Lava kolonnaları
Bolarnı beläsezme? 49/2023
Bolarnı beläsezme? 49/2023
Türkiyäneñ (Төркиянең) Qara diñgez buyında 80 million yıllıq tabiğat moğcizası buluın beläsezme?
Türkiyäneñ (Төркиянең) unikal’ tabiğıy maturlıqlarınıñ berse dä Qara diñgez töbägendä urnaşqan Güzälcähisar lava kolonnaları. Bartın vilayätendä urnaşqan şuşı tabiğat’ moğcizasınıñ uzğanlığı 80 million yıl êllekkegä barıp totaşa. “Lava” yäisä “bazal’t” häm “kolonna” yäki “qıya” dip törle isem räweşläre belän yörtelä.
Bartınnıñ Güzälcähisar awılında urnaşqan lava kolonnaları tabiğättä bik siräk bulğan häm vulkan atıluı näticäsendä barlıqqa kilgän şäkellär. Vulkannardan atılıp çıqqan lavalarnıñ suınuı häm kristallaşuı näticäsendä barlıqqa kilgän lava kolonnaları dönyada bik äz urında bar. Dön’yada Türkiyädägesennän başqa Tön’yaq İrlandiyada, Şotlandiyada, İslandiyada, Yaponiyada, Meksikada, Rusiyädä, Kön’yaq Koreyada, V’etnamda, İspaniyada häm Amerikada urnaşqan lava kolonnaları bik qıymmätle häm saqlanğan tabiğat miraslarınnan berse.
Häm vertikal’ häm gorizontal’ şäkelläre belän dönyadağı başqa ürnäklärennän ayırmalı bulğan Güzälcähisar lava kolonnaları bik zur soqlandıru uyandıra. Kolonnalar urnaşqan yaqınça 15 gektarlıq mäydan iyä bulğan tabiğıy çığanaq qıymmätläre arqasında 2017nçe yılda tabiğät häykäle bularaq saqlaw astına alına.
Lava kolonnaları urnaşqan Güzälcähisar - bozılmağan tabiğıy maturlıqqa iyä, diñgez buyında urnaşqan keçkenä ber qasaba. Yäşel häm zäñgär oçraşqan äz belengän toraq urını bulğan Güzälcähisar lava kolonnalarınnan başqa tarixi qorılmaları, cirle miğmarise (arxitekturası), cäyläwläre, kiñ urmannarı häm çista diñgeze belän dä barıp kürergä kiräk bulğan urın.
