Nogayşa 40/2023: AXİRET BOLMASA BEK KÖP MAQSAT BOSQA KETKEN

Quday bäri käinattıñ  -   Allah bütün kainatın

Är yagını yahşı qılgan... - Her tarafını güzel yaratmış...

Yaratqanı är bîr zattıñ - Yarattığı her bir şeyin

Baasın soñsuz qılgan... – Değerini sonsuz kılmış...

Qadir Allah so dünyadı, - Kadir Allah şu dünyayı,

Mıñlagan hikmetlermen, -  Binlerce hikmetlerle,

Bîr köp yumsav, saqlavman,  -  Bir çok masraf, dikkatle, 

Basqa neşe gayaman  -  Ve başka nice gayelerle

Bizim üşün yaratqan... -  Bizim için yaratmış...

So hikmetlerden bîrevi em, - O hikmetlerden birisi de,

Ahiret barlıgı bolgan!  -  Ahiret’in varlığıdır!

Nege dese ötedünya  -  Çünkü öbür dünya

Axiret bolmayberse, - Ahiret olmayıverse,

Dünyadaqı bek köp gaya,  -  Dünyadaki pek çok gaye,

Em maqsatlar bosqa ketken! - Hem maksatlar boşa gider!

So manedi az taga - Şu manayı az daha

Barabarca oylasaq; -  Beraberce düşünsek;

Adem ulı nav alemde, -  İnsanoğlu bu alemde,

En üyken mırat bolgan... -  En büyük maksat olmuştur.

Neşe maqluq soga qarap  - Nice mahluk ona bakıp

Kömek berip qızmat etken... - Yardım ederek hizmet veriyor...

Misal bolsa Kün, ava, - Misal olsa Güneş, hava,

Suv, topraq ne bolsa  - Su, toprak ne varsa,

Yanvarlar em ösimlik - Hayvanlar hem bitkiler,

Bäri soga qızmat etken... - Hepsi ona hizmet ediyor...

İnsanga qızmat bergendiñ  -  İnsana hizmet verenlerin

Bazıları em atirlense;  -  Bir kısmı daha hatırlanacak olsa;

Misal, neşe zamandır,  -  Misal, nice zamandan beri,

Atqa mindik, qıdırdıq;  -  Ata mindik, gezdik;

Tarla sürdük, yük tasıdıq... -  Onunla tarla sürdük, yük taşıdık...

Tüye desen ajip maqluq... -  Deveyi anmış olsak şaşılacak bir mahluk...

Köringen azamatıman  -  Görünen azametiyle

Bîr bala alıp qolga, -  Bir çocuk eline alıp

Üstinde em yügi bolsa, - Üstünde hem yükü de olsa,

Qayer bolsa yetip ketken! - Nereye olsa yetip götürüyor!

Sıyır desen şelek şelek - İnek desen kova kova

Bîzge taza süt bergen; - Bize taze süt veriyor;

Özi ya saman aşap,  -  Kendisi ya saman yiyip,

Ya de ölenmen toygan. - Ya da otla doyuyor.

Tek, bîr şeşmege usap,  - Ancak bir çeşmeye benzeyip,

Belkim bîr fabriqaday, - Sanki bir fabrika gibi,

Quday sosıman bizge, - Allah onunla bize,

Neşe nimet yibergen! - Nice nimet göndermiş!

Tavda yaban qoylardı, - Dağda yaban koyunlarını,

Sıyırlardı, eşkidi, - Sığırları, keçiyi,

Kım ıslap savaladı? - Kim tutup sağabiliyor?

Demek nav mübarek yanvarlardı, - Demek şu mübarek hayvanları,

Bizge moyun iydirgen - Bize boyun eğdiren

Quday’ımız Allah bolgan... - Rabb’imiz Allah’tır...

So allerdiñ bîr manesi; - Bu hallerin bir manası;

Umulmagan yaqtan Allah, -  Allah umulmayan taraftan,

Niymetlerin agıstıp, -  Nimetlerini akıtıp

Bizge munşa qıymat berse, - Bize bunca kıymet verse,

Neşe maqluq emrimizge - Nice makluk emrimize

Boysunup moyun iyse, - İtaat edip boyun eğse,

Solay sıydıñ soñında - Böylesi ağırlamanın sonunda

İnsan yoq bolup ketse,  - İnsan yok olup gitse,

Äş bîr hikmetke sıymas! - Hiç bir hikmete sığmaz!

Yerge tüsken urlıqtı, - Yere düşen bir tohumu,

Yoq etpey tiriltse Haq; - Yok etmeden diriltse Hak;

İnsan ulın em şürütse; -  İnsanoğlunu da çürütse;

Urlıqqa qıymat berip - Tohuma kıymet verip

Adem ulın yoq etse,  -  İnsanoğlunu yok etse,

Hikmetini är yaqta -  Hikmetini her tarafta

Körsetken Rabbımızdıñ - Gösteren Rabbımızın

Hikmetine äş sıymas! - Hikmetine hiç sığmaz.

Axiret’ten bîr maqsat em, -  Ahiretten bir maksat daha,

Är kimlerge aqlarınıñ - Herkese haklarının

Beriliyegi bolgan!  -  Verilmesi gerçeğidir!

Adem ulı em är maqluq,  -  Ademoğlu ve her mahluk,

Zerre misqal bolsa tagı -  Zerre miktar olsa dahi

Aqlarını alıyaq... -  Haklarını alacak...

Nav mane az taga - Şu mana az daha

Eger aşılıyaq bolsa, - Eğer açılacak olsa,

Teren aqıyqatlar bolgan: - Derin gerçekler bulunmaktadır:

Bäri mahluqqa Allah, - Bütün varlıklara Allah,

Köbinşe nav dünyada, - Çoğunlukla şu dünyada,

Aqlarını tap bergen. - Haklarını tam vermiştir.

Tek, bazı ademler, - Lakin bazı insanlar,

Aqlarını almay ketken! - Haklarını alamadan gitmişler!

Zalımlardıñ zulmimen - Zalimlerin zulmüyle

Neşe yürekler yangan; - Nice yürekler yanmış;

Soñda zalım zulmimen, - Sonunda zalim zulmiyle,

Ölgen mazlım küygimen - Ölen mazlum yürek yanığıyla

Nav dünyadan ötip ketken! - Şu dünyadan geçip gitmiş!

Eger Axiret bolmasa, -  Eğer Ahiret olmasa,

Nav iste terislik bolgan! - Bu işte terslik var!

Nege dese är zatta, - Çünkü her şeyde,

Adalet bolup tursa, - Adalet görülse,

Är kim aqlarını alsa, - Bütün herkes hakkını alsa,

Tek, mazlım küyüp qalsa; - Lakin mazlumun yüreği yanık kalsa;

Adaleti är yerde - Adaleti her yerde

Körülgen Rab Allah, - Görülen Rab Allah,

Bazı vaqıt ädil bolup, -  Bazı vakit adil olup

Bazı vaqıt bolmasa, - Bazı vakit olmasa,

Sosı vaqıt eki zıt, - O zaman iki zıt,

Bîr arada bolgan! - Bir arada olur!

Nav dünyada körgenimiz, - Şu dünyada gördüğümüz,

Ya yarıq ya qarangı, - Ya aydınlık ya karanlık,

Ya issi ya suvıq bolgan...  -  Ya sıcak ya soğuk olur...

İssi bolsa suvıq bolmas,  -  Sıcak olsa soğuk olmaz,

Suvıq, issi bolmagan. - Soğuk, aynı zamanda sıcak olmaz.

Yarıq aynı vaqıtta,  - Aydınlık aynı vakitte,

Qarangıga avıspas. - Karanlığa dönüşmez.

Ekevi bîrge bolmas. - İkisi birlikte olmaz.

Bilgenimiz nav adetti,  - Bildiğimiz şu adeti,

Quday’dıñ özi salgan... - Allah’ın kendisi koymuş...

Nav qanunlardı bizge -  Bu kanunları bize

Salgan Quday’ımız özi, - Koyan Rabb’imiz kendisi,

Qanunlarını bızbas! -  Kanunlarını bozmaz!

Nege dese Quday’dıñ - Çünkü Allah’ın

Bîr atı Hakim bolgan - Bir ismi hakimdir.

Rabbimizdın hikmetine - Rabbimizin hikmetine

Sosı al teris bolgan... -  Şu hal ters düşer...

Bazı vaqıt haq berip  -  Bazı vakit hak verip

Bazı vaqıt bermegeni, - Bazı vakit vermemesi,

Soga tiyisli bolmas! - Ona yakışmaz!

Mından şıqqan öz mane; - Bundan çıkan öz mana;

Allah ädil, aq taslamas!  - Allah adildir, hak koymaz!

Dünyada qalgan aqtı, - Dünyada kalan hakkı,

Axiret degen orında,   - Ahiret denilen yerde,

İnsan bolsun, yanvar bolsun, - İnsan olsun, hayvan olsun,

Alar özi, mutıp qalmas... - Alır kendisi, unutup kalmaz...

Demek nav dünyadan soñ, - Demek bu dünyadan sonra,

Ötedünya bolıyaq! - Öbür dünya olacak!

Mınlagan hikmet qasında, - Binlerce hikmet yanında,

Alınmagan aqlar üşün, - Alınmayan haklar için,

Axiret yaratılıyaq... - Ahiret yaratılacak...

Savlıqpan qalıñız!  Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 39/2023: ÄR ZATTAN HAQ KÖRİNGEN (2) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 38/2023: ÄR ZATTAN HAQ KÖRİNGEN! (1) | TRT Tatarça