نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه۱۷دلو۱۳۹۹- چشم‌اندازروابط تورکیه وآمریکادردوران بایدن

بایدن و تیم او در بعد سیاست خارجی روابط خود با تورکیه را چگونه سازماندهی خواهند کرد؟

در این برنامه ارزیابی های پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در رابطه با روابط تورکیه – آمریکا در دوره بایدن را به اطلاع شما عزیزان خواهیم رساند.

بایدن که با هدف ایجاد مترقی‌ترین کابینه تاریخ آمریکا کار خود را آغاز کرده است، به ما می‌گوید که با دوره کاملا متفاوتی از دوره ترامپ روبرو هستیم. هنگامی که هم به شکل نمادین و هم به لحاظ اولین اقدامات انجام شده به ارزیابی موضوع می‌پردازیم، می‌بینیم که بایدن یک شیوه ای مدیریتی کاملا مخالف با ترامپ را دارد. این امر به ویژه در انتخاب اعضای کابینه کاملا مشهود است. ترامپ با کابینه مرد سفیدپوست و پروتستان در واقع علیه نظام موسس اعلان جنگ کرده بود. دولت ترامپ، قدرت بسیاری از نهادها را تضعیف کرده بود، در انتصابات سطح بالا مشکل داشت و مجبور شده بود در وزارتخانه واحد با وزرای متعددی کارکند، اوبه‌ویژه درزمینه پیاده‌سازی موضوعات مربوط به سیاست خارجی موفق نبود.

اما بایدن فراترازبازگرداندن نظام موسس درانتخاب اعضای كابینه با برگزیدن افرادی که بتوانند هر چه زودتر به برنامه‌ها و وعده‌های مترقی و دموكراتیک جامعه عمل بپوشانند، به سرعت اقدام به کارکرد. در حالی که دولت ترامپ با خودداری از انتصابات سیاسی سطح بالا به تضعیف نهادها افتخارمیکرد، بایدن بیشتر ازهزارانتصاب را درده روز اول ماموریت خود انجام داد. این تحولات سریع نشان میدهد که دولت بایدن کار را بسیار جدی گرفته است. بایدن که پشتوانه رسانه‌ها را نیز دریافت کرده است، به‌نظر میرسد 100 روز اول خود را به راحتی پشت سر بگذارد.

هنگامی که اهمیت اکثر موضوعات منطقه‌ای و جهانی را در نظر می‌گیریم، می‌بینیم که تیم سیاست خارجی بایدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این امردرانتخاب بلینکن به‌صفت وزیر امور خارجه که سال‌ها با بایدن کار کرده، جک سالیوان به‌صفت مشاور امنیت ملی که نامی بسیار نزدیک به بلینکن است و لوید آستین به‌صفت وزیر دفاع که بایدن وی را ازعراق به خوبی می‌شناسد، مشهود است. نام این افراد علاوه بر این‌که به شکلی بسیار نزدیک با سیاست خارجی آمریکا مرتبط است، درعین حال با مشخصه "مرد عمل" نیز برجسته می‌شود. با توجه به تخصص خود بایدن درسیاست خارجی، مشخص است که او میخواهد در هماهنگی کامل با تیم سیاست خارجی خود کارکند. دقیقاً اینجاست که این سوال به اذهان می‌آید: بایدن و تیم کاری او در بعد سیاست خارجی روابط خود با تورکیه را چگونه سازماندهی خواهند کرد؟

درنگاه اول به نظر میرسد تیم سیاست خارجی بایدن بر موضوع تورکیه و مسائل مربوط به آن تسلط دارد. موضوع روسیه، سوریه، مدیترانه شرقی، ناتو، اس-400 و ایران از عمده‌ترین این موارد هستند. در اظهارات این افراد هنوز چیزی دال بر "تندرو" بودن در ارتباط با تورکیه مشاهده نمیشود. حتی وقتی لحن و جزئیات اظهارات این افراد درباره تورکیه را ارزیابی میکنیم، میبینیم که به سیاست ایالات متحده در قبال تورکیه اهمیت داده و خواستار همکاری با متحد ناتو هستند. بلینکن که پس از اقدام به کودتای 15 جولای همراه با بایدن از مجلس ملی بزرگ تورکیه دیدن کرده بود، در سال 2017 به ترامپ توصیه کرد که ی پ گ را مسلح کند.

بلینکن در مجلس سنا در مورد خرید S-400 روسیه توسط تورکیه از کلمه "غیرقابل قبول" استفاده کرد، در حالی‌که لحن بلینکن در هنگام اظهار این جمله به این معنی تفسیر شده بود که میخواست هماهنگ با فضای ضد تورکیه در کنگره باشد، بلینکن درهمان جلسه درمورد تورکیه ازعنوان "به اصطلاح متفق" استفاده کرد که این نیزمی‌توانست سرنخی باید برای تورکیه جهت ارزیابی سخنان وی محسوب شود. این در حالی است که بلینکن هنوز با وزیر خارجه تورکیه هیچ ارتباطی برقرار نکرده است، این امر نیز نشانگر حاکمیت جو محتاطانه در جبهه واشنگتن است. سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا نیز پس از دیدار با همکاران اروپایی خود اظهار داشت که تورکیه و چین "نگرانی مشترکی" هستند که نیاز به همکاری با اروپا در مورد آنها وجود دارد. این نیز ادامه همان نگرش منفی بود. به نظر نمیرسد آخرین تماس تیلفونی بین بلینکن و ابراهیم قلین نیز توانسته باشد این فضای مبهم را از بین ببرد.

درحال حاضر، به نظر میرسد تیم سیاست خارجی آمریکا از زبانی سرد و با رعایت فاصله‌های احتیاطی درمورد تورکیه استفاده میکند، اما آنچه مشخص است در مورد مسایل ملموس سیاست خارجی چون سوریه، ی پ گ، اس-400، سازمان تروریستی فتو، مدیترانه شرقی، لیبیا و دیگر موضوعات در نهایت سیاست‌های بایدن را اجرا خواهد کرد. با این حال، از هم اکنون مشخص است که این لحن صدا نقش سازنده‌ای در مدیریت موضوعات مشکل‌دار در روابط تورکیه و آمریکا ایفا نخواهد کرد. اگر دولت بایدن تلفیقی از سیاست خارجی نامشخص و بدون استراتژی اوباما و ترامپ را در پیش گیرد، عادی‌سازی روابط دوجانبه ممکن نخواهد شد.

تحلیلی از پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در رابطه با روابط تورکیه – آمریکا در دوره بایدن را مطالعه کردید.