kun tahlili 48- qism
1949 yili 4- aprel kuni AQSh boshda bo’lib, Angliya, Belgiya, Fransiya, Gollandiya, Italiya, Islandiya, Daniya, Lyuksemburg, Norvegiya, Portugaliya va Kanda kabi g’arb davlatlarning kelishuvi bilan tashkil etilgan bir ittifoqdir.
North Atlantic Treaty Organization( NATO) Shimoliy Atlantika Shartnomasi Tashkiloti (NATO), II. jahon urushidan so’ngra bugunki Rossiya Sovet Sotsialistik
Respublikalari Ittifoqining kommunistki keng tarqalishiga qarshi tashkil etilgan bir tashkilotdir.
Sovet ittifoqining keng tarqalish siyosatiga qarshi tashkil topadigan xavflarga qarshi chora- tadbir olish maqsadida 1949 yili 4- aprel kuni AQSh boshda bo’lib, Angliya, Belgiya, Fransiya, Gollandiya, Italiya, Islandiya, Daniya, Lyuksemburg, Norvegiya, Portugaliya va Kanda kabi g’arb davlatlarning kelishuvi bilan tashkil etilgan bir ittifoqdir. Turkiya ushbu ittifoqqa 1952 yilida qo’shildi.
Tashkilotning asosiy maqsadi, a’zo o’lkalarning tashqarisida keladigan xavf- xatarga qarshi harbiy mudofaani va ayni zamonda ham siyosiy hamda iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda hamkorlik ta’min etish.
Bu maqsad bilan NATO, 1991da sharqiy blokning butunlay parchalanishidan keyin t bahs- munozara qilishga boshlandi. Ittifoqning qonuniyligining joriy bo’lib bo’lmaganligi va mavjudiyati tortishila boshladi. Faqat ayni kundan bir necha oy oldin Iroqning Quvaytni isho’l etishi bilan poyda bo’lgan yangi terror harakatlari “ NATOning kerak ekanligi” borasida yetarli bir sabab poyda bo’ldi.
Ayni shu davrlarda Italiyada NATOning g’ayri qonuniy bir quroli tashkiloti tashkil topgani ma’lum bo’ldi. Italiya Bosh vaziri Giulio Andreotti, 1990- yili 24- oktabrda GlASDIOning o’lkasida mavjudligini rasman tan oldi. Tuzilishi umuman “ Maxsus kuchlarning tuzilishiga o’xshagan bu tashkilotni e’lon qilib rasmiy vazifalari, Sharqiy blok har qanday bir G’arbiy Yevropada yoki NATO a’zosi bir o’lkasini ishg’ol etgan vaziyatda, g’ayri nizomi harb metodlari bilan dushmanni to’xtatish, yo’ldan urish, zarar yetkazish, razvedka xabari olish kommunikatsiya va logistika unsurlarini sabotaj qilish, strategik ahamiyatga ega mo’ljallarni yo’q qilish kabi bir qator maxsus vazifalarni bajo keltirish.
Lotin tilida” Qilich” ma’nosidagi Gladio
Kalimasini nom qilib qo’ygan tashkilot, AQSh va Ingliz kontrgerilla tashkilotlanish turida bo’lgan Stay Behind tomonidan 1952- yilida tashkil etildi.
CIA tomonidan boshqarilgan va moliyalashtirilgan tashkilot 1956 yilida AQSh bilan hamkorlikda, josuslik va gorilla urushi uchun tashkilotlandi. Gladio tortishuvlari bilan birgalikda NATOning barcha a’zo o’lkalarda g’ayri nizomi harb metodlarini joriy etgan yoki joriy etishga tashabbus qilgan iddaolar o’rtaga tashlandi.
Ko’plab o’lkada buning iziga duch kelgach, ittifoq yangidan bahs munozara qilina boshladi.
Ajoyibdir, NATOning qonuniyligi tortishuvga ochilganda, Yugoslaviyada ichki sodir bo’ldi. Juda ham vahshiyona ravishda davom etgan ushbu ichki urush, rasman genotsidga aylandi. Bir lahzada NATO, ushbu qatliomni to’xtatishini istagan odamlarga umid manbai bo’ldi.
Ortidan Iroq va Afg’oniston ishg’ollari, NATO borasidagi tortishuvlarni ta’sirsiz qildi.
NATOning noqonuniy faoliyatlari jamoatchilikda unutilishga boshlgan bir paytda, Turkiyada xalqaro josuslik va xiyonat tarmog’i bo’lgan Fatullohchi terror tashkiloti (FETO) qonli bir harbiy to’ntarishga tashabbus qildi.
Turk xalqi, liderlari va Prezident Rajab Tayyib Erdo’g’anning talabi bilan ko’chalarni to’ldirdi va harbiy to’ntarishning oldi olindi.
Harbiy to’ntarishga tashabbus qilgan yuqori martabali ofitserlarning ko’pi NATO a’zosi o’lkalarga qochib ketdilar. NATOda vazifador bo’lgan FETO terror tashkiloti mansubi bo’lgan va aniqlangan ofitserlarning barchasi ushbu ittifoqqa a’zo o’lkalardan boshpana so’radilar.
Hatto ofitserlarning ko’pchiligi Turk qurolli kuchlari tomonidan vazifadan bo’shatilishiga qaramasdan NATOda o’z vazifalarini bir muddat yana davom ettirdilar.
Turk politsiyasi tomonidan terrorist faoliyatlarga ishtirok etgani aniqlangan ba’zi shaxslar,
NATOning farqli tadbirlarida o’zini namoyon qildi. Yana ham yomoni, bu terror gumondorlari deyarli barchasi NATOda maosh bilan faoliyat yuritgan rasmiy xodimlar edi.
So’nggi voqea, Turkiya Respublikasining Asoschisi Mustafa Kemol Otaturk bilan Prezidentimiz Erdo’g’anning fotosuratlarini dushman kuchlari tomonida ko’rsatilgan NATO ofitseri va xodimi kabi.
2016- yili 15- iyulda FETO terror tashkilotining qonli harbiy to’ntarish tashabbusi paytida ham NATO va ham Turkiyaning G’arb klubidagi ittifoqlari, Turk xalqining yonida bo’lmasligi hayrat beruvchi edi.
Yana ham hayron qoldirgan boshqa voqealar esa NATO va Turkiyaning ittifoqdoshi bo’lgan G’arblik do’stlarimiz, harbiy to’ntaruvchi terroristlarga o’z eshiklarini oxirigacha ochishlari edi.
15- iyul qonli FETO harbiy tashabbusidan so’ngra NATOning ushbu tashkilot bilan bo’lgan aloqalarini o’rtaga tashlagan voqealarni ko’rib chiqaylik.
1- NATOda vazifador to’rt nafar ofitser bilan bir nafar harbiy attashesi 15- iyul harbiy tashabbusdan so’ngra Norvegiyaga qilgan boshpana murojaati Norvegiya ko’chmanchi bo’yicha boshqarmasi tomonidan qabul qilindi.
2- FETO terror tashkiloti odamlarni chetlashtirish uchun tarqatgan soxta hujjatlar “ to’g’ri” deb tasdiq qilgan qochoq vaziyatdagi mayor Ahmet Erdo’g’an Angliyada, Angliyaning harbiy uy- joyida, 15, Nichlson CloseInnsworth GL31DN Cloucesterda hanuz ham istiqomat qilmoqda.
3- 15- iyul harbiy to’ntarishga ishtirok qilgan va “AQShdagi ittifoq aylanish” qo’mondonligida vazifa yuritgan vitse- admiral Zeki Mustafa Ugurli harbiy to’ntarishdan so’ngra ham NATOning bu harbiy bazasida jo’y olmoqda.
TQK tomonidan ishdan bo’shatilishiga qaramasdan, NATOda hanuz admiral sifatida vazifa olib borgani ma’lum bo’lgandan so’ngra tezda AQShdan boshpana so’radi.
4- Turk qo’shiniga qarata FETO prokurorlari tomonidan yuritilgan
“Kumpas” davolarida mutaxassis sifatida vazifa olib borgan qochoq FETO gumondori sobiq TUBİTAK Kiber xavfsizlik institut mudiri Hayrettibn Bahshi, Estoniyada NATO o’lkalari ishtirok etadigan Kiber xavfsizlik harbiy mashg’ulotlarida vazifador ekanligi ma’lum bo’ldi.
5- 15 İyuldan so’ngra ishdan bo’shagan besh yoqari martabali ofitser Belgiyada bo’lgan NATO va SHAPE qarorgohida ekan ma’lum bo’ldi. Bir muddat so’ngra Belgiya tomonidan boshpana murojaati qabul qilingan.
6- o’tgan oylarda AQShda amalga oshirilgan NATO parlamenterlar Assambleyasi yig’ilishida
Taklif qilinmaganiga qaramasdan Midddle Esat Forum Raisi Daniel Pipeas tomonidan FETO mansubi va Rumi Forum Raisi Emre Chelik, noqonuniy ravishda yig’ilishga olindi. NATO bunga jim- qoldi. Turk delegatsiyasi vaziyatga reakasiya ko’rsatib yig’ilishni tark etgandan keyin boshqa o’lkalar ham ayni reaksiyaga ishtirok etdilar. Bu hech so’roq qilinmay mi?
Bu qadar dalilga qaramasdan, ushbu ittifoq a’zolari tomonidan
Aloqador xabarlar
Prezident Rajap Tayyip Erdog’an 7 davlatning elchilarini qabul qildi
Prezident Erdog’an, elchilar bilan esdalik surati tushdi.Erdog’an keyinroq elchilarni qabul qildi.