Kun tahlili 32- qism
Amerika qo’shma shtatlari, 1991 yilidan beri Yaqin sharq va ba’zi Afrika o’lkalariga demokratiya olib borishga harakat qilmoqda. AQShning demokratiya eksportidan eng ko’p ta’sirlangan o’lkalar Somali, Afg’oniston, Iroq va Suriya.

Amerika qo’shma shtatlari, 1991 yilidan beri Yaqin sharq va ba’zi Afrika o’lkalariga demokratiya olib borishga harakat qilmoqda. AQShning demokratiya eksportidan eng ko’p ta’sirlangan o’lkalar Somali, Afg’oniston, Iroq va Suriya.
Amerikaning demokratiya olib borgan o’lkalarda taxminan 5 million tinch aholi o’ldirilgani taxmin etilmoqda. AQSh, bu o’lkalarga demokratiya olib bormasdan oldin, ichki urush yoki birodarning birodarni o’ldirishi kabi bir voqea deyarli hech yo’q edi. Afg’onistondagi Tolibon va Mujohid hukumati to’qnashuvi emas, butunlay siyosiy bir janjal edi.
Somali, buhrondan qutulishga harakat qilmoqda edi. Iroqda tartibli bir nizom bor edi. Sadomning atom emas hatto Ximiyoviy quroli ham yo’q edi. Holbuki AQSh, bu sabablar bilan Iroqni ishg’ol etgan edi va ishg’oldan yillar so’ngra yana AQSh manbalari, Iroqda atom qurol yo’q edi deb e’tirof qildilar.
AQSh, sherigi bo’lgan terror tashkiloti YPG vositasi bilan Suriyaga demokratiya olib borishga harakat qilmoqda. Xahlasangiz, AQShning demokratiya olib borishga harakat qilgan Suriyaga bir nazar tashlaylik:
O’tgan kunlarda ijtimoiy tarmoqda 1 daqiqa 17 soniyalik bir video tarqatildi.
Video, Suriyaning shimol hududida tasvirga tushirilgan. Vayrona bir binoning ichida qo’llari orqaga bog’langan bir yosh zo’raki kulishga harakat qilmoqda va Kurd tilida shunday demoqda:
Iltimos meni o’ldirmang.
Hayot bilan olim orasidagi eng nozik chiziqning o’rasida turgan bu Kurd yoshi, juda yumshak va shafqatli bir ovoz bilan va tabassum bilan qurolli terroristlardan o’zini o’ldirmasligi uchun iltimos qilmoqda.
Kelgusi yillarini tabassum bilan bezatib g’asb etmasligini iltimos qiladi. Bunday bir shartda umuman dod va faryod qilishi kerak. Ekranda, qo’llarida AQSh ittifoqdoshi YPG gerbi bo’lgan ikki kishidan yana semizirog’i kurd tilida g’azab bilan shunday javob beradi.
Buyuriqga rioya qilmading. Urushimizga qatnashmading. Ushbu harakating bilan Kurd xalqiga xiyonat qilding. Va Xiyonatning jazosi o’lim degandan keyin o’q uzib yuboradi. Ortidan AQSh ittifoqdoshi bo’lgan boshqa YPG terrorist han o’q uzadi.
Umrining g’asb qilishini istamagan noharbiy Kurd yoshi, qo’li orqada bog’langan holda yuzini o’qqa qarshi o‘girmasdan turib tabassum bilan o’ladi.
AQSh va barcha Yevropa o’lkalari tomonidan O’jalan “ terrorist” deb qabul qilinadi. Hatto AQSh, O’jalanni qo’lga olish uchun Turkiyaga hatto yordam bergan.
Amerika qo’shma shtatlari ittifoqdoshi bo’lgan terror tashkiloti YPG,
AQSh o’ziga bo’ysunmagan Kurdlarni uy- joyidan haydab surgunga yubormoqda. Yerini yurtini tark etmagan u 20 yoshidagi yoshlar esa o’ldirilmoqda.
Vazifam tufayli bir necha marotaba bu videoni tomosha qildim. Urush va terror mavzusidagi jurnalistlik vazifamning eng yomon tomoni, boshqalarining o’limini izlash majburiyatida qolishim.
28 yildan ziyod kasbim bo’yicha hayotga bunday bog’langan boshqa ikki o’limga yana guvoh bo’ldim.
Biri 1994- yilida Bosniya va Gersegovinada Serb terroristlar, Dracachda bir ayolni bolalarining ko’zining o’ngida o’ldirar ekan, boshqasi esa 1999- yilining oxirlarida boshlagan II. Chechen- Rus urushida guvoh bo’ldim. Chechenistonning poytaxati Gruzinida yana quchog’ida bolasi bir Chechen ayolni Rus askarlari tomoni o’ldirilar ekan guvoh bo’lgan edim. O’q badaniga teggan holda tabassum qilardi. Bir umrdan yana ham uzoq ikki va uch soniya edi.
Bugun kunda AQShning sherigi bo’lgan terror tashkiloti ko’chishga majburlagan Kurdlar soni 700 mingdan oshgani taxmin etilmoqda. Kurdlar nomidan terror va dahshat qilayotgan YPG va PYD, juda ajibdir ki jami Kurd aholi soni bir million atrofida bo’lgan Suriyada Kurdlarining 700 mingi surgin qiling.
Xo’p, PYD- YPG terror tashkilotidan qochgan Kurtdlar qaysi o’lkaga boshpana olib bormoqda bilasiz mi? Yevropa ittifoqi a’zosi g’arbiy Yevropa o’lkalari “ Kurd yurtdoshlariga bosim qiladi “ deb iddao qilgan Turkiyaga boshpana keltirmoqdalar. Terror tashkilot YPGdan qochib Turkiyaga boshpana olib kelgan Kurd qochqin soni 500 ming atrofida ekani taxmin etilmoqda. Turkiyaga boshpana keltirmoqda.
Turkiya, o’ziga boshpana olib kelgan etnik guruhlarni tekshirmagani uchun ushbu sonning qancha ekanini aniq taxmin etish mumkin emas. Faqat Iroqning shimolidagi Barzani boshqaruviga boshpana olib borgan Kurd qochqin soni 70 ming atrofida ekani ma’lum bo’ldi. Bu vaziyatda, qolgan Kurdlar Turkiyaga boshpana olib kelgani ma’lum bo’lmoqda.
Kurdlarning Suriyada hech bir zamon fuqarolik kartochkalari bo’lmagan. Turkiya Respublikasi Prezidenti Erdo’g’an, Bosh vazir bo’lgan paytda Asadga qilgan bosimlari natijasida, Suriyalik Kurdlar, tarixda ilk marotaba fuqarolik kartochkalariga ega bo’la boshladilar.
Erdo’g’andan oldin Suriya Kurdlari minglab yillik tuproqlarida “ qochqin” statusi edilar.
Suriyada PYD- YPG zulmidan qochgan Kurdlar, Turkiyaning har joyida istiqomat qilayotganlarini bilasizmi? Ayni zamonda istagan har sektorda erkin ravishda ishlaydi yoki ish qura oladilar.
Suriyadagi demokratik va tinch aholi va kurd muxolif tashkilotlarining markaz byurolari Turkiyaning poytaxti Anqara va Istanbulda joylashgan. Kurd muxoliflarning Yevropa ittifoqi a’zosi o’lkalarda yashash imkoniyati yo’q. Yevropalik politsiyachilarning ko’zining o’ngida PKK- YPGliklarning hujum bilan duchor bo’lmoqdalar. Va u siyosiy Kurd liderlar, shoshilinch ravishda Turkiyaga boshpana olib keladi. Barcha bular ko’zga olganda aqlimizga ana shu savollar keladi: “Amerikaning demokratiyasi nimaga odamlarni o’ldirmoqda?”
SİNYAL