Ανάλυσης Επικαιρότητας (27-2018)

του Τζαν Ατζούν*

Συνεχίζονται οι επιθέσεις του καθεστώτος Άσαντ που στηρίζεται από τη Ρωσία και το Ιράν κατά της Ντεραά στα νότια της Συρίας. Στις επιθέσεις κατά της περιοχής της Ντεραά, η οποία είναι ένα από τα προπύργια της συριακής αντιπολίτευσης και από όπου ξεκίνησε η επανάσταση στη Συρία, οι δυνάμεις του καθεστώτος σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες, ενώ οι άμαχοι έχουν διαφύγει στα σύνορα της Ιορδανίας. Επειδή η Ιορδανία αρνείται να ανοίξει τις συνοριακές πύλες βιώνεται ένα μεγάλο ανθρώπινο δράμα στα σύνορα Ιορδανίας-Συρίας. Επειδή η συριακή στρατιωτική αντιπολίτευση δεν μπορεί να κινηθεί από κοινού κατά του καθεστώτος και ορισμένες ομάδες, με τη μεσολάβηση της Ρωσίας κατέληξαν σε συμφωνία με το καθεστώς, πολλές πόλεις πέρασαν στον έλεγχο των καθεστωτικών δυνάμεων χωρίς μάχη. Μια άλλη διάσταση των εξελίξεων στη Νότια Συρία είναι η ένταση μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν.  Το γεγονός ότι τα στοιχεία της πολιτοφυλακής με στήριξη το Ιράν πλησίασαν τα σύνορα του Ισραήλ, μπορεί να κλιμακώσει την ένταση μεταξύ των δυο χωρών.

Στις αρχές του Ιουνίου είχαν διαρρεύσει στη κοινή γνώμη πληροφορίες πως το καθεστώς Άσαντ ετοιμάζεται να ξεκινήσει επιχείρηση εναντίον της Ντεραά. Ενώ οι στρατιωτικές προετοιμασίες του καθεστώτος και οι μεταφορές που πραγματοποιήθηκαν έπειτα στην περιοχή προμήνυαν την επιχείρηση. Τα προηγούμενα χρόνια είχαν σημειωθεί έντονες συγκρούσεις και μάχες ανάμεσα στο καθεστώς και την συριακή αντιπολίτευση στην περιοχή Ντεραά. Εξάλλου η Ρωσία και οι ΗΠΑ κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την περιοχή και την κήρυξαν ως    περιοχή αποκλιμάκωσης της έντασης. Αλλά λίγο πριν την έναρξη των επιχειρήσεων του καθεστώτος βρήκαν αντίκτυπο στη κοινή γνώμη οι πληροφορίες πως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν θα προστατέψουν τους Συρίους αντιπολιτευόμενους και πως απέσυραν την πολιτική τους προστασία. Στο ανακοινωθέν που απεστάλη από την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιορδανία προς τους ηγέτες των συριακών αντιπολιτευόμενων ομάδων, σημειώθηκε πως παρ΄όλες τις συμφωνίες και τις υποσχέσεις, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να τους παρέχουν προστασία έναντι της Ρωσίας και των καθεστωτικών δυνάμεων. Κατόπιν της έναρξης των αεροπορικών επιδρομών της Ρωσίας και του καθεστώτος Άσαντ κατά της περιοχής Ντεραά, εξεδόθη μια ανακοίνωση από τη βάση Χμεϊμίμ της Ρωσίας πως καταργείται η περιοχή αποκλιμάκωσης της έντασης Ντεραά.

Επειδή στην περιοχή Ντεραά εδώ και αρκετό διάστημα ο λαός ζούσε συγκριτικά ειρηνικά και γαλήνια ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζούσε στις οικίες τους. Μόλις ξεκίνησαν η επιχείρηση και οι αεροπορικές επιδρομές της Ρωσίας, του Ιράν και του καθεστώτος Άσαντ στη Ντεραά ξεκίνησε και μια μεγάλη μεταναστευτική ροή στην περιοχή. Πάνω από 270 χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους. Τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν πως πάνω από 40 χιλιάδες Σύριοι εκ των οποίων έφτασαν στα σύνορα της Ιορδανίας και προσπαθούν να την περάσουν. Η Ιορδανία η οποία φιλοξενεί 650 χιλιάδες Συρίους πρόσφυγες υιοθετεί την πολιτική των κλειστών πυλών κατά των νέων Συρίων προσφύγων. Η Ιορδανία αν και διοργανώνει καμπάνιες ανθρωπιστικής βοήθειας για τους Συρίους που βρίσκονται στην άλλη πλευρά των συνόρων, οι άμαχοι υφίστανται μεγάλο κίνδυνο λόγω της προέλασης των δυνάμεων του καθεστώτος στην περιοχή Ντεραά. Εξάλλου ο ΟΗΕ απεύθυνε έκκληση στην Ιορδανία να ανοίξει τις πύλες της.  Από στρατιωτική άποψη συνεχίζονται οι συγκρούσεις στην περιοχή Ντεραά μεταξύ της Ρωσίας, του Ιράν, των δυνάμεων του Άσαντ και των αντιπολιτευόμενων. Ύστερα από την κατάληψη της περιοχής Λατζάτ με μεγάλη ταχύτητα από τις δυνάμεις του καθεστώτος πολλές συριακές αντιπολιτευόμενες ομάδες διασφάλισαν συμφωνία με το καθεστώς με τη μεσολάβηση της Ρωσίας.  Οι αντιπολιτευόμενοι στις πόλεις Ντάελ, Μπόσρ Αλ Σαμ και Ίμπτα έχουν ήδη παραδώσει τα όπλα τους και τις πόλεις στις καθεστωτικές δυνάμεις. Ενώ από την άλλη η έντονη αεροπορική στήριξη που παρέχει η Ρωσία και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν κόψει τις βοήθειες καθιστούν τους Συρίους αντιπολιτευόμενους αδύναμους έναντι των δυνάμεων του καθεστώτος.   Ένα άλλο κράτος που επηρεάζεται από τις εξελίξεις στη Νότια Συρία είναι το Ισραήλ. Είναι γνωστό ότι το Ισραήλ πριν την επιχείρηση πραγματοποίησε συνομιλίες με τη Ρωσία και διασφάλισε συμφωνία ώστε να μην πάρουν μέρος στην επιχείρηση το Ιράν και οι πολιτοφύλακες που πρόσκεινται στο Ιράν. Αλλά οι εξελίξεις στο πεδίο δείχνουν πως το Ιράν και οι πολιτοφύλακες που πρόσκεινται στη χώρα συμμετείχαν στις επιχειρήσεις. Το γεγονός ότι το Ισραήλ διοργάνωσε πολλές φορές  αεροπορικές επιδρομές στο Ιράν και τα στοιχεία φίλα προσκείμενα στο Ιράν και το γεγονός ότι οι φίλα προσκείμενοι στο Ιράν πολιτοφύλακες έχουν πλησιάσει στα ισραηλινά σύνορα μπορεί να έχουν σαν αποτέλεσμα να προκύψει μια νέα ένταση μεταξύ των δυο χωρών.   

*O Τζαν Ατζούν είναι ερευνητής αρθρογράφος - Ίδρυμα Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (SETA).