Ενημερωτικό δελτίο για την Ευρασία (2014-35)

Ως γνωστόν όταν η Ρωσία έκοψε το αέριο με το οποίο προμήθευε την Ουκρανία στην μέση του χειμώνα το 2009, αποδείχθηκε το πόσο ζωτικής σημασίας είναι τα εναλλακτικά σχέδια ενέργειας.

Έτσι λοιπόν αναδείχθηκε η Κασπία με τα πλούσια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Η Ευρώπη όφειλε να φέρει με ασφαλή τρόπο μια άλλη πηγή, το αέριο της Κασπίας που ήταν ίσως το πλουσιότερο απόθεμα φυσικού αερίου του κόσμου.

Και έτσι σχεδιάστηκε ο NABUCCO.

Ο αγωγός NABUCCO είναι ένα σχέδιο φυσικού αερίου που έχει στόχο να φέρει κοντά τους παραγωγούς φυσικού αερίου της Μέσης Ανατολής και της Κασπίας με τους Ευρωπαίους καταναλωτές.

Ο αγωγός αυτός θα μετέφερε τις πηγές φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν, του Ιράκ, του Τουρκμενιστάν και της υπόλοιπης Κασπίας Θάλασσας.

Η μοίρα του NABUCCO άλλαξε όταν η Μόσχα απέκτησε σχεδόν μονοπωλιακή θέση στις εξαγωγές του φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν και του Καζακστάν.

Και έτσι ο αγωγός NABUCCO «πέθανε» πριν καν γεννηθεί.

Έπειτα αναζητήθηκαν καινούργια σχέδια που θα έσπαγαν το ρωσικό μονοπώλιο.

Ώσπου το 2012 υπογράφηκε η συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού Trans Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP) που θα μεταφέρει το αέριο του Αζερμπαϊτζάν.

Ο TANAP σχεδιάστηκε για να μεταφερθούν στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας τα μεγάλα αποθέματα αερίου που υπάρχουν στο κομμάτι της Κασπίας στο Αζερμπαϊτζάν.

Ο αγωγός της Ανατολίας προβλέπει 4 στάδια. Η πρώτη ροή πετρελαίου θα πραγματοποιηθεί το 2019.

Το 2020 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα θα διατεθούν στην αγορά της Τουρκίας και 10 δισ. κ. μ. στην ευρωπαϊκή αγορά.

Το σημείο έναρξης του αγωγού είναι η είσοδος Türkgöz στα σύνορα Αζερμπαϊτζάν-Τουρκίας, τα σημεία εξόδου στην Ευρώπη το ελληνικό και το βουλγαρικό σύνορο ενώ τα σημεία εξόδου στην Τουρκία οι περιοχές Eskişehir και Trakya.

Το 20% του TANAP ανήκει στην BOTAŞ, ενώ το 80% στην Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν, την SOCAR.

Ο αγωγός αυτός έχει στόχο να μεταφέρει στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας το αέριο που βγαίνει από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ 2 του Αζερμπαϊτζάν και μεταφέρεται στην Τουρκία.

Ο αγωγός που θα διέρχεται από την Ελλάδα, θα διασχίζει την Αλβανία και την Αδριατική και θα φθάνει στην Ιταλία, θα αποτελέσει μια νέα ενεργειακή αρτηρία για την περιοχή και την Ευρώπη.

Οι εργασίες κατασκευής του αγωγού μήκους σχεδόν 870 χιλιομέτρων, θα ξεκινήσουν το 2015.

Οι στρόφιγγες θα ανοίξουν το 2019 και ο αγωγός θα μεταφέρει 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τον χρόνο.

Υπό το φως αυτών των στοιχείων τώρα πηγαίνουμε στο Τουρκμενιστάν, μια χώρα που αφότου απέκτησε την ανεξαρτησία της, ανυψώθηκε ειδικά στα έσοδα από την ενέργεια.

Σε αυτό το σημείο ο İsmail Ufakdemir, ανταποκριτής της TRT στο Ασγκαμπάτ θα μας μιλήσει για την θέση του Τουρκμενιστάν στην αγορά της ενέργειας.

Το Τουρκμενιστάν είναι η τέταρτη μεγαλύτερη χώρα του κόσμου σε αποθέματα φυσικού αερίου μετά το Ιράν, την Ρωσία και το Κατάρ.

Και σύμφωνα με στοιχεία της ΒΡ για την χρονική περίοδο 2002-2012, έχει απόθεμα 24 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.

Δεν μπορούμε να πούμε ότι εξάγει τους πόρους της όπως το Αζερμπαϊτζάν.

Γιατί το Τουρκμενιστάν έχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Το πρόβλημα της Κασπίας.

Και εξαιτίας αυτού δεν μπορεί να μεταφέρει την ενέργεια της στην Τουρκία και στην Ευρώπη.

Το Τουρκμενιστάν όμως έχει τρεις σημαντικούς πελάτες και ένας από αυτούς είναι η Ρωσία.

Από τον καιρό των Σοβιέτ, το Τουρκμενιστάν πουλά φυσικό αέριο στην Ρωσία. Περίπου 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.

Δεύτερος πελάτης είναι το Ιράν. Το Τουρκμενιστάν πούλησε 9 δισ. κυβικά μέτρα το 2012.

Και έπειτα είναι η Κίνα που είναι μεγάλος πελάτης.

Είναι μεγάλη οικονομία και κάνει σπουδαία πράγματα στο Τουρκμενιστάν στο φυσικό αέριο. Έδωσε για παράδειγμα στο Τουρκμενιστάν ένα μεγάλο δάνειο 4 δις δολαρίων και κατασκεύασε μόνη της έναν μεγάλο αγωγό που ξεκινά από το Τουρκμενιστάν και φθάνει μέχρι την Κίνα.

Και αυτός ο αγωγός φέρει τον τίτλο του μεγαλύτερου αγωγού φυσικού αερίου του κόσμου.

Η Κίνα με αυτόν τον τρόπο καλύπτει την ανάγκη της σε ενέργεια και φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν.

Οι εξαγωγές φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν στην Κίνα, ξεκίνησαν το 2009.

Με τις τελευταίες συμφωνίες που υπογράφηκαν, προβλέπεται η μεταφορά μιας μεγάλης ποσότητας φυσικού αερίου, συγκεκριμένα 65 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων από το Τουρκμενιστάν στην Κίνα.

Η Κίνα κάνει μεγάλες επενδύσεις και σε Ουζμπεκιστάν και Καζακστάν. Τους χορηγεί δάνεια, παίρνει από αυτές τις χώρες ενέργεια και την χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της.

Το Τουρκμενιστάν, όπως και το Αζερμπαϊτζάν, περιορίζεται με αυτές τις περιοχές για την εξαγωγή του φυσικού της αερίου. Αλλά γίνονται κάποιες νέες εργασίες. Ειδικά μετά την εκλογή του Κουρμπανγκουλί Μπερντιμουχαμέντοφ στο αξίωμα του προέδρου της χώρας, το Τουρκμενιστάν ακολουθεί πολιτική ανοιχτής πόρτας.

Και άρχισε να πουλάει την ενέργεια της και σε άλλες χώρες, να ψάχνει νέους πελάτες.

Ο πιο πρόσφατος πελάτης του Τουρκμενιστάν είναι η Ινδία.

Έπεσαν οι υπογραφές για τον αγωγό TAPI που θα μεταφέρει το τουρκμένικο αέριο στην Ινδία μέσω Αφγανιστάν και Πακιστάν.

Υπογράφηκε επίσης συμφωνία με την Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης.

Προβλέπεται λοιπόν η μεταφορά 33 δις κ.μ. τουρκμενικού φυσικού αερίου ετησίως στην Ινδία.

Βέβαια αυτό που ενδιαφέρει εμάς κυρίως είναι εάν το τουρκμένικο αέριο θα έρθει στην Τουρκία.

Για να απαντήσουμε σε αυτό όμως πρέπει να γνωρίζουμε εάν χρειάζεται να λυθεί ή όχι το πρόβλημα της Κασπίας.

Ο υπουργός Ενεργείας και Φυσικών Πόρων Taner Yıldız, επισκέπτεται συχνά το Τουρκμενιστάν. Εξερχόμενος από την πρόσφατη συνάντηση του με τον πρόεδρο Μπερντιμουχαμέντοφ δήλωσε κατηγορηματικά ότι η Τουρκία διεκδικεί αέριο από το Τουρκμενιστάν στο σχέδιο ΤΑΝΑΡ.

Θετικά διάκειται και το Τουρκμενιστάν.

Το πρόβλημα της Κασπίας εμφανίζεται συνεχώς σαν εμπόδιο. μπροστά στο Τουρκμενιστάν. Λέγεται πως το οικοσύστημα της Κασπίας δεν μπορεί να σηκώσει αυτόν τον αγωγό και πως θα του κάνει ζημιά.

Σε αυτό το θέμα έγιναν διάφορες δηλώσεις από χώρες όπως η Ρωσία.

Είπε ότι θα πρέπει να επιδειχθεί προσοχή στο οικοσύστημα της Κασπίας, δήλωση η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως εμπόδιο.

Γιατί συνεχίζονται οι συζητήσεις επί της Κασπίας η οποία έχει ένα τεράστιο δυναμικό ενέργειας και δεν μοιράζεται.

Ωστόσο συνεχίζονται οι εργασίες για να στείλει το Τουρκμενιστάν την ενέργεια του κατά μία έννοια στην Ευρώπη και στην Τουρκία.

Πριν από το 2010 το τουρκμένικο αέριο το αγόραζε και η Ουκρανία.

Αλλά μετά από διαφωνίες είχε πάψει να το αγοράζει.

Τώρα όμως πάλι προσπαθεί κατά κάποιο τρόπο να συμβιβαστεί με την Ρωσία για να αγοράσει το αέριο του Τουρκμενιστάν.

Συνομιλίες διεξάγονται τα δύο τελευταία χρόνια με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με το θέμα.

Εάν αυτές οι συνομιλίες καταλήξουν σε ένα θετικό αποτέλεσμα και επιλυθεί το θέμα με την Ρωσία, θα είναι δυνατή ίσως η μεταφορά του τουρκμένικου αερίου στην Τουρκία και στην Ευρώπη μέσω της Κασπίας.

Διότι το Τουρκμενιστάν έχει πράγματι πλούσιες πηγές.

Η Τουρκία η οποία καλύπτει σχεδόν το 75% της ανάγκης της σε ενέργεια από εξωτερικούς πόρους, καταβάλλει προσπάθειες για να μειώσει την έξωθεν εξάρτηση της και να αυξήσει στο μέγιστο την εκμετάλλευση των εγχώριων πηγών.

Στον συντελεστή της εθνικής ενέργειας φιλοδοξεί να προσθέσει και την πυρηνική ενέργεια με απώτερο σκοπό την διαφοροποίηση των ενεργειακών πόρων αλλά και την ενίσχυση της ασφάλειας ενέργειας.