نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه ۳۰جوزا٬۱۳۹۹ تغییر موازنه قدرت در لیبیا

درآخرین موارد تاریخ سیاست خارجی تورکیه ، مورد دیگری شبیه به لیبیا وجود ندارد. تورکیه با استفاده از نیروی نظامی در لیبیا موفقیتی به دست آورد که هرگز قادر به دستیابی به آن بر سر میز مذاکره نبود. بسیار مفید است که به آنچه اتفاق افتاده است به صورتی مرحله ای نگاهی بیفگنیم. حفترکودتاچی درماه اپریل با براه انداختن یک کودتا علیه دولت وفاق ملی لیبیا، تا محله های داخلی طرابلوس پیشروی کرده بود. به این ترتیب تورکیه مجبور به مداخله در لیبیا شد، زیرا در غیر اینصورت جنرال کودتاچی می توانست تمام محلات طرابلوس را فتح کند و دولت مشروع لیبیا را از بین ببرد. در صورت سقوط طرابلوس، تورکیه در حوزه مدیترانه ، به احتمال قوی، تبدیل به کشوری تنها و با موقعیتی دفاعی در رقابت های جیوپولیتیکی میشد. 

تحلیلی به قلم دکتورمراد یئشیل تاش، محقق موسسه ستای تورکیه در اینمورد را تحت عنوان«تغییرموازنه قدرت درلیبیا» تقدیم شما عزیزان میداریم:

تورکیه برای جلوگیری از بروز این وضعیت، یک استراتژی دو ستونی را مورد تعقیب قرار داد. اول اینکه یک استراتژی جامع نظامی را آماده ساخت که به دولت مشروع لیبیا امکان می داد تا در جبهه های نبرد از خود دفاع کند. بدین ترتیب، نیروهای دولت مشروع لیبیا که دائماً در جبهه های جنگ در برابر حفتر شکست می خوردند ، با موفقیت سازماندهی شدند و توانستند مواضع دفاعی خود را تقویت کنند. ثانیا  با حمایت از دولت مشروع لیبیا، تورکیه توانست آنچنان قدرتی به آنها دهد که بتوانند در مواجهه با حفتر  اقدام به حمله کنند. در واقع ، طیاره بدون سرنشینهای شناسایی و مسلح تورکیه به همراه وسایل نقلیه زرهی کشورمان ، تحرک، قدرت و سرعتی کم نظیر به نیروهای دولت وفاق ملی ارزانی داشتند و به انها اجازه دادند که بر مزدوران وابسته به حفتر مسلط شوند. در ادامه این روند، نیروهای دولت مشروع لیبیا امیدوار بودند که بتوانند حفتر را متوقف کنند و ان را پس برانند. در حقیقت ، حفتر ابتدا مناطقی را در جنوب طرابلوس از دست داد و سپس مجبور به عقب نشینی شد. با آزاد شدن وطیه از اشغال نیروهای حفتر، فشار عملیاتی کودتاگران بر طرابلوس کاهش یافت و به نیروهای دولت وفاق ملی اجازه داد تا عملیات متنوعی را علیه مزدوران حفتر راه اندازی کنند. به این ترتیب ترهونه نیز آزاد شد و شهر سرت در محاصره نیروهای دولت مشروع لیبیا قرار گرفت. از این پس ، تبدیل این دستاوردها به اهداف استراتژیک گامی بسیار مهمتر خواهد بود. در واقع  درهمین امتداد،  مقامات تورکیه در تاریخ 17 جون در قالب یک هیات بسیار بلندپایه سیاسی و نظامی و امنیتی به طرابلس سفر کردند.  هدف از این دیدار کاملاً واضح است: تاسیس یکپارچگی و ثبات در لیبیا. در صورت موفقیت تورکیه ، در مقیاس مدیترانه ای اولویتهای انقره با قوت بیشتری مطرح خواهد شد و تورکیه به بازیگری قوی تر تبدیل خواهد شد. دستیابی به این هداف تنها با حفظ موفقیت در بسترهای دیپلماتیک امکان پذیر خواهد بود. در این مرحله لازم است به چند مورد اشاره شود: یکی از اولین نکات این است که مسئله لیبیا یک مسئله ذیربط با حوزه عربستان سعودی-امارات متحده عربی و مصر است. این وضعیت به طور قابل توجهی فضای مانور تورکیه را تنگ می کند. تورکیه هم از نظر مسائل دو جانبه و هم از نظر دید جهانی با هر سه کشور تفاوت های چشمگیری دارد. موقعیت تورکیه در لیبیا این اتحاد سه جانبه را خشمگین کرده است. با این حال ، برای رسیدن به راه حل سیاسی نهایی در لیبیا ، لازم است بدانیم که این کشورها نیز به نوعی باید در جریان روند مذاکرات قرار گیرند. به همین منظور، نگه داشتن این کشورها در زمین دیپلماتیک بسیار حائز اهمیت است. دقیقاً به همین دلیل سازش بین روسیه و تورکیه در لیبیا  امری بسیار مهم است. به نظر می رسد روسیه نمی تواند وزن نظامی خود را در لیبیا ، همانند سوریه ، به طور کامل نشان دهد. از سوی دیگر ، این یک واقعیت است که ایالات متحده آمریکا به طور فزاینده ای از اقدامات روسیه در لیبیا ناراحت است. به همین دلیل ، لازم است تا بستر یک راه حل سیاسی در لیبیا فراهم شود بدون آنکه روسیه سعی کند تا وزن نظامی خود را در لیبیا افزایش دهد. به این ترتیب توانایی عملیاتی کشورهای مصر و سعودی و امارات ممکن است به حداقل کاهش یابد.