همکاری ترکیه و عراق در مبارزه با سازمان‌های تروریستی با هدف فراهم کردن امنیت مسیر پروژه راه توسعه

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه پس از 13 سال در راس هیاتی بلندپایه به عراق سفر کرد. اردوغان در نخستین بخش از سفر خود با عبداللطیف رشید رئیس جمهور عراق و محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق در بغداد دیدار و گفتگو کرد. رئیس جمهور ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با سودانی تاکید کرد که دو کشور علیه گروه تروریستی پ ک ک به طور مشترک عمل خواهند نمود. اردوغان پس از پایان برنامه‌های خود در بغداد عازم اربیل شد و این بار با نچیروان بارزانی رئیس دولت منطقه‌ای شمال عراق، مسرور بارزانی نخست وزیر و هیئت همراه آنها دیدار و گفتگو کرد. اردوغان پس از پایان دیدارهای خود در بغداد و اربیل به ترکیه بازگشت.

در دیدارهای رئیس جمهور اردوغان، روابط دوجانبه ترکیه و عراق، حملات اسرائیل به غزه، مسائل منطقه‌ای و جهانی و موضوع مبارزه با تروریسم مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این دیدارها انتظارات ترکیه از عراق در خصوص مبارزه با گروه تروریستی پ.ک.ک و پاکسازی عراق از لوث وجود هر گونه تروریسم از جمله مواردی بود که مورد تاکید قرار گرفت. اردوغان تاکید نمود که قرار گرفتن روابط بین بغداد و دولت منطقه‌ای شمال عراق در مسیر درست، همچنین حصول ترکمن ها به جایگاهی که شایسته آنها هست، از نظر حفظ صلح و ثبات در عراق بسیار مهم است.

در این سفر قرارداد "پروژه راه توسعه" بین ترکیه و عراق امضا شد. این پروژه با راه آهن 1200 کیلومتری که شهر بصره عراق را به مرز ترکیه متصل می‌کند، همکاری گسترده‌ای را در زمینه زنجیره تامین و حمل و نقل پیش بینی کرده است. ترکیه یکی از شرکای اصلی این پروژه است، کشورهای حوزه خلیج به‌ویژه امارات متحده عربی نیز از سرمایه‌گذاران اصلی این پروژه هستند که علاقه‌مند به گسترش همکاری‌ها به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند حمل‌ونقل و انرژی می‌باشند.

هدف ترکیه و عراق ایجاد یک کریدور تجاری و حمل و نقل با ساخت جاده‌ها و راه آهن مدرن از بصره تا مرز ترکیه است. واضح است که این پروژه همکاری‌های منطقه ای را توسعه و افزایش می‌دهد. همچنین ترکیه و عراق نیز موظف به افزایش همکاری خود برای پایان دادن به فعالیت‌های سازمان تروریستی پ.ک.ک در مسیر این پروژه هستند. بنابراین سفر رئیس جمهور اردوغان به عراق این همکاری‌ها را به سطح مشارکت راهبردی ارتقا خواهد داد.

 در نهایت ترکیه در حالی که از یک سو خود را برای اجرای عملیات بزرگ نظامی در عراق آماده می‌کرد، از جایگاه ترکمن‌ها در عراق نیز اعلام حمایت نموده و تاکید کرد که رسیدن ترکمن‌ها به جایگاهی که شایسته آنها هست، از نظر حفظ ثبات عراق مهم می‌باشد. اردوغان بارها تاکید کرده است که در عملیات‌های ترتیب یافته علیه عناصر سازمان تروریستی پ ک ک در عراق، مشارکت منطقه‌ای بسیار مهم است. همچنین اقدام مشترک ترکیه و عراق علیه سازمان‌های به ظاهر مردم نهاد وابسته به سازمان تروریستی نیز حائز اهمیت می‌باشد. انتظار می‌رود اقداماتی که در این زمینه‌ و در ابعاد مختلف برداشته می‌شود، با محدود کردن نفوذ پ‌ک‌ک به تضمین ثبات ترکیه و عراق در منطقه کمک کند. در این روند، تقویت همکاری و هماهنگی بین ترکیه و عراق در دستیابی به نتایج موثرتر در مبارزه با تروریسم موثر خواهد کرد.

به طور خلاصه سفر رئیس جمهور اردوغان به عراق صفحه جدیدی را در مبارزه با تروریسم خواهد گشود. می توان گفت که این سفر در بسیاری از زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تجاری فضا را برای همکاری هر چه بیشتر دو کشور باز خواهد کرد. علاوه بر این، بازدید هیئت‌های ترکیه‌ از مقبره و مجتمع‌های عبدالقادر جیلانی و امام اعظم ابوحنیفه که توسط آژانس همکاری و هماهنگی ترک موسوم به تیکا در بغداد بازسازی شده‌اند نیز حائز اهمیت است. این زیارت نشانگر اهمیتی است که ترکیه به این دو شخصیت بسیار مهم جهان ترک-اسلام می‌دهد و این امر حاوی پیام‌های معنادار علیه جنبش‌های افراطی است که در خاورمیانه سربرآورده‌اند.

نویسنده: جمیل دوغاچ ایپک کارشناس مسایل خاورمیانه
مترجم: فریبا اوغوز