Hepdäniň Syny

Gepleşigimiziň bu günki sanynda golaýlan saýlawlar we terrora garşy göreş hakynda durup geçmek isleýäris.

Türkiýede saýlaw etaby başlady. Saýlaw etabynda terror guramasy PKK-nyň ýolbaşçysy diýilýänleriň saýlawlar hakynda berýän beýannamalary bilen Erdoganyň we prezident saýlawlaryndaky dalaşgärlerine we ýaranlyklaryna goldaw bermekleri ünsleri özüne çekýär.

Aslyna seredilende syýasy etaplardan daşary terror we zulum arkaly netije almak isleýän PKK-nyň bu täze hereketiniň guramanyň kyn ýagdaýdadygyny görmek bolýar.

SETA-nyň Daşary syýasaty öwreniji alymy Jan Ajunyň tema boýunça synyny dykgatyňyza ýetirýäris.

PKK/KJK-nyň ýerine ýetirijiler geňeşiniň agzasy Duran Kalkan metbugata beren beýannamasynda, Erdoganyň ýolbaşçylygyndaky hökümetiň hökmany suratda iş başyndan çekilmelidigini belledi. Türkiýede saýlaw etabynyň başlamagy bilen birlikde PKK-nyň ýokary derejeli ýolbaşçysy diýýilýänlar şuňa meňzeş beýnnamalar berdi. Jemal Baýyk, Murat Karaýylan, Bese Hozat ýalylar Ak partiýa-MHP ýaranlygyndaky hökümetiň hökmany suratda iş başyndan gitmelidigini we ýerine täze hökümetiň gurulmalydygyny nygtadylar.

Guramanyň adyndan Bese Hozat tarapyndan berlen beýannamada, 14-nji maýda geçiriljek saýlawlaryň öňki saýlawlara meňzemeýändigi nygtalyp, HDP-niň Kemal Kylyçdarogluna garşy dalaşgär görkezmezlik meselesinde mamladygy we saýlawlar gutarýança “harby aksiýalaryny” bes edendiklerini mälim etdi. Yzy ýanyndan bolsa HDP bilen onuň hyzmatdaşy Ýaşyl Çepçi partiýanyň Kemal Kylyçdarogly we Millet ýaranlygy bilen eden gatnaşygyna üns çekildi. PKK/KJK-nyň legal syýasy wekili bolan HDP/ÝSP-niň Kemal Kylyçdaroglu bilen duşuşyp, dürli meseleleri ara alyp maslahatlaşandan soň prezidentlige dalaşgär görkezmezlik we Kylyçdarogluna goldaw bermek barada karar aldy. Bu meselede PKK/KJK terror guramasynyň bar güýji bilen saýlaw etaby bilen ýakyndan gyzyklanmagy we Erdogana garşy tutum alyp barmagy eýsem näme many aňladýar. Legal syýasy ulgamdan we saýlaw etaplaryndan çetde durmaly bolan terror guramasy eýsem näme üçin syýasy kampaniýa alyp barmaga başlady?

İnha Duran Kalkanyň soňky beýannamasyny PKK-nyň garaýşyny beýan edýär.

Kalkan beren beýannamasynda: “Erdogan Milli howpsuzlyk gullygy bilen birlikde bizi öldürmek üçin ýeke-ýekeden atlarymyzy agzap geçdiler. Her gün öldürýärler, hiç kimden ses çykmaýar. Bakurda tünellerde her ýerde hüjüme sezewar bolýarys. Kandilde, Şengalda, Rožada öldürilýäris. Her gün öldürýärer. Hiç kim sesini çykarmaýar. Ýolbaşçylarymyz barada ýörite sanawlar taýarladylar. Kyzyl sanaw, sary sanaw, ýaşyl sanaw, çal sanaw ýagny her sanawda 30-40 adam ýer alýar. Suratlarymyz hem bar. Bular gözlenýänleriň däl eýsem öldüriljekleriň sanawy” diýen sözleri aslynda PKK/KJK-nyň  ýolbaşçylarynyň basyş astyndadygyny, liderleriniň hereket mümkinçiliginiň çäklenendigini görkezýär.

Türkiýäniň soňky ýyllarda terror guramasy PKK-a garşy alyp barýan egilşiksiz göreşi öz netijesini berýär. Türkiýäniň çäklerinde aksiýa guramak mümkinçiligi bolmadyk terror guramasyna Yrakda we Siriýada hem serhetaşa operasiýalar bilen zarba urulýar.

Emma Duran Kalkanyň beýan edýän beýleki bir göreş usulyny Milli howpsuzlyk gullugy alyp barýar. MHG-nyň täze howpsuzlyk doktrinasyna laýyklykda PKK-nyň ýolbaşçy adamlaryny ýok etmek urgunda alyp barýan dekapitasion tapgyry, 2015-njy ýyldan biziň günlerimize çenli 500-e golaý adamyň ýok edilmegini ýola goýan bolsa, guramanyň operasiýa usulynda-da düýpli özgerlişige sebäp bolandygy görülýär. Duran Kalkanyň 18-nji aprelde beren beýannamalarynda-da nygtaýşy ýaly, operasiýa we aragatnaşyk ukyplaryna agyr zarba urulan guramanyň dolanşygynyň ejizlik sindromuny başdan geçirýändigini beýan etmek ýerlikli bolar.

Şol çäkde PKK/KJK terrorynyň ýolbaşçylary diýilýän adamlar çykgynsyzlykdan halas bolmaklary üçin saýlawy taryhy pursat hökmünde kabul edýärler. Erdoganyň iş başyndan gitmegi bilen bilelikde terrora garşy egilşiksiz pozisiýanyň ejizlejekdigi, Türkiýäniň Yrakda we Siriýada harby operasiýalaryny bes etjekdigini, kanuny wekilleri bolan HDP/ÝSP-niň gaýtadan güýçlenip, ýurduň gündogar sebitlerinde özlerine ýol beriljekdigini çaklaýarlar. Gynansagam oppozisiýanyň lideri Kemal Kylyçdaroglunyň käbir diskurslary, egindeşleriniň we özüniň HDP/ÝSP bilen bolan gatnaşyklary hem şol çemeleşmä şert döredýär.

Eýsem terrorizme garşy göreş Türkiýe üçin syýasatdan ýokarda durýan milli howpsuzlyk meselesidir. PKK dargamaga şeýle ýakynlaşan mahaly bar bolan howpsuzlyk doktrinasynyň egilşiksiz dowam etdirilmegi möhüm.