Nogayşa 70/2023: TİRİLİKTİÑ SIRLARI

Tirilik degen mane,  -  Dirilik denilen mana,

Yaratuvşı Allah’tan  -  Yaratıcı Allah’tan

Bizge kelgen sır bolgan! - Bize gelen sırdır!

Allahtiri bolganga  - Allah diri olduğu için,

Bîzdi em tiri yaratqan...  - Bizi de diri olarak yaratmıştır...

Tiriliktiñ aqıyqatı,  -  Diriliğin hakikatı,

Közimizben körgenimiz,  -  Gözümüzle gördüğümüz,

Yaşav, hayat degenimiz,  -  Yaşayış, hayat dediğimiz,

Bîzge berilgen bîr nur bolgan...  -  Bizlere verilen bir nurdur...

Bäri qasiyetlerimen  -    Bütün üstün özellikleriyle

Azamatlı, sırlı hayat,  -  Azametli, sırlı hayat,

Yaratuvşı Rabb’ımızdıñ  -  Yaratıcı Rabb’imizin,

Barlıgına, birligine,  -  Varlığına, birliğine,

Bek üyken şaat bolgan... -  Pek büyük şahittir, delildir...

Allah’tıñ atlarından  -  Allah’ın isimlerinden

Bîrevi em “Hay” bolgan.  -  Birisi de “Hay”dır.

“Hay” degenden maqsat,  -  “Hay” sözünden maksat,

“Quday’dıñ tiriligi” bolgan.  -  “Allah’ın diriliğidir.”

Rabb’ımızdın tiriligi,  -  Rabb’imizin diriliği,

“Hay” atıman atanganday,  -  “Hay” ismiyle adlandırıldığı gibi,

Em bazı maqluqına,  -  Hem bazı mahluklarına,

Tirilikti bergeni;  -  Diriliği vermesi;

Güzde, qısta ölgendi,  -  Güzde, kışta ölenleri,

Qayta tirilkeni sebep,  -  Yeniden diriltmesi sebebiyle,

“Tiriltüvşi” manesinde  -  “Diriltici” manasında

Bîr atı em “Muhyi” bolgan...  -  Bir adı da “Muhyi” olmuştur...  

Allah em Qur’an’ında,  - Allah hem Kur’an’ında,

Tiriligin buyurgan...  -  Diri olduğunu buyurmuştur...

Quday’dıñ tiriligi,  -  Hakk’ın diriliği,

Üyken sıpat bolganga,  -  Büyük sıfat olduğu için,

Mahluqınıñ bek köbini, -  Mahlukunun pek çoğunu,

Tiri etip yaratqan... -  Diri olarak yaratmıştır...

Em öziniñ tiriligi,  -  Hem kendisinin diriliği,

Bilinsin, añlaşılsın dep  -  Bilinsin, anlaşılsın diye

Yaratqanı mahluqtıñ   - Yarattığı varlıkların

Bîr köbini tiri qılgan.  -  Bir çoğunu diri kılmıştır.

Tagı tirilik ne ekenin,   -  Ve de diriliğin ne olduğunu,

Esi bolgan oylasın dep  -  Aklı olanlar düşünsün diye

İnsanlar em yanvardıñ,  -  İnsanlar ve hayvanların,

Tagı bäri ösimliktiñ  -  Ve de bütün bitkilerin

Är bîrevine yan bergen... -  Her birisine can vermiştir...

Körgenimiz nav tiriliktiñ   -  Gördüğümüz bu diriliğin

Martebeleri bolgan... -   Mertebeleri vardır...

Ösimlikler, yanvarlar,  -  Bitkiler, hayvanlar,

Em insanlardıñ savlay,  -  Ve insanların tamamının,

Är bîreviniñ so tirilikten,  -  Her birisinin şu dirilikten,

Türlü türlü nispette  -  Türlü türlü nispette

Bîrer nasipleri bolgan... - Birer nasipleri vardır...

So tiriliktiñ aqıyqatı,  -   Şu diriliğin hakikatı,

Ta bastan nav vaqıtqa,  -  Ta baştan bu zamana kadar,

Ömürler ötken alde,  -  Çağlar geçtiği halde,

Sırrı tap bilinmegen!  -  Sırrı tam bilinmiyor!

Bîr  biydey denesinde -  Bir buğday tanesinde

Saqlangan tirilikti,  -  Saklanan diriliği,

Äş bîrev bilmegen!  -  Hiç kimse bilmiyor!

So biydeydi ezgen bolsaq,  -  O buğdayı ezecek olursak,

İşinden un şıqqan! - İçinden un çıkıyor!

Sosı hayat, tirilik -  Şu hayat, dirilik,

Nav biydey denesiniñ  -  Bu buğday tanesinin

Qayerine salıngan? - Neresine konulmuştur?

Eger topraqqa atsaq,  - Eğer toprağa atsak,

Dene şürüp ketedi. - Tane çürüyüp gidiyor.

Tek şürügen deneden,  - Lakin çürüyen taneden,

Neşe deneler şıgadı!  -  Nice başka taneler çıkıyor!

Mine sosı aqıyqat, - İşte bu hakikat,

Quday’ımızdıñ soñsız  -  Rabb’imizin sonsuz

Sırlarından bîr sır bolup,  -  Sırlarından bir sır olup,

Közümüz aldında turgan...  -  Gözümüz önünde duruyor...

Hayat degen aqıyqat,  -  Hayat denilen hakikat,

Mane, sırlarman tolgan!  -  Mana, sırlarla dolu!

Nav käinattıñ eñ müyim,  -  Bu kainatın en mühim,

Em baalı gayası bolgan... -  Ve değerli gayesidir...

Bîr yaqtan em eñ soñ,  -  Bir taraftan, hem en son,

Eñ yarıq bîr savlesi, -  En parlak bir ışığı,

Süzülgen mayası bolgan... -  Süzülmüş mayasıdır...

Nur bolgan hayatpan,  - Nur olan hayatla,

Käinat em yarıgan...  -  Kainat da aydınlanıyor...

Köringen är bîr zat,  -  Görünen her bir şey,

Savleminen bilingendey,  -  Işıkla bilindiği gibi,

Sosı hayat sayasında,  -   Şu hayat sayesinde,

Bäri maqluq bilingen... -   Bütün varlıklar biliniyor...

Tiri bolgan so insan,  -  Diri olan şu insan,

Özindeki hayatpan,  -  Kendisindeki hayatla,

Barı yaratılgan ne bolsa,  -  Bütün yaratılan ne varsa,

Bärisini tanıgan...  -  Hepsini tanıyor...

Bizde hayat bolmasa,  -  Bizde hayat olmasa,

Tastan parqımız qalmagan...  - Taştan farkımız kalmaz...

Tastıñ yanı bolmaganga,  -   Taşın canı olmadığı için,

Äş bîrevdi tanımagan! - Hiç kimseyi tanımıyor!

Em bîr yaqtan nav hayat, - Hem bir taraftan bu hayat,

Maqluqlardan süzülgen,  - Varlıklardan süzülen,

Yahşı, nurlu öz bolgan...  -  Güzel, nurlu özdür...

Yanı bolgan mahluqtıñ,  - Canı olan mahlukun,

Sıylı özegi bolgan...  -  Değerli, ana öz maddesidir...

Bäri yaratılgan mahluqtıñ  -  Bütün yaratılan varlıkların

Bîr yaqtan bezegi bolgan...  -  Bir tarafıyla süsüdür...

Yanı bolgan mahluqtıñ  -   Canlı olan mahlukun

Müşesiniñ barabar,  -  Uzuvlarının beraber,

Jıyılıp turganına,  - Toplu durmasına,

Nav hayat sebep bolgan!  -  Bu hayat sebeptir!  

Hayat ketse yanlıdan  - Hayat gitse canlıdan,

Müşeler em dagılgan... -  Organlar da dağılır...

Käinattıñ barîsini  -  Kainatın tamamını

Bîr fabriqaga usatsaq,  -  Bir fabrikaya benzetsek,

Soñda şıqqan mahsuldıñ,   -  Sonunda çıkan ürünün,

Eñ sıylısı hayat bolgan...  - En değerlisi hayattır...

Är zattıñ är dayim,  -   Her şeyin daima,

Soñı, gaya bolganday,  -  Sonu, gayesi olduğu gibi,

Yaratuvşı Allah’ımız,  - Yaratıcı Allah’ımız,

Mahluqlardıñ soñını, -  Mahlukların sonunu

Yanlı kepte bar qılgan.  -  Canlı şekilde var kılmış.

Yan tasıgan maqluqtı,  -  Can taşıyan mahlukları,

En soñında yaratqan...  -  En sonunda yaratmıştır...

Em terektiñ eñ soñı,  -  Hem ağacın en sonı,

Meyvası bolganday  -  Meyvası olduğu gibi,

Käinattıñ meyvası em,   -  Kainatın meyvası da

Mine nav hayat bolgan...  -  İşte bu hayattır...

Savlıqpan qalıñız! - Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 69/2023: EÑ YAHŞI EM EÑ TUVRA YOL! (4) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 65/2023: İNSAN QAYTİP KÜŞLİ BOLGAN? | TRT Tatarça

Podkastlar (тавыш язмаларыбыз)