Ο αντίκτυπος του πολέμου της Ουκρανίας στη Μέση Ανατολή

Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA

1889516
Ο αντίκτυπος του πολέμου της Ουκρανίας στη Μέση Ανατολή

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει φτάσει σε νέο στάδιο με την κήρυξη μερικής επιστράτευσης από τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν και την προσάρτηση τεσσάρων ουκρανικών περιοχών με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Η Ρωσία στο παρόν στάδιο, διεξήγαγε δημοψήφισμα στις περιοχές Λουχάνσκ, Ντόνετσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια και κήρυξε αυτές τις περιοχές ως μέρος της εδαφικής της ακεραιότητας. Την ημέρα που υπογράφηκαν οι συμφωνίες προσάρτησης, ο Πούτιν ανακοίνωσε επίσης ότι μια επίθεση σε αυτά τα εδάφη θα θεωρηθεί επίθεση στη Ρωσία και ανακοίνωσε ότι η απάντηση της Ρωσίας θα είναι σκληρή, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης πυρηνικών όπλων. Η κατάσταση στο πεδίο δεν επικράτησε όπως την ήθελε η Ρωσία. Ο ουκρανικός στρατός συνεχίζει να προελαύνει εναντίον της Ρωσίας, ειδικά στο Νοτιοανατολικό μέτωπο και οι Ρώσοι έχουν όλο και περισσότερες απώλειες κάθε μέρα. Από την άλλη, μετά την ανακοίνωση της μερικής επιστράτευσης, η διαδικασία φαίνεται ότι προχωρά αρκετά αργά. Οι Ρώσοι στρατιώτες έχουν κουραστεί από 8 μήνες πολέμου και αυτή η κατάσταση έχει μειώσει το κίνητρο μάχης στον στρατό. Απέναντι στην πυρηνική απειλή του Πούτιν, η δήλωση των ΗΠΑ ότι θα απαντήσουν, έχει αυξήσει επίσης την πιθανότητα εμβάθυνσης του πολέμου. Αμέσως μετά την απόφαση προσάρτησης, οι ΗΠΑ έστειλαν νέα βοήθεια 625 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία. Η στρατιωτική βοήθεια αυξάνει τις πιθανότητες της Ουκρανίας να αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας. Η Ευρώπη από την άλλη αποφάσισε να επιβάλει πιο ολοκληρωμένες κυρώσεις στη Ρωσία ενώ παλεύει με την ενεργειακή κρίση. Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, οι περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής συνεχίζουν να πλήττονται από τον πόλεμο.

Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA.

Η σημαντικότερη επίδραση του πολέμου στην περιοχή είναι ο τερματισμός των προσπαθειών προς την επίλυση των σημερινών περιφερειακών κρίσεων.  Τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται στη Λιβύη, τη Συρία, την Υεμένη, το Ιράκ και το Ιράν είναι εκτός άξονα λύσης λόγω της εστίασης της διεθνούς κοινότητας στον πόλεμο της Ουκρανίας. Μεταξύ αυτών των προβλημάτων, ιδίως στη Λιβύη, τη Συρία και την Υεμένη, υπάρχουν σοβαρές διαφορές μεταξύ της πολιτικής λύσης που προτείνεται για την επίλυση του προβλήματος και της πραγματικότητας στο πεδίο. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, οι διαφορές μεταξύ τοπικών και εξωτερικών παραγόντων που εμπλέκονται στο πρόβλημα βαθμιαία διευρύνονται. Για παράδειγμα, η συνεχιζόμενη διαδικασία επίλυσης στο ζήτημα της συγγραφής συντάγματος στη Συρία επιβραδύνθηκε με τον πόλεμο της Ουκρανίας και σταμάτησε.

Ένα άλλο αποτέλεσμα του πολέμου της Ουκρανίας είναι η εμφάνιση μιας νέας γεωπολιτικής πάλης μεταξύ των ηθοποιών στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Οι χώρες της περιοχής μπήκαν σε νέο αγώνα λόγω του κενού εξουσίας που προκάλεσε η Ρωσία στη Συρία και τη Λιβύη, λόγω των προτεραιότητα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή που αλλάζουν σταδιακά ή έχουν αβεβαιότητες επίσης λόγω της εστίασης των ευρωπαίων ηθοποιών στον αγώνα κατά της Ρωσίας. Ένα παράδειγμα σε αυτό είναι η επιθυμία της Τουρκίας και του Ιράν να καλύψουν το κενό εξουσίας που προκάλεσε η Ρωσία στη Συρία. Αυτό που συνέβη στη Λιβύη πρέπει να αξιολογηθεί με παρόμοιο τρόπο. Οι εκτεταμένες δυτικές κυρώσεις μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας άλλαξαν επίσης τις σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και των αραβικών χωρών. Οι αραβικές χώρες, ιδίως που εισάγουν ρωσικά αμυντικά προϊόντα, αναζητούν τώρα έναν νέο αμυντικό εταίρο. Η Ρωσία αναδεικνύεται ως μεγάλος έμπορος όπλων στις χώρες της Μέσης Ανατολής αλλά ο τρέχων πόλεμος ανάγκασε τη Ρωσία να αλλάξει τις προτεραιότητές της. Αν και αυτή η κατάσταση δημιουργεί μια νέα ευκαιρία μεταξύ των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Δύσης, οι παράγοντες στην περιοχή στρέφονται σε εναλλακτικούς προμηθευτές όπλων όπως η Κίνα και η Τουρκία. Η συμφωνία αγοράς των μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα μεταξύ αυτών των παραδειγμάτων. Μία από τις χειρότερες συνέπειες του πολέμου της Ουκρανίας είναι η κρίση επισιτιστικής ασφάλειας στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής λόγω του πολέμου. Πολλές χώρες εισάγουν ζωτικής σημασίας προϊόντα, ιδιαίτερα σιτάρι, είτε από τη Ρωσία είτε από την Ουκρανία. Για παράδειγμα, η Αίγυπτος εισάγει το 80% του σιταριού που χρειάζεται από τη Ρωσία. Πολλές χώρες βρίσκονται σε πολύ εύθραυστη κατάσταση όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια λόγω του προβλήματος παραγωγής και εφοδιασμού που προκάλεσε ο πόλεμος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πληθυσμός της Βόρειας Αφρικής και της περιοχής της Μέσης Ανατολής αποτελεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια, φαίνεται πιθανό ότι η επιδείνωση της επισιτιστικής κρίσης θα προκαλέσει νέες κοινωνικές αναταραχές. Τέτοιες αναταραχές μπορούν να βαθαίνουν τις συγκρούσεις και να προκαλέσουν την εμφάνιση νέων μεταναστευτικών κυμάτων.

Μια άλλη σημαντική επίδραση του πολέμου είναι οι εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας. Αναμφίβολα, η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα προκαλέσει αύξηση των εισοδημάτων των χωρών παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά το νέο κόστος και η παγκόσμια οικονομική κρίση που θα προκύψει λόγω της αύξησης των τιμών θα επηρεάσει αρνητικά τις χώρες της περιοχής. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να δημιουργηθεί νέα αστάθεια ειδικά σε οικονομικά εύθραυστες χώρες. Αν το δούμε συνολικά, φαίνεται ότι ο πόλεμος της Ουκρανίας όχι μόνο προκάλεσε μια αλλαγή στην Ευρώπη αλλά μετατράπηκε επίσης σε μια κρίση που επηρεάζει το παγκόσμιο σύστημα. Η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή επηρεάζονται αρνητικά από αυτήν την κρίση.


Λέξεις-κλειδιά: #Ανάλυση

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ