იმიტომ რომ 18 - 2024

იმიტომ რომ 18 - 2024

დღისა და ღამის ხანგრძლივობა ცვალებადია

გამარჯობათ ძვირფასო მსმენელებო. დღევანდელ გადაცემაში ყურადღებას გავამახვილებთ ბუნებრივ მოვლენაზე, რომელსაც კოსმოსურიც კი შეგვიძლია ვუწოდოთ, რადგან ჩვენი პლანეტის მასშტაბებს ცდება. დღეს ვისაუბრებთ დღისა და ღამის ხანგრძლივობის შესახებ.

უძველესი დროიდან ადამიანები ხაზს უსვამდნენ დღისა და ღამის არათანაბარ ხანგრძლივობას. ჩვენი წინაპრები, რომლებიც თავდაპირველად ცდილობდნენ შეემუშავებინათ გზები, რათა მეტი სარგებლობა მიეღოთ სინათლისა და სითბოსგან მოკლე დღეებში, დროთა განმავლობაში ფიქრობდნენ ამ მოვლენის მიზეზებზე. ბევრ პრეისტორიულ მონუმენტურ ნაგებობაში, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი, გავრცელებულია მოსაზრება, რომ ბუნიობის დღეები, როდესაც დღე და ღამე თანაბარია, წმინდად ითვლება და რომ ეს სიტუაცია, რომელიც წელიწადში ორჯერ ხდება, ღვთაებრივი ნიშანია.

მაშ, რატომ იცვლება დღისა და ღამის ხანგრძლივობა მუდმივად? ამ მოლენის მთავარი მიზეზი ჩვენი დედამიწის ღერძის დახრილობაა. ღერძული დახრილობა გამოწვეულია პლანეტის ფორმირებისას სხვადასხვა ურთიერთქმედებით. მზის სისტემის ზოგადი ფორმირების პროცესის დროს, რომელიც მოიცავდა დედამიწის ფორმირებასაც, პლანეტებისა და სხვა ციური სხეულების უმეტესობა შედგებოდა მატერიის მბრუნავი დისკის ფორმის ღრუბლისგან. ამ დისკზე შეჯახებამ, გრავიტაციულმა ურთიერთქმედებამ და მსგავსმა ფაქტორებმა განსაზღვრეს პლანეტების ორბიტები და ბრუნვის ღერძები. ჩვენი სამყაროს ღერძიც განისაზღვრა ამ ფორმირების პროცესში და დაფიქსირდა გარკვეული დახრილი კუთხით.

როგორც ცნობილია, ჩვენი დედამიწა ბრუნავს თავისი დახრილი ღერძის გარშემო და ასევე მზის გარშემო. ღერძის გარშემო ბრუნვის მოძრაობა შეადგენს ერთ დღეს, ხოლო მზის გარშემო მოძრაობა შეადგენს ერთ წელიწადს. ამ მოძრაობების შედეგად მზის შუქი სხვადასხვა კუთხით ეცემა სხვადასხვა უბანს და იცვლება დღეების ხანგრძლივობა და დღე-ღამის ხანგრძლივობა, იმიტომ, რომ დედამიწის ღერძის დახრილობა გავლენას ახდენს იმ კუთხეზე, რომლითაც მზის შუქი ეცემა დედამიწაზე. იმის გამო, რომ დედამიწა თავის ღერძის მიხედვით არის დახრილი, მზის შუქი მას სხვადასხვა კუთხით ეცემა სხვადასხვა სეზონზე მთელი წლის განმავლობაში. იგივე სიტუაცია მოქმედებს მზის სხივების რაოდენობაზე, რომელიც დედამიწამდე აღწევს დღის განმავლობაში. ამიტომ ზამთარში დღეები ხანმოკლეა, ღამეები კი გრძელი.

ეკვატორის ირგვლივ დღისა და ღამის ხანგრძლივობა რჩება შედარებით მუდმივი მთელი წლის განმავლობაში, რადგან მზის შუქი დედამიწის დახრილობის გამო ამ უბნებს ვერტიკალური კუთხით ეცემა. თუმცა, როცა პოლუსებისკენ მივდივართ, უფრო მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეინიშნება დღისა და ღამის ხანგრძლივობაში, სეზონების მიხედვით. ასე რომ, "დღის და ღამის ხანგრძლივობა იცვლება იმიტომ, რომ ჩვენი დედამიწის ღერძი დახრილია და ამ დახრილობის გამო ვიღებთ მზის შუქის სხვადასხვა რაოდენობა სხვადასხვა პერიოდში".