تبصره یی برآجندای تورکیه و جهان چهارشنبه اول جوزای 1398 هجری شمسی

     ابن خلدون متفکر بزرگ دنیا اسلام با تشبیح دولتها به انسانها  میگوید: آنها نیز مانند انسانها متولد میشوند، بزرگ میشوند ومیمیرند... کاتب چلبی اندیشمند عثمانی نیزبا این طرز تفکرهم عقیده است. همگی شاهد به تاریخ پیوستن تمدنها و دولتهای بزرگ در طول تاریخ بوده ایم. در واقع آنچه که در زنده گی تغیر نمییابد، خود تغیر است.

     دوستان محترم!

     ارزیابیهای پروفیسور دکتور قدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بایزید انقره را به سمع شما میرسانیم:

     دردنیای امروزی نیز شاهد روندی مشابه هستیم. به نظرمیرسد ایالات متحده امریکا موضع برجسته یی دررقابت جهانی در سطوح اقتصادی، تخنیکی، سیاسی و اصولی از نظرعدالت، حقوق بشر و موقعیت اخلاقی ندارد. انتظار نمیرود که ایالات متحده در این زمینه ها بتواند وارد رقابت جهانی شود. از اینرو پیش بینی اینکه سیاستهای اقتصادی و نظامی مداخله گرایانه و درونگرایانه خود را حفظ خواهد کرد چندان مشکل نیست. تاریخ نشان میدهد که اینگونه سیاستهای مداخله گرایانه عواقب مخرب سنگینی دارد. اما سیایتهای سازنده کشورها نیزدارای منفعتی در مطرح کردن آنه در رقابت جهانی نخواهد بود. احراز موقعیت ایالات متحده امریکا در افزایش تنش، سیاستهای مداخله گرایانه اش در بخشهای اقتصادی و نظامی در قبال کشورهایی چون چین، کشورهای غربی، کشورهای امریکای لاتین و تورکیه، امروزه تاحد زیادی نیز علیه ایران افزایش یافته است. خروج یک جانبه ایالات متحده از توافق هسته یی، تحریم ایران، مطرح شدن مجدد مساله تنگه هرمزوسخنان شدید الحن متقابل، شاخص های بنیادی تنش روبه رشد اند. ایالات متحده امریکا مرتبا در حال هوشدار دادن وتهدید ایران در زمینه تولید سلاح اتمی است. البته که استفاده از این نوع سلاح ها نه تنها باعث نابودی انسانها بلکه همانگونه که امریکا در جاپان انجام داد، سبب نابودی تمامی موجودات زنده خواهد شد، معقول و قابل قبول نیست. به هر اندازه یی که صاحب شدن اسراییل، هندوستان، امریکا و دیگر کشورها به سلاح هسته یی نگران کننده است، به همان اندازه نیزصاحب شدن ایران به این سلاح ها نگران کننده میباشد. نادیده گرفتن سلاحهای کیمیاوی اسراییل و واکنش نشان دادن به ایران نه تنها موضع غیر اصولی است، بلکه به ایران مشروعیت میبخشد.

     ایران را میتوان از ابعادی که ذکر کردیم وحتی ذکر نکردیم موردانتقاد قرار داد. ولی انتقاد از ایران به هیچوجهه به سیاستهای امریکا در قبال اینکشور و مداخله احتمالی آن مشروعیت نمیبخشد. زیرا امریکا از زاویه عادلانه به مساله نمینگرد. سیاست امریکا در قبال ایران بر مبنای منافع شخصی اش استوار بوده، و به صفت ابزاری برای منافع امپریالیزم در قرن 19 و20 شکل گرفته است. چهره یی سیاست جهانی امریکا در دوران حکومت ترامپ بسیار مشابه سیاست رئیس یک قصبه در مقابل سرخپوستان است. از سوی دیگر میدانیم به هیچکدام از کشورهای تحت اشغال امریکا و کشورهای غربی آرامش برنگشته است. دیده میشود که در نتیجه چنین مداخلات در منطقه جو مملو ازملیونها مرگ، خونریزی، اشک، مهاجرت و شرایط سنگین و ناعادلانه بوجود می اید که در آن سازمانهای تروریستی به بسیار آسانی متولد شده به میان می ایند. ممکن است که امریکا با افزایش تنش در صدد افزایش قدرت خود و قبولاندن شرایط به ایران بوده باشد و ممن است مشکل مانند چندین مورد گذشته به درگیری کشیده نشود. امیدن آن را داریم که این تنش به هیچ عنوانی تبدیل به درگیری نگردد. ولی در دنیایی که انتخاب بسیار سنگین تر از جنگ است، به به احتمال گزینه جنگ و درگیری نیز اندیشید. در شرق میانه یی که ایران بطرف بی ثباتی کشانیده شده و تبدیل به سوریه یی دیگر شود، هیچ چیز مانند گذشته باقی نخواهد ماند. و همه یی بقایای ثبات و امنیت در شرقمیانه نیز از بین خواهد رفت. شرقمیانه مانند دوران پس از جنگ جهانی اول تبدیل به میدان اسپ دوانی کشورهای امپریالیست خواهد شد. در اینصورت تورکیه از این مساله بیشتر از مساله سوریه تاثیر خواهد پذیرفت. در شرقمیانه یی که همه کشورها به کشور های شکست خورده و کشورهای خلیج فارس به ادره عروسکها تبدیل شده اند، هیچ مانعی در برابر پروژه اصلی اسراییل وجود نخواهد داشت. مداخله امریکا در ایران همانند سوریه صرفا یک برنده در شرقمیانه خواهد داشت. آنهم اسراییل نه ایالات متحده امریکا. کشورهای خلیج که درمقابل تهدید ایران با ایالات متحده امریکا یکجا عمل میکنند، حتی امریکا را تحریک میکنند، این را خوب بدانند که پس از رفع تهدید ایران به حال خود رها نخواهند شد. اگر هنوز هم به شکل یک کشور باقی بمانند بصورت حتم در پنجه اسراییل و امریکا باقی خواهند ماند.

     تورکیه بر اساس تجاربی که دارد، بر اینکه مشکلات منطقه یی با مداخلات بازیگران جهانی حل نخواهد شد و بر بی ثباتی، کینه ونفرت در منطقه عمق بیشتر بخشیده و منطقه را تبدیل به باتلاق تروریستی خواهدکرد خوب واقف است. از اینرو تورکیه از موضع عادلانه و اصولی در سیاستهای منطقه یی پیروی میکند. موضع تورکیه در قبال سوریه، مصر، ایران، عراق و سایر مناطق  نمونه آشکار ازسیاستهای عادلانه میباشد. تورکیه در حال حاضر علاوه برتداوم موضع اصولی خود میتواند از تمامی عناصردیپلوماسی برای جلوگیری از چنان درگیری که اینده را تحت تاثیر قرار داده ومشکل بقا ایجاد خواهد کرد استفاده کند. تورکیه میتواند با مذاکرات فشرده با کشورهای عضو اتحادیه اروپا، چین، روسیه و کشورهای حوزه یی خلیج، حتی ایالات متحده و ایران به مدیریت صلح امیز کمک کند. تورکیه قبلا با برازیلیا زیربنایی قرار دادی که با ایران منعقد خواهد شد را تشکیل داده است. با ملاقاتهاییکه با روسیه انجام داد، جلو تبدیل شدن ملیونها سوریه یی به پناهجو را گرفته است. تورکیه در کشورهای زیادی از هند گرفته تا منطقه بالکان واز افریقا تا افغانستان از صلح جهانی حمایت میکند. تورکیه منحیث ریس دوره ایی سازمان همکاریهای اسلامی از آنجاییکه شماری کشورهایی که به صلح جهانی با موضع اصولی نزدیک میشوند کم است، در تنش بین امریکا و ایران نیزهرگونه تلاش در راستای جلوگیری از بروز جنگ بخرچ خواهد داد.

     دوستان عزیز!

     ارزیابیهای پروفیسوردکتورقدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بایزید انقره را شنیدید.