برنامه ای آجندای انرژی تورکیه-مسیرهای جدید انرژی

در برنامه ای اجندای انرژی تورکیه دراین هفته مسیرهای جدید انرژی را به تفصیل مورد بحث قرار می دهیم...

تورکیه بین کشورهای خاورمیانه ومنطقه خزر که دارای ذخایر نفت و گاز طبیعی غنی هستند و کشورهای اروپایی که این منابع انرژی درآنها به شدت مصرف میشود، موقعیت بسیارمهمی دارد. تورکیه که پلی بین اروپا و آسیا است با خطوط گاز طبیعی خود نیز جایگاه مهمی دارد. 7 خط لوله بین المللی گاز طبیعی و 2 خط لوله بین المللی نفت از تورکیه عبور میکند. انتظار میرود که در آینده این رقم افزایش یافته و نیز ظرفیت خطوط  مذکورافزایش خواهد یافت.

کاهش قابل توجه جریان گاز طبیعی به اروپا پس از جنگ اوکراین و روسیه اهمیت تورکیه را بیشتر کرد.مهمترین این پروژه هاتاناب (TANAP) است که با آذربایجان انجام میشود و خطوط بولوستریم (BlueStream) وتورک ستریم (TurkStream)که از روسیه تا آناتولی امتداد دارند.

بنابراین، جزئیات در مورد این خطوط عبارت از چیست؟

 خط غربی (WESTERN LINE) ،خط لوله گاز طبیعی روسیه - تورکیه این خط که در مجموع 845 کیلومتر طول دارد، با ورود ازمنطقه ای مالکوچ لرواقع درمرز بلغارستان به انقره می رسد. این خط در سال 93 به حداکثر ظرفیت 6 میلیارد متر مکعب رسید.

خط آبی(BLUE STREAM) خط انتقال گاز طبیعی روسیه - سامسون از طریق انقره:

 بخش تورکیه ای این پروژه که در سال 2003 به بهره برداری رسید، از سامسون شروع شده و از طریق آماسیا، چوروم، قیریق قلعه به انقره می رسد. عبارت از خط انتقال گاز طبیعی (روسیه - سامسون از طریق انقره) میباشد. با خط لوله گاز طبیعی بلو استریم، سالانه 16 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به تورکیه منتقل می شود.

پایپ لاین تورک (TURK PIPELINE):

این خط درتاریخ 8 جنوری 2020 افتتاح شد. خط لوله ای تورک استریم دارای دو خط لوله هریک با ظرفیت انتقال 15.75 میلیاردمترمکعب گاز که بطور مجموعی دارای 31.50 میلیارد مترمکعبگاز طبیعی میباشد. هریک ازخطوط مورد بحث: یکی با ظرفیت 15.75 میلیاردمترمکعب احتیاج گاز تورکیه راوخط دیگربا ظرفیت 15.75 میلیارد مترمکعبی خویش احتیاج گاز اروپا را مرفوع می کند.

خط لوله گاز طبیعی تاناپ (شاه دنیز اول) ازربایجان - تورکیه :

خط لوله گاز طبیعی آذربایجان - تورکیه (شاه دنیز I) که برای انتقال گاز طبیعی برای انتقال آن به تورکیه درمیدان شاه دنیز یک آذربایجان تولید میشود از طریق گرجستان به تورکیه ارسال میشود، در سال 2007 به بهره برداری رسید.

در حالی که بخشی TANAP از مرز گرجستان و تورکیه تا نقطه خروجی در اسکی شهیر درتاریخ 30 جون 2018 به بهره برداری رسید، بخش از اسکی شهیر تا مرز تورکیه و یونان آن نیزدر پایان اکتوبر 2019 به بهربرداری سپرده شد. با راه اندازی تاسیسات در اروپا، جریان گاز تجاری به اروپا از طریق خط لوله TAP سراز تاریخ31 دسامبر 2020 آغاز شد. از این خط سالانه حدود 6 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به تورکیه و 12 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به اروپا ارسال می شود.

افزایش تدریجی ظرفیت حمل و نقل این خط به 24 میلیارد مترمکعب و سپس به 31 میلیارد متر مکعب مورد هدف است.

 خط لوله گاز طبیعی ایران - تورکیه(خط اصلی انتقال گاز طبیعی آناتولی شرقی):

 این خط با هدف انتقال گاز طبیعی از منابع شرق مخصوصا ایران با ظرفیت سالانه خط اصلی انتقال گاز طبیعی آناتولی شرقی که تقریباً 1491 کیلومتر طول داشت و در پایان سال 2001 به بهره برداری رسید، 10 میلیارد متر مکعب است. با این حال، به دلیل تحولات ناشی از تهران، این ظرفیت اکثرا قابل تکمیل نیست، تورکیه قصد دارد ظرفیت خطوط لوله خود را افزایش دهد و در بازارهای گاز طبیعی و نفت در دوره آینده حرفی برای گفتن داشته باشد.

بنابراین، قرار است یک مرکز گاز طبیعی در تراکیه ایجاد شود. علاوه بر این پروژه که به صورت مشترک با روسیه انجام خواهد شد، قراردارهای قانونی پیش بینی فروش گاز طبیعی وارد شده به تورکیه توسط بوتاش(BOTAŞ) ازطریق خطوط نیز تکمیل شده است. به همین دلیل انقره به کشورهای تورک به ویژه درآسیای مرکزی وهمسایگان خوددرجنوب روی آورد. اولین سند فروش گاز طبیعی تورکمنستان به اروپا ازطریق تورکیه ازطریق خطوط تاپ از جانب تورکیه و تورکمنستان به امضا رسید. گفته میشود که قراردادهای انرژی جدید با کشورهای تورک در آسیای مرکزی درآستانه عقداست. پتانسیل هایدروکاربنی کشورهای شورای تورک در سطوح بسیار جدی است.

تورکمنستان :

تورکمنستان از نظر منابع زیرزمینی کشوری بسیارغنی است. تخمین زده میشود که تورکمنستان با 15 تریلیون متر مکعب، چهارمین کشور دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی است. این کشور سالانه نزدیک به 100 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی تولید میکند. خط لوله اوزبیکستان قزاقستان - چین که در سال 2009 به بهره برداری رسید. با فروش تقریبا 40ملیارد متر مکعب گاز طبیعی ، برای فعلا در موقعیت بزرگترین منبع تدارک گاز طبعی برای کشور چین است.

اوزبیکستان

ذخایر نفت و گاز طبیعی در 60 فیصد خاک کشور پراکنده است و سهم زیادی در اقتصاد کشور دارد و نفت و گاز طبیعی از 78 حلقه چاه در 5 منطقه مختلف استخراج میشود. در اوزبیکستان که فعالیت های حفاری در 92 حلقه چاه انجام می شود، مجموع ذخایر نفت آن 5 میلیارد و 300 هزار تن و ذخایر گاز طبیعی حدود 5 تریلیون و 95 میلیارد متر مکعب است.

قزاقستان

مجموع ذخایر نفت این کشور بیش از 5 میلیارد تن است. 75 فیصد از این ذخایر در میدانهای نفتی کاشاگان، قاره چه گانک و تنگیز قرار دارد. گفته میشود که ذخایر گاز طبیعی قزاقستان در سطح 3 تریلیون متر مکعب است.