Tarihçe

Dünden Bugüne…

1 Mayıs 1964’te Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nu kuran yasadan daha önce, ilk kez Türk Telsiz Telefon A.Ş.’ye bağlı olarak gerçekleştirilen radyo yayınları 1964’te TRT çatısı altında toplandı. 6 Mayıs 1927’de yayına başlayan İstanbul Radyosu’nun ardından 1928 yılında Ankara Radyosu ilk yayınlarını yaptı. Ankara ve İstanbul Radyoları 8 Eylül 1936 tarihinde PTT’ye devredildi. PTT’ye devredildikten sonra vericisi güçlendirilen Ankara Radyosu 28 Ekim 1938’de resmen işletmeye açıldı. Ekim 1938 yayınlarına ara veren İstanbul Radyosu, 19 Kasım 1949’da yayın hayatına geri döndü. II. Dünya Savaşı ile birlikte radyolar yeni kurulan Matbuat Umum Müdürlüğü’ne (Basın Yayın ve Turizm/Enformasyon Genel Müdürlüğü) bağlandı. 1950’de yayın hayatına İzmir Belediyesi’ne bağlı olarak başlayan İzmir Radyosu, 1953’ten itibaren Matbuat Umum Müdürlüğü bünyesinde yayınlarını sürdürdü. 1960’dan sonra 8 ilde İl Radyoları kuruldu. 1961’e gelindiğinde radyo yayınlarının yönetiminin özerk ve tarafsız bir kamu iktisadi kuruluşu olarak düzenlenmesini öngören Anayasa maddesi yürürlüğe girdi.

1 Mayıs 1964 tarihinde özel bir yasa ile devlet adına radyo ve televizyon yayınlarını yeterli, doğru ve tarafsız biçimde gerçekleştirmek üzere, tüzel kişiliğe sahip özerk bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak Türkiye Radyo Televizyon Kurumu kuruldu.

31 Ocak 1968’de Türkiye’nin ilk deneme televizyon yayını Ankara’da Mithatpaşa Stüdyosu’nda Mahmut Tali Öngören’in açılış konuşmasıyla başladı. Bu ilk deneme yayını yaklaşık 1,5 saat sürdü. Daha sonra haftada üç gün, üçer saat olarak devam eden yayınlar, 1 yıl sonra haftada 4 güne çıktı. 1970’te İzmir Televizyonu, ardından 1971’de İstanbul Televizyonu faaliyete geçti.

1969’da astronotların Ay’a ayak basmaları ve Zeki Müren’in Ankara’da verdiği konser televizyon ekranından yansıdı. 1973’te ise, Türkiye Cumhuriyeti’nin 2’inci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün cenaze töreni naklen yayınlandı. 20 Temmuz 1974’te başlayan Kıbrıs Barış Harekâtı’nda,n tüm Türkiye ve Avrupa TRT yayınlarıyla haberdar oldu. Eurovision Şarkı ve Beste Yarışması’na Türkiye, ilk kez 1975’te TRT’nin organizasyonuyla girdi. 1978’de ilk kez su altı kameraları kullanılarak “Derinlerdeki Geçmiş” adlı belgesel renkli film olarak çekildi. 1979 yılında, 5 ülkeden 133 çocuk, 31 liderin katıldığı ilk 23 Nisan Çocuk Şenliği düzenlendi.

1974 yılında Televizyon yayınları haftanın her günü gerçekleştirilirken, yayınlar ülke nüfusunun %55’i (19 milyon) ve ülke yüzölçümünün %28’i (210.861 kilometrekare) tarafından izlenilir oldu. Televizyonun Türkiye’ye gelişinin 10. yılında PTT merkezlerine kayıtlı Televizyon alıcı sayısı 2 milyon 250 bine ulaştı. Yurt içinden verilen ve yurt dışında alınan eşgüdüm, yayın, kayıt ve kurgu işlemlerini yapabilecek kapasitede olan Eurovision bağlantı merkezi 1982 yılında hizmete girdi. Giderek artan yayın saatleri ile birlikte ekran, 31 Aralık 1981 yılbaşı gecesinden itibaren renklenmeye başladı ve 1984 yılında tamamen renkli yayına geçildi.

1986 yılında, televizyonun 2. kanalı TV 2 adıyla yayın hayatına merhaba dedi. 1987’de “Intelsat” uydusundan kiralanan bir aktarıcıdan TRT’nin mevcut iki televizyon kanalı uydu yoluyla bütün Türkiye’ye ulaştı. TRT-3 ve GAP-TV’nin 1989 yılında hizmete girmesiyle 1968’deki ilk yayından 1989’a geçen 21 yılda TRT’nin kanal sayısı 4’e çıktı.

TRT, 1990 yılında Türkiye’nin ilk uzaktan eğitim sistemini kurarak, örgün eğitim kanalı işlevi ile yayınlar yapan TRT 4’ü yayın hayatına kazandırdı. Aynı yıl, Avrupa ülkelerinde yaşayan yurttaşların anavatanlarıyla olan bağlarını güçlendirmek için TRT-INT adlı ilk sınır ötesi televizyon kanalı da izleyicisiyle buluştu.

Yayıncılık tarihine imzasını atan bu televizyon kanallarını, 1993 yılında Kafkasya ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne yönelik programların yer aldığı TRT-AVRASYA kanalı, 1995 yılında ise Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nden yayınlar yapan TBMM TV izledi.

1998 yılında ilk yurt dışı temsilciliği TRT Almanya - Berlin Temsilciliği açıldı. Bunu sırasıyla 1999 yılında Türkmenistan-Aşkabat Temsilciliği, 2000 yılında Azerbaycan-Bakü, Mısır-Kahire ve Belçika-Brüksel takip etti. 2002 yılına gelindiğinde 6'ncı yurt dışı bürosu ABD-Washington'da, 2004 yılında da Özbekistan-Taşkent bürosu açıldı.

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, üyesi olduğu Avrupa Yayın Birliği EBU'nun teletekst yayıncılığı konusundaki teknik ve içerik biçim ölçütlerini dikkate alarak 1990 yılında TELEGÜN adıyla teletekst yayınına başladı. Türkiye’de halen sadece TRT tarafından verilen bu hizmet, yurt dışından da rahatlıkla takip edilebiliyor. TRT’nin TELEGÜN sayfaları; internet hizmetine gerek duymadan, televizyon kumandası aracılığıyla çok rahat ulaşabilen bir yayın türüdür.

1999 yılında TRT SAYTEK (Sayısal Yayın Teknoloji Merkezi) kurularak internet sitesi www.trt.net.tr adresi ile yayına başladı. TRT’nin web sitesi 2002 yılında e-Devlet ödüllerinden en iyi merkezi yönetim web sitesi ödülünü aldı.

2003 yılı hem Kurumumuz hem tüm Türkiye için unutulmaz bir yıl oldu. TRT, ülkemiz adına katıldığı 48. Eurovision Şarkı Yarışmasını, Sertab ERENER’in yorumladığı “Everyway That I Can” şarkısıyla kazandı ve Türkiye’ye birinciliği getirdi.

Yurt dışında da etkin bir yayıncı olan Kurumumuz 2004 yılında (ABU) Asya-Pasifik Yayın Birliği, Asiavision sözleşmesini imzaladı.

1 Kasım 2008’de Türkiye’nin ilk ve tek yerli çocuk kanalı olma özelliği ile TRT Çocuk yayın hayatına başlarken, 1 Ocak 2009’da farklı dil ve lehçelerde yayın yapan ilk kanal TRT 6 Kürtçe yayına başladı. Kanalın adı, 2015 yılında TRT Kurdî olarak değişti.

20 Kasım 2008’de hayata geçirilen www.trtvotworld.com, 31 dilde haber yayını ile yeni medya hizmet ortamındaki yayıncılar arasında dünyada 5. sırada yer aldı. Bugün gelinen noktada ise yayın yapılan bölgeyle ve bütün dünyayla ilgili sıcak gelişmeler, uzmanların görüşlerinin de yer aldığı kapsamlı, tarafsız ve doğru bir içerikle 41 dilde dünya kamuoyuna sunulmaktadır.

Balkanlar’dan Orta Asya’ya, Ortadoğu’dan Kafkaslara 27 ülke ve 13 muhtar cumhuriyette yaklaşık 250 milyon nüfuslu bir coğrafyaya hitap eden TRT Avaz, 21 Mart 2009’da yayın hayatına başlayarak Türkçe, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe ve Türkmence programları ile yayın coğrafyasındaki bütün ülkelerin yer aldığı ve her ülkeden izleyicinin kendinden bir şeyler bulduğu “ortak kanal, ortak ses” oldu.

TRT Türk, 8 Mayıs 2009 tarihinde uluslararası Türkçe haber ve kültür kanalı kimliğiyle yayınlarına başlarken, aynı yıl test yayınlarına başlayan TRT ANADOLU ise TRT ile Yerel ve Bölgesel Televizyonlar Birliği'nin ortaklaşa yayın yapacağı kanal olarak öngörüldü. TRT Anadolu, 2012 yılı Ramazan ayında, 24 saat kesintisiz yayın yapan TRT Diyanet kanalına dönüştü.

16 Kasım 2009'da yayına başlayan TRT Müzik, Türk Müziği ağırlıklı olmakla birlikte geçmişten günümüze yerli ve yabancı müzik yayınlarıyla, Türkiye'nin ve dünyanın müziğini TRT farkıyla ekrana taşıdı.

"Tanık Olmaya Hazır mısınız?" sloganıyla 17 Ekim 2009'da yayına başlayan TRT Belgesel kanalı Türkiye'yi; İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça ve Türkçe ile beş farklı dilde dünyaya tanıttı.

2009'da ayrıca Radyo 6, TRT Nağme, TRT Ankara Kent Radyosu, TRT Türkü ile TRT Avrupa FM radyoları yayına başladı.

TRT, Avrupa ve dünyanın önde gelen haber kanallarından Euronews ile iş birliğine imza atarak Euronews'in büyük ortakları arasına girdi ve Euronews, Ocak 2010'da 9. dil olarak Türkçe yayına başladı.

18 Mart 2010 tarihinde TRT Haber kanalı yayına geçerken, Arapça yayın yapan TRT –“ETTÜRKİYYE” kanalı, Arap ülkelerinde en çok seyredilen kanal olmayı hedefleyerek 4 Nisan 2010 tarihinde yayına başladı. Kanal, 2015 yılında TRT-El Arabia ismini aldı. Bugün TRT Arabi adıyla yayın bölgesinde Arapça yayın yapan referans haber kanalı olarak faaliyet gösteriyor.

Ağustos 2010 tarihinde yayına başlayan TRT Spor, ulusal ve uluslararası tüm spor müsabakalarını ve organizasyonları canlı ya da banttan ekranına taşırken, sporun her dalına ayrı önem veriyor.

Ocak 2011 tarihinde yayına başlayan TRT Okul ise çeşitli yaş gruplarına yönelik hazırlanan eğitim ve kültür programlarıyla bir teknoloji ve eğitim kanalı oldu. Kanal daha sonra, 2020 yılında dünyada yaşanan Covid 19 salgını ve pandemi koşullarının sonucunda, çocukların öğretimden uzak kalmaması için ilk, orta ve lise Milli Eğitimin müfredatını ekranlardan öğrencilerle buluşturan TRT EBA Kanalları haline dönüştü.

10 Aralık 2012 tarihinde açılan TRT Yayıncılık Tarihi Müzesi, 31 Ocak 2014 tarihinde, TRT’nin kuruluşunun 50. yılı kutlamaları kapsamında hazırlanan bir müze vagonla 20 ili kapsayan bir yolculuğa çıktı ve halka buluştu.

18 Mayıs 2015’te test yayınlarına başlayan, İngilizce yayın yapan TRT World, 29 Ekim 2015 tarihinde yayına geçerek, uluslararası haberciliğe yeni bir üslup getiren ve insanı merkeze alan habercilik anlayışıyla kısa zamanda referans bir haber kaynağı haline dönüşen, dünya çapında önemli bir Türkiye markası oldu.

4 Ekim 2015’te 4K UHD televizyon yayıncılığında bir ilk yaşandı. Türkiye ve Avrupa’da ilk kez bir futbol maçı (Fenerbahçe-Ajax) TRT 4K kanalında yayınlandı.

1987 yılında TeleVİZYON adıyla yayın hayatına başlayan TRT’nin kurumsal dergisi, bugün TRT Vizyon ismiyle basılı yayınına devam ediyor ve süreli yayıncılıkta 35 yılı bulan yayın hayatıyla bir TRT klasiği olmayı sürdürüyor. TRT Vizyon’a 2010 yılında TRT Çocuk, Bir Dünya Müzik ve hakemli bir dergi olan TRT Akademi dergileri eklenerek, kurumsal basılı yayınların sayısı dörde ulaştı.

2015 yılında İstanbul’da düzenlenen 52. ABU Genel Kurul Toplantısı’nda TRT Genel Müdürü, oy birliğiyle ABU Başkan Yardımcılığı’na seçilirken aynı yıl, TRT’nin Astana-Kazakistan, Londra-İngiltere ve Üsküp-Makedonya temsilcilikleri açıldı. 2016 yılında ise TRT Genel Müdürü, Akdeniz Görsel İşitsel Daimi Konferansı’nda (COPEAM) yönetim kurulu üyeliği ve başkan yardımcılığını üstlendi. 2021 yılında TRT, Afrika Yayın Birliği’ne “ortak üye” oldu. Avrupa yayın Birliği’nde (EBU) tam üye sıfatıyla üyeliği bulunan TRT, uluslararası yayın birliklerinde aktif roller üstlenmeye devam ediyor.

TRT’nin televizyon tarihine adını yazdıran, pek çok dile çevrilen ve sayısız ülkeden yayınlanan dizisi “Diriliş Ertuğrul”, 2016 Yılın En İyi Dizi kategorisinde halkın oylarıyla Altın Kelebek ödülünü aldı.

Türkiye’nin görsel ve işitsel hafızası olan TRT arşivindeki görüntüler, “www.trtarsiv.com” web sitesiyle 2017 yılında izlemeye açıldı.

Cumhurbaşkanlığının desteği ile Türkiye televizyonlarında bir ilk olan Kur’an-ı Kerim’i Güzel Okuma Yarışması ilk kez 2017 yılının Ramazan ayında TRT 1 ekranlarında yayına girdi ve bir Ramazan geleneği haline geldi.

Belirsizlik çağında değişime ilham olmak amacıyla başlatılan uluslararası forumlar silsilesinin ilki “TRT World Forum”, dünyanın dört bir yanından yüzlerce siyasetçi, iş adamı, akademisyen, aktivist ve gazetecinin katılımıyla 18 – 19 Ekim 2017 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi.

TRT Çocuk kanalının ilk mobil uygulaması, IOS ve Android tabanlı olmak üzere 2017’de kullanıma açıldı.

2018 yılı ise sosyal sorumluluk, ortak yapım, belgesel, dizi ve kanalların genel başarıları açısından, hem ulusal hem de uluslararası alanda onlarca prestijli ödülün TRT’ye verildiği bir yıl olarak akıllarda kaldı.

2019 yılının Ocak ayında TRT Belgesel, “İnsanı anlamak hayatı anlamaktır” sloganıyla yeni yüzü ve içeriğiyle izleyicilerle buluştu.

22 Şubat 2019’da hasret bitti ve uzun süre önce yayım hayatına ara veren TRT 2, kültür, sanat, edebiyat, tarih gibi pek çok alanda hayata ve insana dair tüm renkleri ile yayınlarına yeniden başladı.

Temmuz 2019’da Türk sinemasını dünya pazarında daha tanınır hale getirmek için düzenlenen "12 Punto TRT Senaryo Günleri"nin ilki İstanbul'da gerçekleşti. Organizasyonun jürisine Oscar Başkanı John Bailey başkanlık yaptı.

2020 yılı Covid 19 salgınıyla dünya tarihinde yerini alırken, TRT evde kalmak zorunda kalanlar için hızlı ve dinamik reflekslerle “Ev Hayat Dolu” sloganıyla tüm kanallarını kapsayacak yeni bir yayın politikası belirledi. Bununla beraber yüz yüze etkinlikleri çevrim içi gerçekleştirerek neredeyse bütün faaliyetlerini pandemi koşullarına uygun şekilde sürdürdü ve izleyicinin takdirini topladı. 23 Nisan Çocuk Şenliği’nden, Milli Eğitim Müfredatının TRT EBA kanallarına taşınmasına kadar hem geleneksel hem de şartların gerektirdiği tüm sorumluluklarını başarıyla yerine getirdi.

2020 yılında yabancı dilde yayın yapan dijital haber platformları TRT Deutsch ve TRT Russian yayın hayatına başladı.

2021’de Olimpik spor dalları başta olmak üzere sporun bütün renklerini izleyiciyle buluşturarak, amatör, profesyonel alternatif spor dallarını gençler arasında yaygınlaştırmayı amaçlayan TRT Spor Yıldız, televizyon spor yayıncılığına bir yıldız gibi doğdu.

2022 yılında yabancı dilde yayın yaparak Türkiye’nin perspektifini dünyaya sunan dijital haber platformlarına TRT Français ve TRT Balkan eklendi.

TRT; son yıllarda ortak yapımlar ve belgesellerle sinema dünyasının kalbinin attığı festivallerdeydi. TRT ortak yapımları; Cannes, San Sebastian, Tokyo, Saraybosna gibi dünyanın en saygın film festivallerinde yer aldı, ödüller kazandı. Sadece 2021 yılında TRT ortak yapımları, 180 festivalden toplam 113 ödülle döndü. Kendi organizasyonu olan ulusal ve uluslararası etkinliklerde ise birçok yapıma ve sektör insanına proje desteği ve ödül vererek, ülke ve dünya sinema ve medya ekosistemine katkı sağladı.


Türkiye Radyo Televizyon Kurumu;

TRT 1, TRT 2, TRT Çocuk, TRT Belgesel, TRT Müzik, TRT Haber, TRT Spor, TRT Spor Yıldız, TRT Türk, TRT Avaz, TRT Kurdî, TRT World, TRT Arabi, TBBM TV, TRT 4K ve pandemi döneminde uzaktan eğitim için kurulan TRT EBA İlkokul-Anaokulu, TRT EBA Ortaokul, TRT EBA Lise olmak üzere 18 televizyon kanalı; TRT Radyo 1, TRT FM, TRT Radyo 3, TRT Nağme, TRT Türkü, TRT Haber, TRT Antalya Radyosu (Bölgesel), TRT Çukurova Radyosu (Bölgesel), TRT GAP Diyarbakır Radyosu (Bölgesel), TRT Erzurum Radyosu (Bölgesel), TRT Trabzon Radyosu (Bölgesel), Türkiye’nin Sesi Radyosu (TSR), Memleketim FM, Voice Of Turkey (VOT), TRT Radyo Kurdî, TRT Radyo World ve TRT Radyo Arabi olmak üzere 17 radyo kanalı; TRT Vizyon, Bir Dünya Müzik, TRT Akademi, TRT Çocuk dergileri; TRT Haber, TRT Spor, TRT İzle, TRT Dinle, TRT Bil Bakalım, TRT Nuçe, TRT World, TRT Arabi, TRT VOT ve çocuklara yönelik TRT Çocuk Kitaplık, TRT Çocuk gibi onlarca mobil uygulama; TRT Russian, TRT Deutsch, TRT Francais, TRT Balkan gibi sayısal haber platformları; 41 dil ve lehçede web yayınları ve TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği’nden TRT Geleceğin İletişimcileri Yarışması’na, TRT World Forum’dan 12 Punto TRT Senaryo Günleri’ne gerçekleştirdiği ulusal ve uluslararası organizasyonlarla yaşamın her alanında hep sizinle birlikte…

TRT’nin ilk deneme yayınının büyük bir heyecanla ama sınırlı olanaklarla yapıldığı 1968 yılından günümüze kadar geçen yarım asrı aşkın sürede, medya sektöründe hayal bile edilemeyecek ölçüde büyük değişimler yaşandı.

Sayısal yayıncılık, yeni medya teknolojileri, toplumsal dönüşümler, küreselleşen dünya tüm kavrayışları ve izleme kültürünü değiştirdi.

Tasarlanan her yeni biçim ve içeriğin oluşum ve üretim koşulları kökten değişirken, hedef kitleler, izleyici grupları ve yayın talepleri birbirinden ayrıldı. Tüm bunlarla birlikte hitap edilen izleyici kitlesi sürekli artarak genişledi, ulusal öngörüler yerini küresel öngörülere bıraktı.

Bu çerçevede TRT, özellikle son yıllardaki hamleleriyle, program zenginliğini ekranlara ve mikrofonlara taşımakla kalmadı, çağdaş sayısal yayıncılığın gerektirdiği tüm yeni medya olanaklarını yetkin bir biçimde kullanan güçlü ve etkili bir kurumsal yapı oluşturdu. Yabancı dilde yayın yapan kanal ve platformlarıyla, uluslararası haberciliğe getirdiği ayrıcalıklı üslupla, geniş, yüksek nitelikli ve dünya çapında talep gören içerik yelpazesiyle Türkiye’den dünyaya yayılarak uluslararası etki yaratan bir yayıncılık anlayışını benimsedi.

TRT, kamu hizmeti yayıncılığının verdiği sorumluluğu da gözeterek, çağdaş ve dinamik yapısı ve öncü yayıncılık deneyimiyle, ülkemizin değerlerini, tarihini, kültürünü, gücünü ve sesini tüm dünyaya yansıtmaya devam ediyor.

Merkezine insanı ve insana ait değerler bütününü alan bir yayıncılık anlayışıyla...

TRT hem bellektir hem gelecek.


TRT İZLEYİN / DİNLEYİN