فبروری آیی نینگ 28 نچی کونی: ساووق اوروش قیمومیتی نینگ سونگگی تشبثی

ییگیرمه بیر ییل آلدین میلادی 1997 نچی ییلی فبروری آیی نینگ 28 نچی کونیده تورکیه جمهوریتی تاریخی نینگ اینگ مهم عسکری مداخله لریدن بیری بحث موضوعی بولدی. 

تورکیه جهتی دن آلیب قره گنده کودتا لر و کودتا تشبث لری استثنائی بیر وضعیت دن عبارت ایمس.  هر اون ییلده بیر مراتبه کودتا گه تشبث قیلینگن لیگی کورینماقده. شونده ی قیلیب میلادی 1960, 1971, 1980, 1997 (فبروری آیی نینگ 28 نچی کونیده), 2007 (اپریل آیی نینگ 27 نچی کونی) و 2016 نچی (جولای آیی نینگ 15 نچی کونی) ییللریده کودتا و کودتا گه تشبث بحث موضوعی بولدی.  میلادی 1997 نچی ییلیده گی کودتا تشبثی نینگ بهالنتیریلیشی تقدیرده, اینگ سونگگی کودتا نینگ میلادی 1980 نچی ییلیده بولگن لیگی گه قره گنده, ینگی بیر کودتا اوچون کیچ قالینگن لیگی نی ایسله تیب اوتیشی میز ممکن.  بیراق, کودتاچی جنرال ایوران نینگ اقتداردن توشگن لیگی گه 8 ییل بولگن لیگی اویلَنگنده وضعیت درک ایتیله دی. 

نیمه اوچون تورکیه هر اون ییلده بیر مراتبه کودتا قیین چیلیگی گه دوچ کیلیب قالماقده؟

خلق ارا کوچ لرنینگ, تورکیه کبی کوچلی اولکه لرنی تینچ قویش لری ممکن ایمس.  تینچ قویش لری تقدیرده, اوشبو اولکه لرنینگ قنده ی ایش لر قیله آلیش لری نی جوده یخشی بیله دیلر.  شوباعث بونده ی خلق ارا کوچ لر اوشبو اولکه لر نی فرقلی شکللرده کنترول ایتیش گه انتیلماقده.  اوشبو موضوع بیلن علاقه لی آلمان نی مثال قیلیب کورسه تیشی میز ممکن.  آلمان, ایککی مراتبه خلق ارا مقیاسده نظم نی اوزگرتیش گه حرکت ایترایکن, اوشبو خصوصده موفقیتسیزلیککه اوچره دی.  شونده ی قیلیب خلق ارا کوچ لر آلمان گه اساسی قانون نی قبول ایتتیررایکن, اردوسی و قوراللی کوچی نی چیکلب قویدی. 

حربی بیر کودتا نتیجه سیده اعدام ایتیلگن تورکیه جمهوریتی نینگ سابق باش وزیر لریدن بیری بولگن عدنان مندرس نینگ دوریده تورکیه اوز ظرفیتی نی ینه بیر مرته کورسه تیب بیرگن ایدی.  شوباعث, تورکیه ده میلادی 1961 نچی ییلیده قبول قیلینگن اساسی قانون بیلن سیلنگن کیشی لرنینگ کنترول آستی گه آلینیشی اوچون بیر قیمومیت سیستمی قوریلگن بولدی. هر اون ییلده بیر مراتبه بولگن کودتا لر ایسه ملتی میز نینگ کنترول آستی گه آلینیشی اوچون قیلینگن تشبث لردن عبارت ایدی. 

تورکیه کبی اولکه لرده گی کودتا لرنینگ فقط گینه ایچکی فکتور لر گه باغلیق ایکن لیگی نی بیلدیریشی میز ممکن ایمس.  اوتگن هفته سی آی ای نینگ سابق باشلیق لریدن بیری بولگن جیمز وولسی, امریکا قوشمه ایالتلریده بولیب اوتگن سیلاو لر گه روسیه نینگ اره لشگن لیگی گه تیگیشلی قاره لاوچی رابرت موللر تامانیدن آلیب باریلیاتگن تحقیقات لر دایره سیده بیرگن بیاناتیده, امریکا نینگ هم باشقه اولکه لرنینگ سیلاو لری گه مداخله قیلگن لیگی نی اعتراف ایتدی.  عینی دمده میلادی 1980 نچی ییلیده تورکیه ده کودتا بولیشی آرتیدن, امریکا قوشمه ایالتلری ملی خوفسیزلیک کینگشی مصلحتچیسی پاول هینز, اوشه پیتده امریکا دولت رهبری بولگن جیمی کارتر گه, "بیز نینگ باله لر موفق بولدی" دیگن ایدی. 

میلادی 1990 نچی ییللری گه قره گنده, اولدیریلگن (مینینگ فکریمچه) جمهوررئیسی رحمتلی اوزال دوریده تورکیه جمهوریتی اقتصاد ساحه سی بیلن بیر قطارده, ایرکین لیک لر جهتیدن هم اوته مهم موفقیت لر قولگه کیریتدی.  کیین چه لیک رحمتلی نجم الدین اربکان نینگ باش وزیر بولگن پیتده هم تورکیه اقتصادی جهتدن کتته یوتوق لر قولگه کیریتگن اولکه لردن بیری بولدی.  پروسه نینگ خودی منه شونده ی دوام ایتیشی تقدیرده, تورکیه نینگ خلق ارا کوچ لرنینگ کنترولی دن چیقیب اوز یولی نی تنلَشی ممکن ایدی. 

خودی منه شونده ی بیر شرایطده میلادی 1997 نچی ییلی فبروری آیی نینگ 28 نچی کونی کودتاسی بحث موضوعی بولدی. 

فبروری آیی نینگ 28 نچی کونی پروسه سی

اوشبو پروسه, فبروری آیی نینگ 28 نچی کونیده تانک لرنینگ, انقره نینگ سینجان اولسواللیگیدن چیقیب شهر مرکزی گه کیلیشی بیلن باشله دی.  اوشبو موضوع نینگ عادی بیر نرسه اوله راق بهالنتیریلیشی ممکن.  بیراق, اوتمیشده تانک لر بیلن پارلمان نینگ اوره ب آلینگن, باش وزیر لر و وزیر لرنینگ اعدام ایتیلگن بیر اولکه ده یشیاتگن لیگینگیز گه قره گنده, تانک لرنینگ حرکتی نینگ نیمه معنی گه کیله دیگن لیگی نی جوده یخشی بیر شکلده درک ایتیش ممکن.  ملی خوفسیزلیک کینگشیده, اوشه دورده ملکی لر بیلن سانی تینگ بولگن حربی لرنینگ باسیمی نتیجه سیده حکومت ینگی بیر پلان نی قبول قیلیش گه مجبور بولیب قالدی.  حربی لرنینگ نیتی نینگ درک ایتیلیشی آرتیدن, اولکه ده کودتا پروسه سی باشلب کیتدی.  تورکیه جمهوریتی قوراللی کوچ لری قوماندانلیگی, تورکیه نینگ "مرتجع تهدیدی" گه دوچ کیلیب قالگن لیگی توغری سیده قاضی لر, بیروکرات لر و نادولت تشکیلات لر نینگ منسوب لریگه معلومات بیره باشله دی.

نتیجه لری...

حکومت نینگ قوله تیلیشی آرتیدن, برقرارلیگی بولمه گن ائتلاف لر قوریلرایکن, کوپلب کیشی نظارت آستی گه آلیندی, ایشدن چیقاریلدی, اولدیریلدی, انتحار حادثه لری بولدی و شونده ی قیلیب یاش لر نینگ کیله جگی قوللریدن آلیب قویلدی...

باشقه چه قیلیب ایتگنده ایرکین لیک لر آلینیب قویلیب حربی رژیمی تورکیه گه حاکم بولدی...

میلادی 2002 نچی ییلیده تورکیه اقتصادی جهت دن اینگ کتته قیین چیلیککه دوچ کیلیب قالگن بیر اولکه دن عبارت ایدی...

شونده ی قیلیب, اداری فساد و تاراج ادعا لری اینگ کوپ بولگن بیر وضعیتده ایدی...

و کیین

فبروری آیی نینگ 28 نچی کونی حادثه سی, تورکیه نی اوز کنترولی آستیده توتیش نی آرز قیلیاتگن ایچکی و تشقی کوچ لر تامانیدن عملی قیلینگن ساووق اوروش قیمومیتی نینگ سونگگی تشبثی دن عبارت ایدی.  خلققه و اونینگ ارزش لری گه اهمیت بیرمه گن بیر ساووق اوروش قیمومیتی بیلن تورکیه نینگ ایندی کنترول آستیگه آلینیشی نینگ ممکن ایمس لیگی انیقلندی.  جهانی له شیش, اکثریت چیلیک, کوپ فرهنگلی لیک و یخشی یاکه یامان دموکراسی تجربه سی سببلی, تورکیه نینگ ایندی سابقده گی ساووق اوروش دوریده گی قیمومیت بیلن کنترول ایتیلیشی ممکن ایمس ایدی. 

حاضرگی کونگه قره گنده, فبروری آیی 28 نچی کونی نینگ ساووق اوروش قیمومیتی نینگ قوریلیشی جهتیدن ایمس, بلکه ملت نینگ ارزش لری گه اهمیت بیریاتگن ینگی بیر قیمومیت نینگ قوریلیشی جهتی دن موفق ایکن لیگی نی ایسله تیب اوتیشی میز ممکن.  چونکه, اوشه دورده حاضرگی کونده فتح الله چی ترور تشکیلاتی اوله راق بیلینگن گروه دن تشقری تقریباً برچه ملکی و دینی گروپ لر یوق ایتیلدی.  حاضرگی کونده قره گنده, فبروری آیی نینگ 28 نچی کونی بیلن, جولای آیی نینگ 15 نچی کونی اوچون کینگ کولملی بیر شکلده ساحه نینگ تصفیه ایتیلگن لیگی کورینماقده.  دموکراتیک و ملکی عنصر لر یوق ایتیلیب, تشکیل ایتیلیشی آرزو ایتیلگن ینگی قیمومیت دن عبارت فتح الله چی ترور تشکیلاتی اوچون زمینه یره تیلگن. 

بیراق, حسابگه آلینمه گن ایککی عنصر اولرنینگ پلان لری نی یوق ایتیب قویدی.  اوشبو ایککی عنصر ایسه ترکیه جمهوریتی جمهوررئیسی رجب طیب اردوغان نینگ مدبرانه رهبرلیگی و ملتی میز نینگ رهبری اوچون جانی نی فدا قیلیب کودتاچی لر گه قرشی مقاومت کورستگن لیگی دن عبارت.  جولای آیی نینگ 15 نچی کونیده گی کودتا تشبثی جریانیده 250 کیشی شهید بولرایکن, 2000 دن آرتیق کیشی ایسه یره لندی.  شونده ی قیلیب یورتی میز و کیله جگی میز نی قوتقردیک.  باشقه چه قیلیب ایتگنده, ملتی میز بیر کودتا تشبثی نی قنده ی قیلیب موفقیتسیزلیککه اوچره تیش کیره ک ایکن لیگی نی دنیا گه کورسه تیب بیردی. 

فبروری آیی نینگ 28 نچی کونی حادثه سیدن آلینیشی کیره ک بولگن درس لر

خلق ارا کوچ لر جهتیدن قیمومیت نینگ نیمه گه تَیَنگن لیگی ایمس, بلکه قیمومیت نینگ اوزی مهم.  شوباعث, خلق ارا کوچ لرنینگ باشقه اولکه لرده دموکراسی یاکه انسان حق لری ایمس, بلکه اوز منفعت لری اوچون اویغون بیر قیمومیت سیستمی قیدیریاتگن لیگی نی ایسدن چیقارمس لیک کیره ک.  باشقه چه قیلیب ایتگنده,اوشبو قیمومیت نینگ حربی, دینی, سیکیولر یاکه ملتچی بولیشی هیچ قنده ی بیر اهمیت گه ایگه ایمس. 

قیمومیت گه قرشی اینگ مهم نرسه, قدرت نینگ بوتونلی ملت گه تاپشیریلیشیدن عبارت.  ملت و سیاست دن آلیب قاچیریلگن, قضا, بیروکراسی و اکادمی ساحه لری نینگ ملت گه تاپشیریلیشی قیمومیت نی یوق ایته دیگن اینگ مهم عنصر لر دن بیری نی تشکیل ایتماقده. 

یاپیق و نظارت ایتیله آلمه گن بیر خوفسیزلیک بیروکراسی سی قیمومیت گه سبب بوله دیگن اینگ مهم عنصر لردن بیریدیر.  شوباعث, خوفسیزلیک بیروکراسی سی نینگ دموکراتیک بیر شکلده نظارت ایتیلیشی اوته مهم بیر موضوع دن عبارت. 

تورکیه نینگ کتته قیین چیلیک لر نتیجه سیده کسب ایتگن تجربه, مستقل, ایرکین و فخرلی بیر شکلده یشش نی آرزو ایتیاتگن ملت لر اوچون یخشی بیر فرصتدن عبارت. 

 ییلدیریم بایزید عالی بیلیم یورتی سیاست بیلیم لری فاکولته سی نینگ باشلیغی پروفیسر داکتر قدرت بلبل نینگ اوشبو خصوصده گی فکر و ملاحظه لری نی حضورینگیز گه تقدیم ایتدیک عزیز دوست لر.