικούς ηγέτες Μειονότητας και Πλειονότητας. Είναι γνωστό ότι για το θέμα ανάδειξης των θρησκευτικών ηγετών της Μειονότητας υπάρχει αντίδραση από την πλευρά της Μειονότητας που εμμένει στη διεκδίκησή της περί εκλογών και όχι διορισμού. Φυσικά προβληματισμοί τίθενται με αφορμή αυτές τις συναντήσεις και για τον ρόλο ή την ανάμειξη του Υπουργείου Εξωτερικών στα ενδομειονοτικά.

Άραγε, ποιος μπορεί να σώσει τη Μειονότητα; Η Μειονότητα προφανώς δεν χρειάζεται σωτήρες, ενδεχομένως να μην χρειάζεται γενικότερα ‘σωτηρία’. Ούτε η επιστήμη, ούτε η πολιτική δεν μπορεί να διεκδικεί αυτόν τον τίτλο. Καμία Μειονότητα ανά τον κόσμο δεν έχει ανάγκη από σωτηρία ή σωτήρες. Αυτό που έχει ανάγκη όμως είναι να θεραπεύσει πληγές του παρελθόντος, άδικες πολιτικές που εφαρμόστηκαν εις βάρος της, πολιτικές διακρίσεων που σέρνονται στο χρόνο και τις κληρονόμησαν και οι νέες γενιές.

Κάθε παράγοντας που εμπλέκεται στον σχεδιασμό και την εφαρμογή της μειονοτικής πολιτικής διαδραματίζει το δικό του ρόλο, έχει το δικό του λόγο, τη δική του ρητορική και ατζέντα και μπορεί να συμβάλλει από το δικό του μετερίζι και στα θέματα της Μειονότητας. Η ενασχόληση όλων των εμπλεκομένων με τα μειονοτικά ζητήματα φορέων δεν υπήρξε πάντα αθώα.

Για παράδειγμα, στο παρελθόν, η εμπλοκή της επιστήμης  με την Μειονότητα, κυρίως η ενασχόληση επιστημών υγείας και η εμπλοκή βιολογικών και σωματικών δεδομένων προκειμένου να αποδείξουν ή και να καταλήξουν σε συμπεράσματα περί καταγωγής, ταυτότητας, εθνότητας κλπ. δημιούργησε πολλά προβλήματα που ακολούθησαν την κοινότητα και πάνω στα οποία ενδεχομένως να σχεδιάστηκαν πολιτικές. Δημιούργησαν την εντύπωση ότι η ταυτότητα ή ο προσδιορισμός ενός ανθρώπου μπορεί να μετρηθεί με βιολογικά δεδομένα, ή ότι η ελληνικότητα και η τουρκικότητα μπορεί να μετρηθεί με δείκτες αίματος ή με το DNA.   

            Είναι γεγονός ότι η Θράκη κέρδισε το στοίχημα της ειρηνικής και αρμονικής συνύπαρξης. Ποτέ δεν εκδηλώθηκαν περιστατικά τρομοκρατίας και η βία είναι άγνωστη στις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής των κοινοτήτων που διαβιούν στην περιοχή. Αυτές είναι κατακτήσεις, κατακτήσεις που ήρθαν ‘από κάτω’, κατακτήσεις που δικαιώνουν τον κόσμο της περιοχής. Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι το ‘μαζί’, να είναι οι κοινότητες ενωμένες, η ενσωμάτωση να αφορά το σύνολο της κοινωνίας και οι κοινότητες να αλληλεπιδρούν σε όλους τους τομείς της ζωής. Το μεγαλύτερο στοίχημα για την πολιτεία και τις εκάστοτε κυβερνήσεις θα είναι διαχρονικά η κατάκτηση περισσότερης δημοκρατίας, περισσότερων ελευθεριών και η χορήγηση περισσότερων δικαιωμάτων.