شرقمیانه از دیدگاه ترکیه - 14 - 06.04.2017

در حالیکه ترکیه از یکسو سرگرم رفتارهای کشورهای اروپایی در زمینه دیپلماتیک است از سوی دیگر سرشار از هیجان برگزاری همه پرسی است. این اتفاقات در حالی صورت میگیرد که شمال سوریه نیز شاهد تحولات مهمی شده است. در برنامه امروز به ارزیابی تحولات شمال سوریه خواهیم پرداخت.

اکنون به تفسیر جمیل دوغاچ ایپک عضو بخش تحقیقاتی دانشکده روابط بین الملل دانشگاه آتاتورک ترکیه در این خصوص توجه فرمایید.

گیچیش

اردوی آزاد سوریه، با حمایت ترکیه شهر الباب را از اشغال داعش آزاد کرد. با آزاد شدن این شهر توجه جهانیان به عملیات سپر فرات معطوف شد. ترکیه پس از تصرف شهر الباب اعلام کرد که هدف بعدی در کوتاه مدت شهر منبج و بعد از آن شهر رقه خواهد بود. هدف این استراتژی تمیز کردن شمال سوریه از وجود عناصر تروریستی است.

قرار بود تا در سایه این اقدامات در شمال سوریه منطقه امنی حاصل شده، زمینه برای بازگشت آوارگان جنگ داخلی به خانه هایشان فراهم شود. اما درحالی که اردوی آزاد سوریه نخستین گامهای خود را برای تصرف منبج برداشت شرایط دچار تغییر شد. به این صورت که تروریستهای پ.ک.ک/ وای.پی.جی، مناطق تحت تصرف خود را ترک کرده و جای خود را به نیروهای اسد دادند و نیروهای اسد به همراه برخی از سربازان روسیه واردمنبج شدند. سپس سربازان روسیه درعفرین اقدام به حمایت ازتروریستهای وای.پی.جی، کردند.

 به نظر میرسد هدف آن است که مرز بین داعش و ترکیه از میان برداشته شود و شاید به این صورت وای.پی.جی، از تیررس ترکیه خارج شود. همچنین مشاهده میشود که کشورهای ایالات متحده آمریکا و روسیه در برخوردی رقابت امیز درصدد هستند تا پ.ک.ک/ وای.پی.جی، را مورد استفاده قرار داده و تحت امر خود درآورند.

حکومت دونالد ترامپ رییس جمهور جدید آمریکا هنوز در قبال سوریه از سیاست روشنی برخوردار نیست. اما وزارت دفاع آمریکا میگوید تا تروریستهای پ.ک.ک/ وای.پی.جی، / پی.وای.دی را در نبرد با داعش مورد استفاده قرار دهد.

موضوع آزادسازی شهر رقه از پتانسیل بالایی برای ایحاد بحران میان دو کشور ترکیه و امریکا برخوردار است. طبعا شراکتی که میان قوماندانی نیروهای مرکز آمریکا موسوم به سنتکوم با تروریستهای پ.ک.ک شکل گرفته است، در کوتاه مدت و درازمدت میتواند سبب دردسر آمریکائیها شود. اگر آمریکا حساسیتهای ترکیه را مورد توجه قرار ندهد از امکان موفقیت بسیار اندکی در سوریه برخوردار خواهد شد. حتی در صورت موفقیت نیز قادر به ایجاد فضایی با ثبات در این منطقه نخواهد گردید.

روسیه می کوشد تا با دادن وعده خودمختاری ضمن تبعیت از رژیم اسد، پ.ک.ک/ وای.پی.جی، را به سوی خود متمایل کند. البته حمایت روسیه از این گروهها چیز جدیدی نیست. چراکه روسیه از 40 سال بدین طرف  با گروه تروریستی پ.ک.ک در ارتباط میباشد. در محاصره شهر حلب، نیروهای روسیه، وابستگان رژیم اسد و تروریستهای وای.پی.جی، وارد عمل شدند. امروز نیز روسیه مخالف قرار گرفتن پ.ک.ک/ وای.پی.جی، در تحت رهبری آمریکا و یا دیگر دولتها است.

هم از دید آمریکا و هم از نظر روسیه ورود پ.ک.ک/ وای.پی.جی، / پی.وای.دی به رقه و یا منبج اقداماتی خطرناک محسوب میشود. چراکه اکثریت شهر رقه سنی های عرب و ترکمن هستند و بنابراین اشغال شدن چنین شهری از سوی گروه مارکسیست/ استالینیست پ.ی.د و جنایات و جرائم متصور بعد آن می تواند فتیله یک جنگ قومی خونینی را برای سالها روشن نگاه دارد.

از سوی دیگر مبارزه مخالفین سوریه یی در شهرهای دمشق و حماه، مبارزه قابل توجهی است. این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده نبرد خونین دیگری در لاذقیه و یا غرب حلب آغاز شود. نباید چنین تصور شود که ترکیه در سوریه و عراق از پتانسیل ضعیفی برای همکاری با نقش افرینان محلی و یا تحت تاثیر قرار دادن روند جبهه ها برخوردار میباشد!

ترکیه با مبارزه ای که به نمایش گذاشت موفق شد تا خطوط مرزی خود را بطور کامل از داعش پاکسازی کند. اما اکنون اولویت ترکیه نه داعش بلکه پ.ک.ک هست. توجه ترکیه به ساختار تهدید آفرین پ.ک.ک در سوریه امری کاملا طبیعی است. نباید فراموش کرد که پ.ک.ک یک گروه تروریستی معتقد به اندیشه های استالینیستی است. اما این گروه تروریستی به رغم برخورداری از چنین گرایشاتی، از سوی دیگر با طیف وسیعی از کشورهای غربی چون آمریکا و المان و حتی رژیم اسد همکاری میکند.

پ.ک.ک/ وای.پی.جی، در حال حاضر در شمال سوریه در رویای تشکیل یک حکومت مستقل هستند. انها به زعم خود می پندارند که در مدت کوتاهی در ترکیه نیز ضمن کندن خندق، قادر به اعلام خودمختاری خواهند شد. اما در گذشته دیدیم تروریستهای پ.ک.ک به رغم حمایتهایی که از سوی خارجیان دریافت کردند در خندقی که کنده بود در ترکیه دفن شدند.  

شرقمیانه پر است از پایان تلخ مزدورانی که میکوشیدند تا ضمن مزدوری به دیگران برای خود قبایی دست و پا کنند. بی تردید حمایتهای نسبی و ادواری امریکا و روسیه از پ.ک.ک/ وای.پی.جی، قادر به حفاظت از این تروریستها نخواهد بود. روابط خوب ماههای اخیر ترکیه و روسیه و نیز معادلات جدید موجود در سوریه نیز می تواند در این امر موثر باشد. البته ترکیه از یک طرف ضمن حضور جدی و سنگین در میدان عمل از سوی دیگر در حال انجام مشوره های  دیپلماتیک با کشورهای امریکا و روسیه است.

اکنون اوضاع شمال سوریه در وضعیتی قفل شده قرار دارد. همه منتظر همه پرسی در ترکیه هستند. در این میان ترامپ نیز به رغم توصیه های پنتاگون هنوز با وای.پی.جی، به صورت کامل وارد همکاری نشده است. به نظر میرسد که وی نیز منتظر نتیجه همه پرسی تغییر قانون اساسی در ترکیه است.