سرنوشت مبهم بسیاری از علما و دانشمندان اویغور

براساس داده‌های سازمان عفو بین‌الملل، پارلمان اروپا و دیدبان حقوق بشر از سرنوشت بسیاری از روشنفکران، دانشمندان، ورزشکاران و هنرمندان اویغور که در "اردوگاه‌های اجباری" چین به سر میبرند، اطلاعی در دست نیست.

بیش از یک میلیون تورک اویغور به اتهام "افراط ‌گرایی دینی" در اردوگاه‌های بازپروری اجباری دولت چین در منطقه خودمختار سین‌کیانگ بازداشت شده اند.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، شخصیت های مهمی مانند محمدصالح حجیم از علمای بزرگ اویغورها، عبد النهد مقصوم و آی‌خان محمد هنگام در این اردوگاه‌ها جان باختند. پارلمان اروپا در اوکتوبر 2018 پارلمان اروپا طی گزارشی درباره وضعیت اویغورها اعلام کرد:

از درگذشت افراد مذکور در بازداشتگاه متاسفیم. علیرغم خواست و فشار بین المللی اساتیدی مانند علی محمود، هائیلایته نیازی، محمد‌جان عبدالله، عبدالخلیل زنون، عبدالکریم عبدل در اردوگاه اجباری چین بازداشت هستند".

جامعه بین المللی همچنین به مفقودشدن دکتور راحله داوود، رئیس "مرکز تحقیقات فرهنگ و مدنیت اویغور" نیز واکنش نشان داده است. سازمان عفو بین‌الملل طی گزارشی با عنوان "چین؛ این افراد کجا هستند؟" اعلام کرده است:

"دختر راحله داوود با اعلام اینکه از دیسامبر 2017 هیچ خبری از مادرش در دست نیست". در این گزارش همچنین نسبت به بازداشت داوود در اردوگاه‌های بازپروری اجباری دولت چین ابراز نگرانی شده است.

بنا به اعلام نهادهای حامی حقوق اویغورها، احتمالا کسانی مانند دکتور گلپینا تاش‌محمد، عضو هیئت علمی دانشگاه سین‌کیانگ، پروفیسور عبدالقادر جلال الدین تاریخدان مشهور، اکبر عمر، رئیس سابق دانشگاه کاشغر، تاش‌پولاد طیب، رئیس سابق دانشگاه سین‌کیانگ، پروفیسور عبدالرحمان بیگ، نویسنده مشهور، پروفیسور غیرت‌جان عثمان، ادیب و عالم احد کارآفرین و موسس شرکت "اویغورتک" نیز توسط چین بازداشت شده اند.

-واکنش‌های بین‌المللی به اقدامات چین

سازمان و نهادهای بین المللی از مدت‌ها قبل بدینطرف است که میکوشند جامعه جهانی را متوجه حبس میلیون‌ها اویغور در بازداشتگاه‌های اجباری سین کیانگ چین به بهانه "آموزش دوباره" کنند.

کمیته رفع تبعیض نژادی وابسته به سازمان ملل متحد نیز نشستی در ژنیو دررابطه به اعمال ظلمهای به حد وحصر علیه گروه‌های اقلیت در چین برگزار کرد. در این نشست نهادهای حقوق بشری چین اعلام کردند:

"مقامات چین، افرادی را که از نظر آنها دارای "مواضع ‌دارای پرابلم " بوده‌اند، به مراکز‌ "آموزش سیاسی" انتقال می‌کنند. حدود 3 میلیون تن بدون هیچ‌گونه دلیل محکمه طلب در این مراکز نگهداری می‌شوند".

دیده‌بان حقوق بشر (HRW) هم اعلام کرده که بسیاری در ایالت خودمختار سینجان در چارچوب "اتخاذ تدابیر پیشگیرانه" بازداشت و به دلیل اینکه این افراد از نقطه نظر مقامات چین دارای مواضع خطرناک بوده‌اند به مراکز "آموزش سیاسی" انتقال شده‌اند.

حامی آقسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه تورکیه برخورد چین با اقلیت مسلمان اویغور در ولایت سین‌کیانگ را به شدت محکوم کرد و آن را شرم بشریت دانسته است. وی همچنین چین را به رعایت اصول اساسی حقوق تورک‌های اویغور و بستن اردوگاه‌های اجباری دعوت کرده است.