جهانی له شیش و غرب

میلادی 1990 نچی ییلیده یاش بیر کیشی صفتیده ایندی اکادمسین بوله باشله گن پیتلریمده ایلک مراتبه جهانی له شیش بیلن علاقه لی ایریم نرسه لر ایشیته باشله دیم. اوشه پیتلر تورکیه کبی ایندی رواجله نیاتگن اولکه لرگه اوشبو پروسه نینگ قنده ی تاثیر قالدیره دیگن لیگی توغریسیده باش قاتیره باشله گن ایدیم.  جهانی له شیش پروسه سی گه قرشی قنده ی تدبیر لر آلیشی میز کیره ک ایدی؟ خوددی شوو پروسه نی قنچه لیک حمایت قیلیشی میز و اوشبو پروسه گه قنچه لیک مخالفت قیلیشی میز ضرور ایدی؟

خوددی شوو فکر لریم نینگ همه سی دوکتورامنی اوشبو موضوع توغریسیده قیلیش ضرورتی نینگ پیدا بولیشی گه سبب بولدی.  اصلی گه قره گنده باشلنغیچده کوپینچه ایرکین لیک طرفداری و بشریت گه فایده سی بوله دیگن بیر جهانی له شیش مفکوره سی گه ایگه ایدیم. نتیجه ده اوشبو خصوصده "کُره" مطبوعه سی تامانیدن "قیین و راضی لیک, جهانی له شیش آره سیده تورکیه" عنوانی گه ایگه کتابیم باسیلیب چیقدی.  اوشبو مفکور نینگ اوزی کتابیم نینگ خوددی شونده ی بیر عنوان گه ایگه بولیشی گه سبب بولدی.  شونده ی قیلیب جهانی له شیش بیر بُعدلیک پروسه دن عبارت ایمس ایدی.  یعنی کوپ تامانلمه اویله نیشی کیره ک بولگن فرصت, باسیم, قیین چیلیک و راضی لیک بُعدلری گه ایگه بیر پروسه لر توپلمی دن عبارت ایدی. 

جهانی له شیش بیلن علاقه لی اوتمیشده گی توشینچه

علمی تحقیقات لریم گه باشله گن پیتیمده غرب جهانی له شیش بوییچه قهرمان وضعیتده ایدی.  ماللر و سرمایه نینگ ایرکین حرکت قیلیشی کیره ک ایکن لیگی نی بیلدیررایکن, سیاسی چیگره لرنینگ معنی سینی قولدن بیریب قویگن لیگی نی بیلدیرماقده ایدی.  رقابت و گمرک لرنینگ بیکار قیلینیشی کیره ک ایکن لیگی معلوم قیلینماقده ایدی.  خلق ارا موسسه لر آچیق و شفاف بیر دنیا نینگ موجود بولیشی کیره ک ایکن لیگی گه دقت قره تماقده ایدی. 

بیراق, آز رواجلنگن یاکه ایندی رواجله نیاتگن اولکه لرده ایسه جهانی له شیش گه قرشی مخالفت موجود ایدی.  شونده ی قیلیب جهانی له شیش نینگ غربی اولکه لرنینگ فایده سی گه بوله دیگن لیگی بیلدیریلماقده ایدی.  اوشبو سیاست لر بیلن کوچی نی انچه قولدن بیریب قویه دیگن لیگی و آز رقابت قیله آله دیگن بیر وضعیت گه کیلیب قاله دیگن لیک لری نی اویله ماقده ایدی آز رواجلنگن یاکه ایندی رواجله نیاتگن اولکه لر. 

آیدیولوژیک اوله راق ایسه, جهانی له شیش نینگ کپتالیزم نینگ فرقلی بیر شکلی ایکن لیگی, استعمار نی آرتیره دیگن لیگی و اوشبو دایره ده ملی دولت لر کوچی نینگ کمیتیریلیشی نینگ هدف قیلیب آلینگن لیگی ادعا قیلینماقده ایدی.  شونده ی قیلیب امپریالست کوچ لر گه قرشی کوره شیش اوچون سونگگی چاره دن عبارت بولگن ملی دولت لرنینگ قورینیشی کیره ک ایکن لیگی بیلدیریلماقده ایدی. 

جهانی له شیش نینگ کپیتالیزم نینگ ینگی شکلی ایکن لیگی تقدیرده, اوشبو پدیده گه قرشی کپیتالیزم نینگ سابقده گی شکلیدن عبارت بولگن ملی دولت لر بیلن قنده ی قیلیب کوره ش آلیب باریش ممکن ایکن لیگی توغریسیده باش قاتیریلمس ایدی.

حاکم بولگن وضعیت

میلادی 2020 نچی ییلی گه آزگینه بیر مدت قالگن خوددی شوو کونلرده, میلادی 1990 نچی ییلیده قورقیلگن نرسه لرنینگ قنچه لیک حقیقت گه ایلنگن لیگی نی یققال کوریشی میز ممکن. 

حاضرگی کونده غرب نینگ جهانی له شیش نینگ قهرمانی ایمس لیگی کورینماقده.  یعنی جهانی له شیش دن اینگ کوپ فایده لنگن اولکه لرنینگ غربی اولکه لردن عبارت ایمس لیگی کوزگه تشلنماقده.  اوشبو پروسه دن ییترلی مقیاسده فایده له نه آلمه گن لیک لری سببلی امریکا قوشمه ایالتلری و باشقه غربی اولکه لر تقریباً خوددی میلادی 1990 نچی ییلیده ایندی رواجله نیاتگن اولکه لر نینگ جهانی له شیش بیلن علاقه لی فکری گه اوخشش بیر مفکوره گه ایگه.  ایندی اوشبو غربی اولکه لرنینگ سیاسی چیگره لرنینگ آلیب تشله نیشی, ایرکین سفر, رقابت و شفاف لیک کبی نرسه لر توغریسیده تقریباً هیچ بحث ایتمیاتگن لیک لری کورینماقده. اینیقسه امریکا قوشمه ایالتلری نینگ چیت ایللرگه کیتگن سرمایه نی قیتریب چقیریاتگن لیگی, گمرک شرایطی نی قیین لشتیریاتگن لیگی و باشقه ساحه لر بوییچه ایریم چیکلاو لرنی مطرح قیلیاتگن لیگی اوشبو سیاست نینگ انیق کورستگیچی دن عبارت.  میلادی 1990 نچی ییلیده باشقه اولکه لردن مهاجر کیلیشی نینگ توسیق له نیشی اوچون اوروپا بیرلیگی اولکه لری نینگ 10 مینگ کیشی لیک بیر اردو قوریش گه قرار قیلیشی نینگ ممکن ایکن لیگی نی اویلش ممکن می ایدی؟ امریکا قوشمه ایالتلری و اوروپا بیرلیگی اولکه لری نینگ حاضرگی کونده تقریباً ملی دولت سیاستی گه قیتیاتگن لیک لری کورینماقده.

جهانی له شیش پروسه سیدن اینگ کوپ فایده لنگن لر ایسه میلادی 1990 نچی ییلیده ایندی رواجله نیاتگن اولکه لر بولگن جغرافیه لردن عبارت بولدی.  اوشبو پروسه دایره سیده چین, هندوستان, برازیل و تورکیه مهم اولکه لردن عبارت بولیب قالدی.  تورکیه میلادی 2001 نچی ییلیدن کیینگی پروسه ده جهانی له شیش بوییچه جوده هم یخشی بیر سیاست آلیب باردی.  شونده ی قیلیب دنیا اولکه لری بیلن یخشی بیر مناسبت قوردی.  دموکراسی و ایرکین لیک لر بوییچه کتته موفقیت لر قولگه کیریتدی.  شونده ی قیلیب اقتصادی وضعیتی هم انچه یخشی بولدی.  2000 دالر بولگن سرانه عاید میزانی بیر نیچه قوات گه کوتریلیب کیتدی.  غرب تورکیه نینگ اوشبو موفقیت لرینی قیزغاندی.  غرب بیلن تورکیه اورته سیده گی مناسبت لرنینگ یمان له شیشی نینگ سبب لریدن بیری هم غرب نینگ تورکیه ده گی اوشبو اقتصادی موفقیتلرنی قیزغانگن لیگی دن عبارت بولدی. 

آیدین لری میز نینگ سابقده گی فکر لری نی اوزگرتیشی کیره ک

حاضرگی کونده هم تورکیه و دنیاده 30 ییل لیق بیر مدت مابینیده جهانی له شیش پروسه لری نینگ غرب و غرب نینگ تشقریسیده گی جمعیت لرده قنده ی بیر نتیجه گه سبب بولگن لیگی نی درک ایته آلمه گن ایریم آیدین لر موجود.  شونده ی قیلیب میلادی 1990 نچی ییلیده گی مفکوره سی حاضرگی کونده هم دوام ایتماقده اوشبو آیدینلر نینگ.  غرب نینگ جهانی له شیش پروسه سیدن ییترلی مقیاسده استفاده ایته آلمه گن لیگی و شوباعث سیاسی چیگره لر گه اهمیت بیریاتگن لیگی و محافظه کار بیر سیاست آلیب باریاتگن لیک لری نی درک ایته آلمیدی یاکه درک ایتیش نی خواهله میدی خوددی شوو آیدینلر.  حاضرگی کونده شفاف لیک, سرمایه نینگ ایرکین حرکتی و چیگره لرنینگ آچیلیشی کبی سیاست لرنی غربی اولکه لر ایمس, بلکه جهانی له شیش پروسه سیدن این کوپ فایده لنگن یوقاریده بحث ایتیلگن اولکه لر تعقیب ایتماقده. 

جهانی له شیش پروسه سیدن برچه رواجله نیاتگن اولکه لرنینگ تینگ روشده فایده لنگن لیگی نی بیلدیریشی میز البته که ممکن ایمس.  اوشبو پروسه لردن ضرر قیلگن ایریم اولکه لرنینگ هم موجود ایکن لیگی نی ایسله تیب اوتیشی میز ممکن.  احتیاط بولمس لیگی تقدیرده, اوشبو پروسه لر دن اولکه لر ضرر کوره دی.  شوباعث, اوشبو خصوصده برچه تامان لرنی نظرده توتگن حالده معقول بیر سیاست آلیب باریش کیره ک.  کیره ک سیز عکس العمل هم عکس العمل کورستگن تامان لر گه ضرر بیره دی. 

تورک تیلیده "توناوون نینگ قویاشی بیلن کیر قوریتیلمَیدی" دیگن بیر آته سوز بار.  اینیقسه غرب نینگ تشقریسیده گی آیدینلر, اکادمسین لر, بیروکرات لر, سیاستچی لر, سرمایه دارلر و عادی انسان لرنینگ سونگگی 30 ییلده گی ینگی لیک لر گه قره ب ینه بیر مرته اوشبو خصوصده اویلب چیقیش لری کیره ک.  اوتمیشده گی بیلگی لر نینگ بوگونگی وضعیت نی بهالنتیریش اوچون ییترلی بولمیدیگن لیگی نی درک ایتیش ضروری.