Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (2016-06)

Το 2005 η δημοσιογραφική ομάδα ΙΟΣ της Ελευθεροτυπίας φέρνει στο φως της δημοσιότητας την ύπαρξη του Συντονιστικού Συμβουλίου Μειονοτικής Πολιτικής Θράκης, η παρουσία του οποίου ανακαλύφθηκε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους στην Καβάλα.

Το Συμβούλιο συστάθηκε τον Σεπτέμβριο του 1959 με απόρρητη εντολή του τότε Υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Αβέρωφ, αλλά η δράση του ουσιαστικά ξεκινά με την ανασύστασή του το 1962 μέχρι την διάλυσή του τον Φεβρουάριο του 1969. Οι αρμοδιότητές του μεταφέρθηκαν στον Υπουργό Βορείου Ελλάδος. Εκεί θα συσταθεί ένα νέο συμβούλιο παρόμοιας σύνθεσης με αρμοδιότητες τη χάραξη της μειονοτικής πολιτικής.

Βάσει της αρχικής διαταγής για τη σύσταση του Συμβουλίου, ο Πρόεδρος ανακηρύχθηκε σε αποκλειστικό φορέα της μειονοτικής πολιτικής στη Θράκη με αρμοδιότητες όχι μόνο να χαράσσει και να εφαρμόζει την μειονοτική πολιτική σε συνεργασία με τις τοπικές υπηρεσίες και αρχές, αλλά και να παρεμβαίνει και να βάζει φρένο σε πρωτοβουλίες και πολιτικές υπουργείων και υπηρεσιών σε περίπτωση που αυτές ερχόταν σε αντίθεση με την μειονοτική πολιτική του Συμβουλίου.

Πρόεδρος του Συμβουλίου ήταν ο Γενικός Επιθεωρητής της Γενικής Διοίκησης Θράκης, ενώ μέλη του ήταν οι Νομάρχες Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου, ο Διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων Θράκης του Υπουργείου Βορείου Ελλάδος, ο Ανώτερος Διοικητής Χωροφυλακής Θράκης, ένας εκπρόσωπος του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, ένας εκπρόσωπος της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, και από το 1965 και έπειτα ο Γενικός Επιθεωρητής Ξένων και Μειονοτικών Σχολείων. Στις συνεδριάσεις συμμετείχαν κατά περίπτωση οι Επιθεωρητές Μουσουλμανικών Σχολείων και οι Διευθυντές Γεωργίας κάτι που καθοριζόταν από τη θεματολογία των συνεδριάσεων.

Αναφορικά με την πολιτική του ελληνικού κράτους έναντι της Τουρκικής Μειονότητας έχει γραφτεί και ειπωθεί πολλές φορές ότι η πολιτική διακρίσεων και διοικητικών ενοχλήσεων είναι κατάλοιπο της περιόδου της Χούντας (1967-1974). Η ύπαρξη του Συντονιστικού Συμβουλίου Μειονοτικής Πολιτικής Θράκης αποτελεί απόδειξη ότι η σκληρή κρατική πολιτική έναντι των μελών της Μειονότητας άρχισε να σχεδιάζεται και να εφαρμόζεται πριν την περίοδο της επταετίας. Πρόκειται για ένα «κρατικό παρακρατικό» όργανο με αυξημένες αρμοδιότητες και ισχυρό ρόλο στη χάραξη μειονοτικής πολιτικής.

Μεγάλο μέρος των συνεδριάσεων επικεντρώθηκε σε εκπαιδευτικά ζητήματα με απώτερο στόχο να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο κυρίως μέσω της προσέγγισης του εκπαιδευτικού προσωπικού με μυστικές χρηματοδοτήσεις. Βασικό μέλημα του Συμβουλίου υπήρξε η κατάσταση της Ελληνικής Μειονότητας στην Τουρκία. Το Συμβούλιο λαμβάνει συνεχείς αναφορές της εκεί κατάστασης και ερμηνεύοντας μια κακώς εννοούμενη αμοιβαιότητα φτάνει σε σημείο να λαμβάνει αντίποινα με εφαρμογή σκληρών μέτρων ως απάντηση στην τουρκική μειονοτική πολιτική.

Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού του δαπανήθηκε στη δημιουργία ενός πληροφοριακού δικτύου προκειμένου να ελέγχει όλα τα ζητήματα της Μειονότητας. Επιλεκτικά λαμβάνει αποφάσεις για τη χρηματοδότηση μειονοτικών ιδρυμάτων, του μειονοτικού τύπου, κυρίως εκείνο το τμήμα που πρόσκειται φιλικά στους Παραδοσιακούς Συντηρητικούς Μουσουλμάνους και την χορήγηση αδειών για ανέγερση σχολείων και τεμενών.

Η ενίσχυση του ελληνικού πληθυσμού αποτέλεσε κυρίαρχο μέλημα των μελών του Συμβουλίου και εφάρμοσαν μία σειρά πολιτικών για την εξαγορά της περιουσίας των μελών της Μειονότητας, για την χορήγηση δανείων με ευνοϊκούς όρους σε Έλληνες για την αγορά γης από Τούρκους μειονοτικούς, για την μεταφορά εποίκων, και άλλα. Πρόκειται για τη λεγόμενη «πολιτική εποικισμού» όπως χαρακτηρίστηκε καθώς για τα μέλη του Συμβουλίου υπήρχε διαπιστωμένα «δημογραφική απειλή» στη Θράκη και αυτή η κατάσταση έπρεπε να ανατραπεί.

Μέσα σε όλα το Συμβούλιο συζητούσε, αποφάσιζε και πρότεινε την εφαρμογή διάφορων μέτρων όπως η εξάπλωση των απαγορευμένων ζωνών οι οποίες είχαν πρωτοεφαρμοστεί επί δικτατορίας Μεταξά (1936-1939). Στις πολιτικές διακρίσεων και διοικητικών ενοχλήσεων προστέθηκαν αργότερα και άλλα μέτρα, όπως οι δυσκολίες στην έκδοση διπλωμάτων οδήγησης, η μη αναγνώριση των πτυχίων αποφοίτων από πανεπιστήμια της Τουρκίας, οι δυσκολίες στην έκδοση οικοδομικών αδειών και επισκευής σπιτιών και άλλα, που δημιουργούσαν μία σειρά προβλημάτων στην καθημερινότητα των κατοίκων της Θράκης και εμπόδιζαν την εξέλιξη του μειονοτικού πληθυσμού.

Το αρχείο των συνεδριάσεων του Συντονιστικού Συμβουλίου Μειονοτικής Πολιτικής Θράκης δεν είναι πλέον προσβάσιμο στους ερευνητές. Λίγους μήνες μετά την ανακάλυψη του αρχείου διετάχθη η μεταφορά του στα κεντρικά αρχεία της Αθήνας και έκτοτε παραμένει κλειστό στο κοινό. Προφανώς η ανακάλυψη του αρχείου οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, η διαρροή του ωστόσο έφερε στο φως άγνωστες πτυχές της κρατικής πολιτικής έναντι της Μειονότητας.

Ιστορικά η άρση των διοικητικών ενοχλήσεων έναντι της Μειονότητας έγινε το 1991 από τα πιο επίσημα χείλη του τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ο οποίος σε επίσκεψή του στην Θράκη ανακήρυξε την πολιτική της ισονομίας και της ισοπολιτείας για τα μέλη της Μειονότητας. Ουσιαστικά αυτή η δήλωση αποτελεί την πρώτη επίσημη παραδοχή ότι μέχρι τότε τα μέλη της Μειονότητας δεν αντιμετωπιζόταν ως ισότιμοι πολίτες ή μάλλον, αντιμετωπιζόταν ως πολίτες β κατηγορίας, ως εν δυνάμει εχθρός μέσα στο ελληνικό έδαφος.

Μετά την ανακήρυξη της ισονομίας και ισοπολιτείας ακολούθησαν κάποια δειλά βήματα, όπως η θέσπιση της ποσόστωσης του 0,5% για εισαγωγή των αποφοίτων της μειονότητας στα ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, η κατάργηση του ρατσιστικού και αντισυνταγματικού άρθρου 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας που αφαιρούσε αυθαίρετα ιθαγένειες από μέλη της Μειονότητας, η δυνατότητα χορήγησης διπλωμάτων οδήγησης, η κατάργηση της Ειδικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης το 2011.

Τα περισσότερα βήματα έγιναν στην βάση τα μέλη της Μειονότητας να αποκτήσουν δικαιώματα ως ισότιμοι Έλληνες πολίτες. Μεγάλο αγκάθι συνέχισαν να αποτελούν τα μειονοτικά δικαιώματα τα οποία μέχρι σήμερα αποτελούν πεδίο ρήξης και σύγκρουσης μεταξύ κράτους και Μειονότητας.