نظری به آجندای تورکیه و جهان٬ جمعه اول حمل ۱۳۹۹ هجری شمسی

 شیوع ویروس کرونا نظم جهانی راکاملا متلاطم کرده است (۱۲)                

شیوع نوع جدید ویروس کرونا که در ماه جنوری از ولایت ووهان چین آغاز شد سیستم جهانی را عمیقاً لرزانیده و متلاتم  کرده است.

به نظر میرسد شیوع نوع جدید ویروس کرونا(Covid 19) که در ماه جنوری از ولایت ووهان چین آغازشد ودرمدت کمترازسه ماه درسراسرجهان شیوع یافته وسیستم جهانی را عمیقاً لرزانیده و متلاتم  کرده است. سیاست دنیا درده سال اخیرشاهد تحولات متعدد جهانی بوده است. بعد از وقوع حملات11 سپتامبر، نظام جهانی مجبورشد با یک بحران امنیتی روبروشود. اماباظهورو گسترش داعش، بحرانهای امنیتی در مقیاس جهانی عمیق ترشد. درسال 2008 ، همه یی جهان با یک بحران مالی روبرو شد. با وجود دهه ای که گذشت اوضاع سیستم جهانی به جای اینکه بهبود یابد بدتر شد. در حال حاضر شاخص های اقتصادی دوباره زیرو رو شده است. در حقیقت ، درحالی که جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین که در سالهای اخیر نظم اقتصادی جهانی را تهدید میکرد ودنیا درانتظار ظهور یک بحران جدید جهانی بود. بحرانهای سیاسی جهانی مانند، ظهور راست گرایان، از بین رفتن قدرت عمل نهادهای بین المللی و بروز مشکلات عمیقی مانند بحران سوریه نیزباعث شده است که در مورد آینده سیستم جهانی سوالات متعددی مطرح شود. با این حال ، هیچ کس به دلیل این مشکلات، تفاسیر بدبینانه ای در مورد آینده  بیان نکرده است. با این حال اپیدمی مرض کرونا به بحرانی بسیار عمیق تر از آنچه که انتظار میرفت تبدیل شد وبه طور فزاینده ای آینده سیستم جهانی را مختل کرده است.

اکنون به ارزیابی دکتور مراد یشیل تاش از موسسه ستا در این زمینه توجه فرمایید:

مرض ناشی از ویروس کرونا مهمترین مسئله امروز صحت جهانی است که به طور مستقیم صحت وسلامت انسانها را دچار مخاطره کرده است. امنیت بشر از دهه 80 به صفت یکی از موضوعات اصلی سیاست جهانی و امنیت جهانی در نظر گرفته شده است. اپیدمی کورنا اثراتی فراتر از امنیت انسان و صحت وسلامت عمومی در جهان بر جای نهاده است. اولین و مهمترین اثر این مرض بدون شک بر اقتصاد جهانی احساس میشود. به نظر میرسد اقتصاد جهانی در حال حاضر متزلزل شده است. چراکه مشخص نیست که این مرض تا چه اندازه پیش خواهد رفت، چه زمانی میتوان آن را تحت كنترل قرارداد ، چه آسیب هایی را ازنقطه نظر صحی به انسان وارد میكند و آیا دوباره آن را تکرار خواهد كرد یا خیر؟! اپیدمی کرونا آمار رشد اقتصادی چین را معکوس کرد و روند تولید دراینکشور را مختل کرد و لوکوموتیف اقتصاد اروپا با سرایت مرض به کشورهای ایتالیا ، فرانسه ، آلمان و اسپانیا متوقف شد.  کرونا آمریکا را نیز به حرکت دراورد. با وجود مداخله عظیم 700 میلیارد دالری بانک مرکزی آمریکا، بازارهای مالی واکنش خوبی ازخود نشان ندادند. کنت روگوف، یکی ازمشاوران برجسته  اقتصادی جهانی همانند صندوق بین المللی پول ، ادعا کرد که حجم اقتصاد جهانی پی در پی کاهش خواهد یافت. همچنین موسسه تحقیقاتی آکسفورد ابراز داشت که کشورهای در حال توسعه در زمینه بازپرداخت و قرضه های خارجی خود با مشکل روبرو خواهند شد. از طرف دیگر به نظر میرسد روشی که بانک مرکزی ایالات متحده برای مقابله با بحران و سیاست گسترش پولی اجرا خواهد کرد، کاربرد چندانی ندارد. ازطرف دیگر فرانسه اعلام کرد که قصد دارد بودجه عظیم 500 میلیارد یورویی را به مبارزه با کرونا اختصاص دهد. اقدامات انجام شده باعث کاهش رکود در اقتصادشده  نمیتواند ، زیرا بازارهای واقعی جهانی متوقف شده اند. اگر اینگونه ادامه پیدا کند، بعید به نظر میرسد که اقتصاد جهانی تا دو سال آینده بهبود یابد. این وضعیت ممکن است به یک بحران اقتصادی جهانی منجر شود ومیتواند کشورهایی که اقتصادهای شکننده دارند را در تلاطمات خود غرق کنند. بنابراین، اپیدمی کرونا ممکن است اقتصاد جهانی را به جای یک بحران مقطعی در یک بحران تاریخی فرو برد و یک تغییر وضعیت ساختاری در اقتصاد جهانی را به ارمغان آورد.

در این میان رییس جمهور تورکیه میگوید که "مشکل جهانی است، اما مبارزه ملی است". در واقع همه کشورها سعی میکنند تا ابتدا خود را نجات دهند. چین، ایتالیا، فرانسه، ایالات متحده ، اسپانیا و بسیاری ازکشورهای اروپایی اقدامات جدی یی را آغاز کرده اند. از بدو آغاز شیوع ویروس، تورکیه در میان کشورهایی قرار دارد که سخت ترین اقدامات  وقایوی را در این زمینه در پیش گرفته است. تقریباً همه کشورها قصد دارند ارتباطات هوایی را با یکدیگرقطع کنند. فرانسه اعلام کرده است که تمام مرزهای زمینی را بسته است. از طرف دیگر انگلیس استراتژی متفاوتی را در قبال اروپا و جهان مورد تعقیب قرار میدهد. با این حال ، اخبار جدید نشان میدهد که وحشت شدیدی در بین ملت انگلیس پیدا شده است. از سوی دیگر ، دور دوم انتخابات محلی در فرانسه به تعویق افتاده است. اسپانیا اعلام کرده است که مدیریت شفاخانه های خصوصی به دولت انتقال داده شده است. درهالند ، برای نخستین بار از زمان بحران نفتی سال 1973 نخست وزیر خطاب به ملت سخن گفته است. در ایالات متحده آمریکا ، خرید تسلیحات و اسلحه در مناطقی که بیشتر از این ویروس تحت تأثیر قرار گرفته است، افزایش یافته است. جو رعب و وحشت میتواند باعث بروز مشکلات عمیق در زمینه امنیت ملی شود و سپس سبب ایجاد تاثیرات منفی عمیق در سطح ملی و بین المللی شود. 

اپیدمی کورونا دو رکن اساسی سیستماتیک مانند اقتصاد جهانی و امنیت جهانی را برهم زده است. تزلزل این دو ستون میتواند به طور مستقیم بر نحوه شکل گیری آینده سیستم جهانی تأثیر بگذارد. 

اول اینکه مقاومت درسطح انفرادی ازطریق اقتصادهای ملی تجربه خواهد شد. به دلیل اقدامات وقایوی اقتصادهای قوی کمبود پول نخواهند داشت، اما نوسانات اقتصاد جهانی باعث تعمیق لطمه های اقتصادی بزرگ در آینده خواهد شد. اقتصادهای ضعیف به هر حال چیز زیادی برای از دست دادن نخواهند داشت.

 دوم اینکه  آزمون در زمینه روانشناسی اجتماعی و فردی خواهد بود. با افزایش هراس در جامعه و مشاهده شدن لطمات ناشی از شیوع مرض کرونا، اشوبهای اجتماعی و بحرانهای سیاسی  به بار خواهد آمد که میتواند  سب بروز هرج و مرج گردد. 

 ارزیابی های دکتور مراد یشیل تاش از موسسه ستا در این زمینه را شنیدید