تبصره ای برآجندای تورکیه و جهان- تحولات جنگ اسرائیل-حماس

حمله حماس در 7 اکتوبر و حملات بعدی اسرائیل به غزه عوارض منطقوی داشت. براساس آخرین آمار، اسرائیل هزاران غیرنظامی را با حملات خود به غزه کشته است. عملیات زمینی علیه غزه و در نتیجه پروژه تبعید مردم غزه به سینا برای دومین بار توسط اردن به صفت عامل جنگ توصیف شد. علیرغم آغاز عملیات زمینی، ناتوانی اسرائیل در دستیابی به هرگونه پیشرفت معنادار در مناطق مسکونی و هدف قرار دادن مداوم غیرنظامیان نیز، اعتراضات شدیدی را حتی در پایتخت‌های جهان غرب به همراه داشته است. افکار عمومی جهان به طور فزاینده‌ای مجبور به موضع‌گیری ضد اسرائیلی می‌شود. علاوه بر این، اینکه جنگ چگونه به سوریه منعکس خواهد داشت، موضوع کنجکاوی است.

بزرگترین بازیگر طرف سوریه در جنگ اسرائیل-حماس را می توان حزب الله دانست. اما اظهارات اخیر حسن نصرالله این تصور را ایجاد کرد که حزب الله به تنش کم شدت ادامه داده و وارد جنگ نخواهد شد. به عنوان بازیگر دوم نیز تنش نظامی بین آمریکا و شبه‌نظامیان شیعه می‌تواند به عنوان یک عامل تأثیرگذار در نظر گرفته شود. اگرچه اسرائیل عملیات زمینی خود را علیه غزه آغاز کرده است، اما به نظر می‌رسد ایران با وارد عمل کردن حوثی‌ها در یمن نشان داده است که از جبهه فعال جنگ دور خواهد ماند. به راحتی می توان گفت که تنش نظامی با آمریکا در عراق و سوریه، همانطوری که در گذشته مشاهده شد، به دور از ضایعات نظامی است. بر اساس همه این نکات می‌توان ادعا کرد که بازتاب جنگ اسرائیل-حماس بر سوریه ممکن است محدود باشد.

بطوریکه، حضور آمریکا در مدیترانه شرقی باید به عنوان یک عنصر بازدارنده علیه ایران تلقی شود. اظهارات مقامات آمریکایی در این راستا نیز نشان دهنده سیاست شروع و پایان جنگ در غزه است. به نظر می‌رسد اسرائیل نیز این رویکرد را در پیش گرفته است. فقط، اگر اسرائیل رویکردی با هدف کنترل کامل غزه را به نمایش بگذارد، حدود 2.3 میلیون غزه‌ای مجبور به مهاجرت به سینا خواهند شد. اردن این وضعیت را دلیلی برای جنگ بیان می‌کند. به همین ترتیب مصر نیز این موضوع را به عنوان خط قرمز توصیف می‌کند. می‌توان ادعا کرد که بن بست واقعی و خطر جنگ منطقوی در اینجا نهفته است.

با در نظر گرفتن تحولات میدانی، می‌توان دریافت که اسرائیل نتوانسته است هیچ پیشرفت معناداری در غزه داشته باشد. می‌توان گفت که آنها سعی دارند بیش از مناطق مسکونی جاده‌ها و مناطق خالی از سکنه را تحت کنترل خود درآورده و به نوعی با رسیدن به ساحل در بخش شمالی، شمال غزه را نیز محاصره کنند. فقط، به دلیل شبکه‌های تونل حماس، محاصره کامل منطقه برای اسرائیل بسیار دشوار به نظر می‌رسد. با توجه به سرعت پیشروی اسرائیل از 7 اکتوبر، مشخص است که جنگ ممکن است برای مدت طولانی ادامه یابد. می‌توان پیش بینی کرد که اسراییل در تسلط بر همه ای غزه با مشکلات زیادی روبرو شده و فشار جامعه جهانی روز به روز بیشتر خواهد شد.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه