Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης(11-2020)

Ο Μάρτιος έχει άρωμα μειονοτικών σωματείων. Στα τέλη του μήνα θα εκδικαστεί στον Άρειο Πάγο η υπόθεση της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης.  

Στις 18 Φεβρουαρίου συνεδρίασαν από κοινού η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης και η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Παρακολούθησης των Αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Το θέμα της ημερήσιας διάταξης ήταν η «Ενημέρωση από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) κύριο Λινό-Αλέξανδρο Σισιλιάνο για την εμπειρία του ως Προέδρου του ΕΔΑΔ για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη, τις καταδικαστικές αποφάσεις για την Ελλάδα και τις υποθέσεις που εκκρεμούν στο δικαστήριο για τη χώρα».  

Τον Μάρτιο του 2019 ο καθηγητής δημοσίου διεθνούς δικαίου Λίνος – Αλέξανδρος Σισιλιάνος εξελέγη Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στα 60 χρόνια λειτουργίας του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου (1959-2019), πρώτη φορά εκλέχθηκε Έλληνας στο αξίωμα του Προέδρου.  

Στην εναρκτήρια ομιλία του στην επιτροπή του Ελληνικού Κοινοβουλίου παρουσίασε στοιχεία από την θητεία του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με έμφαση στις υποθέσεις που αφορούν την Ελλάδα. Από αυτήν δεν έλειψε και η ειδική αναφορά στα μειονοτικά σωματεία. Είπε ο κύριος Σισιλιάνος τα εξής: «Έρχομαι στα πιο δύσβατα στα οποία αναφέρθηκε ήδη ο κύριος Πρόεδρος, δηλαδή τις αποφάσεις για τα μειονοτικά ιδίως σωματεία. Συζητάμε ήδη για μία παλιότερη απόφαση του 2008, εγώ ανέλαβα το 2011, για την Τουρκική Ένωση Ξάνθης. Εκεί, το Κοινοβούλιο έκανε ότι μπορούσε. Δηλαδή, αλλάξατε τον Κώδικα Πολιτικής δικονομίας, το άρθρο 758 και προβλέψατε τη δυνατότητα του εν λόγω σωματείου ή και άλλων αντιστοίχων να ζητήσουν επανεξέταση της υπόθεσής του μετά από την απόφαση του Στρασβούργου. Η υπόθεση είναι εκκρεμής ενώπιον του Αρείου Πάγου, από ότι αντιλαμβάνομαι θα εκδικαστεί τον Μάρτιο, έχουμε συζητήσει με τους κυρίους Αεροπαγίτες το θέμα αυτό, γνωρίζουμε απόλυτα το πλαίσιο και το διεθνές πλαίσιο και τις διάφορες διεθνείς παραμέτρους του ζητήματος και εκτιμώ ότι θα αποφασίσουνε κατά συνείδηση».  

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναφέρθηκε στη γνωστή τροπολογία του 2017 βάσει της οποίας τροποποιήθηκε το άρθρο 758 του Ποινικού Κώδικα ώστε να επιτρέψει την επανεξέταση από τα ελληνικά δικαστήρια όσων υποθέσεων απέσπασαν θετική απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψιν το σκεπτικό του τελευταίου δικαστηρίου χωρίς να είναι υποχρεωτική ωστόσο η εναρμόνιση με αυτό. Τελευταία στιγμή και μετά από πολλές πιέσεις προστέθηκαν στην τροπολογία ασφαλιστικές δικλείδες για να αποτρέψουν πιθανή θετική έκβαση υποθέσεων όπως των μειονοτικών σωματείων, θέτοντας περιορισμούς για λόγους εθνικής ασφάλειας, δημόσιας τάξης κλπ.   

Συνέχισε την τοποθέτησή του ο κύριος Σισιλιάνος περιγράφοντας το διεθνές πλαίσιο ως εξής: «Η ελληνική προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης η οποία υπάρχει κάθε 23,5 χρόνια ξεκινάει τον Μάιο, ξεκινάει στις 18 Μαΐου. Η απόφαση του Αρείου Πάγου, το θέμα αυτό θα συζητηθεί στον Άρειο Πάγο τον Μάρτιο, πιθανότατα η απόφαση θα πέσει μέσα στην ελληνική προεδρία. Πρόκειται για ένα σωματείο το οποίο εν τοις πράγμασι λειτουργεί, η ταμπέλα δεν έχει κατέβει ποτέ, απαγορεύτηκε το 1982. Το όνομα είναι δύσβατο, δύσκολο, ξενίζει και δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η απόφαση έχει προταχθεί για λόγους προφανώς τακτικής της μειονότητας. Αφήνω τα πολιτικά ζητήματα κατά μέρους. Είναι δύσκολο λοιπόν το πλαίσιο. Το θέμα είναι αν θα ξανανοίξουμε αυτήν την υπόθεση και αν τελευταία λύση θα επιτραπεί να εγγραφεί αυτό το σωματείο στα μητρώα όπως ήταν έως το 1982 για πολλά χρόνια. Αυτό είναι το ζήτημα. Τώρα το τι θα κάνει ο Άρειος Πάγος θα το δούμε, αλλά το διεθνές πλαίσιο είναι ότι η απόφαση, η όποια απόφαση του Αρείου Πάγου θα πέσει πιθανότατα μέσα στην ελληνική προεδρία και ενδεχομένως θα δημιουργήσει ή δεν θα δημιουργήσει ζητήματα κατά τη διάρκεια της προεδρίας. Το ζήτημα θα συζητηθεί στην επιτροπή υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, άρα σε επίπεδο πρέσβεων, ενδεχομένως και στην υπουργική διάσκεψη, αντιλαμβάνεστε από πού θα τεθεί αν τεθεί το ζήτημα εκεί, με όλα όσα αυτό συνεπάγεται για την εικόνα της χώρας. Είναι μία υπόθεση παλιά, του 2008, όταν ξαναήρθε το 2015 η υπόθεση αυτή εκείνο το οποίο είπαμε στη σύνθεση που συμμετείχα και ο ίδιος είναι ότι είναι απαράδεκτη η εκ νέου εισαγωγή της υπόθεσης διότι εκκρεμούσε η εκτέλεση της απόφασης στην επιτροπή υπουργών, αλλά δεν είναι δυνατόν και η επιτροπή των υπουργών και το δικαστήριο να ασχολούνται και τα δύο, ένα από τα δύο θα πρέπει να ασχολείται με συγκεκριμένη υπόθεση και άρα κρίναμε σε επίπεδο δικαστηρίου. Το 2015 όταν ξαναήρθε για δεύτερη φορά η υπόθεση κρίναμε ότι τη δεύτερη φορά ήταν απαράδεκτη και τη διώξαμε. Παραμένει όμως η αρχική, του 2008 και το θέμα είναι τι θα κάνει τώρα ο Άρειος Πάγος, σε ποιά κατεύθυνση θα κινηθεί». 

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου ξεδίπλωσε τις νομικές διαστάσεις της υπόθεσης, περιέγραψε αναλυτικά τη διεθνή συγκυρία και έβαλε στο τραπέζι τις δυσκολίες που ενδεχομένως ανακύψουν ενόψει και της ελληνικής προεδρίας. Κατέληξε στο ότι το ζητούμενο είναι η απόφαση που θα λάβει ο Άρειος Πάγος και η κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί αυτή τη φορά. Όπως φαίνεται θα συμπέσει με την ελληνική προεδρία και αυτό ίσως φέρει την Ελλάδα σε δυσάρεστη θέση.  

Όπως ανέφερε ο κύριος Σισιλιάνος στην παρέμβασή του, άφησε στην άκρη την πολιτική διάσταση του ζητήματος, παρόλα αυτά η υπόθεση της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης δεν παύει να έχει και πολιτική χροιά.  

Εξίσου σημαντική είναι και η εμπλοκή της επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σε αυτήν θα αναφερθούμε στην επόμενή μας εκπομπή ενώ οδεύουμε προς την ημερομηνία εκδίκασης της υπόθεσης της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης από τον Άρειο Πάγο.