kun tahlili 48- qism

1949 yili 4-  aprel kuni   AQSh  boshda bo’lib, Angliya, Belgiya, Fransiya, Gollandiya, Italiya, Islandiya, Daniya, Lyuksemburg, Norvegiya, Portugaliya va Kanda kabi g’arb davlatlarning  kelishuvi bilan tashkil etilgan bir ittifoqdir.

853771
kun tahlili 48- qism

 

North Atlantic Treaty Organization( NATO) Shimoliy Atlantika Shartnomasi Tashkiloti (NATO), II. jahon urushidan so’ngra bugunki Rossiya  Sovet Sotsialistik

Respublikalari Ittifoqining  kommunistki   keng tarqalishiga qarshi tashkil etilgan bir tashkilotdir.

Sovet ittifoqining keng tarqalish siyosatiga qarshi tashkil topadigan xavflarga qarshi chora- tadbir olish maqsadida  1949 yili 4-  aprel kuni   AQSh  boshda bo’lib, Angliya, Belgiya, Fransiya, Gollandiya, Italiya, Islandiya, Daniya, Lyuksemburg, Norvegiya, Portugaliya va Kanda kabi g’arb davlatlarning  kelishuvi bilan tashkil etilgan bir ittifoqdir. Turkiya ushbu ittifoqqa 1952 yilida qo’shildi.

Tashkilotning asosiy maqsadi, a’zo o’lkalarning tashqarisida  keladigan xavf- xatarga qarshi harbiy mudofaani va ayni zamonda ham siyosiy hamda iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda hamkorlik ta’min etish.

Bu maqsad bilan NATO, 1991da sharqiy blokning  butunlay  parchalanishidan keyin  t bahs- munozara qilishga  boshlandi. Ittifoqning qonuniyligining  joriy  bo’lib bo’lmaganligi  va mavjudiyati tortishila boshladi. Faqat ayni kundan bir necha oy oldin Iroqning Quvaytni isho’l etishi bilan poyda bo’lgan yangi terror harakatlari “ NATOning kerak ekanligi”   borasida yetarli bir  sabab  poyda bo’ldi.

Ayni shu davrlarda Italiyada NATOning g’ayri qonuniy bir quroli tashkiloti tashkil topgani   ma’lum bo’ldi. Italiya Bosh vaziri  Giulio Andreotti, 1990- yili  24- oktabrda GlASDIOning  o’lkasida mavjudligini rasman  tan oldi. Tuzilishi umuman “ Maxsus kuchlarning tuzilishiga  o’xshagan bu tashkilotni  e’lon qilib  rasmiy vazifalari,  Sharqiy blok har qanday bir G’arbiy Yevropada yoki NATO a’zosi bir o’lkasini ishg’ol etgan vaziyatda, g’ayri nizomi harb metodlari bilan dushmanni to’xtatish, yo’ldan urish, zarar yetkazish, razvedka xabari olish  kommunikatsiya va logistika unsurlarini sabotaj qilish, strategik ahamiyatga ega  mo’ljallarni yo’q qilish kabi bir qator maxsus vazifalarni bajo keltirish.

Lotin tilida” Qilich” ma’nosidagi Gladio

Kalimasini nom qilib  qo’ygan tashkilot, AQSh va  Ingliz kontrgerilla tashkilotlanish turida  bo’lgan Stay  Behind tomonidan 1952- yilida tashkil etildi.

CIA tomonidan boshqarilgan va moliyalashtirilgan tashkilot 1956  yilida AQSh bilan hamkorlikda, josuslik  va gorilla urushi uchun tashkilotlandi.  Gladio tortishuvlari bilan birgalikda NATOning  barcha a’zo o’lkalarda g’ayri nizomi harb metodlarini  joriy  etgan yoki  joriy etishga tashabbus qilgan iddaolar o’rtaga tashlandi.

Ko’plab o’lkada buning iziga duch kelgach, ittifoq yangidan bahs munozara qilina boshladi.

Ajoyibdir, NATOning qonuniyligi   tortishuvga  ochilganda, Yugoslaviyada  ichki sodir bo’ldi. Juda ham vahshiyona ravishda davom etgan ushbu ichki urush, rasman genotsidga aylandi. Bir lahzada NATO, ushbu qatliomni to’xtatishini istagan odamlarga umid manbai  bo’ldi.

Ortidan Iroq va Afg’oniston ishg’ollari, NATO  borasidagi tortishuvlarni  ta’sirsiz qildi.

NATOning  noqonuniy  faoliyatlari jamoatchilikda unutilishga boshlgan bir paytda, Turkiyada xalqaro josuslik va xiyonat tarmog’i bo’lgan Fatullohchi terror tashkiloti (FETO) qonli bir harbiy to’ntarishga tashabbus  qildi.

Turk xalqi, liderlari va Prezident Rajab Tayyib Erdo’g’anning talabi bilan ko’chalarni to’ldirdi va harbiy to’ntarishning oldi olindi.

Harbiy to’ntarishga  tashabbus qilgan yuqori martabali ofitserlarning ko’pi NATO a’zosi o’lkalarga qochib ketdilar. NATOda vazifador bo’lgan FETO terror tashkiloti mansubi bo’lgan va  aniqlangan ofitserlarning  barchasi  ushbu ittifoqqa a’zo o’lkalardan boshpana so’radilar.

Hatto ofitserlarning  ko’pchiligi  Turk qurolli kuchlari tomonidan vazifadan bo’shatilishiga qaramasdan NATOda  o’z vazifalarini bir muddat yana davom ettirdilar.

Turk politsiyasi  tomonidan terrorist faoliyatlarga  ishtirok etgani aniqlangan ba’zi shaxslar,

NATOning farqli tadbirlarida o’zini namoyon qildi. Yana ham yomoni, bu terror gumondorlari deyarli barchasi NATOda maosh bilan faoliyat yuritgan rasmiy xodimlar edi.

So’nggi voqea, Turkiya Respublikasining Asoschisi Mustafa Kemol Otaturk bilan Prezidentimiz Erdo’g’anning fotosuratlarini dushman kuchlari tomonida ko’rsatilgan NATO ofitseri va xodimi kabi.

2016- yili 15- iyulda FETO terror tashkilotining qonli harbiy to’ntarish tashabbusi paytida ham NATO va ham Turkiyaning G’arb klubidagi ittifoqlari, Turk xalqining yonida bo’lmasligi hayrat beruvchi edi.

Yana ham hayron qoldirgan boshqa  voqealar esa NATO va Turkiyaning ittifoqdoshi bo’lgan G’arblik do’stlarimiz, harbiy to’ntaruvchi terroristlarga o’z  eshiklarini oxirigacha ochishlari edi.

15- iyul qonli FETO harbiy tashabbusidan so’ngra NATOning ushbu tashkilot bilan bo’lgan aloqalarini o’rtaga tashlagan voqealarni ko’rib chiqaylik.

1- NATOda vazifador to’rt nafar ofitser bilan bir nafar harbiy attashesi  15- iyul harbiy tashabbusdan so’ngra Norvegiyaga qilgan boshpana murojaati Norvegiya ko’chmanchi  bo’yicha boshqarmasi tomonidan qabul qilindi.

2- FETO terror tashkiloti odamlarni chetlashtirish uchun tarqatgan soxta hujjatlar “ to’g’ri” deb tasdiq qilgan qochoq vaziyatdagi mayor Ahmet Erdo’g’an Angliyada, Angliyaning harbiy uy- joyida, 15, Nichlson CloseInnsworth GL31DN Cloucesterda  hanuz ham istiqomat qilmoqda.

3- 15- iyul harbiy to’ntarishga ishtirok  qilgan  va “AQShdagi ittifoq aylanish” qo’mondonligida  vazifa yuritgan vitse- admiral Zeki Mustafa Ugurli harbiy to’ntarishdan so’ngra ham NATOning bu harbiy bazasida jo’y olmoqda.

 TQK tomonidan ishdan bo’shatilishiga qaramasdan, NATOda hanuz admiral sifatida vazifa olib borgani ma’lum bo’lgandan so’ngra tezda AQShdan boshpana so’radi.

4- Turk qo’shiniga qarata FETO prokurorlari tomonidan yuritilgan

“Kumpas” davolarida mutaxassis sifatida vazifa olib borgan qochoq FETO gumondori sobiq TUBİTAK Kiber xavfsizlik institut mudiri Hayrettibn Bahshi, Estoniyada NATO o’lkalari ishtirok etadigan Kiber xavfsizlik harbiy mashg’ulotlarida  vazifador ekanligi ma’lum bo’ldi.

5- 15 İyuldan so’ngra ishdan bo’shagan besh yoqari martabali ofitser Belgiyada bo’lgan NATO va SHAPE qarorgohida ekan ma’lum bo’ldi.  Bir muddat so’ngra Belgiya tomonidan boshpana murojaati qabul qilingan.  

6- o’tgan oylarda AQShda amalga oshirilgan NATO parlamenterlar Assambleyasi  yig’ilishida

Taklif qilinmaganiga  qaramasdan Midddle Esat Forum Raisi Daniel Pipeas tomonidan FETO mansubi va Rumi Forum Raisi Emre Chelik, noqonuniy ravishda yig’ilishga olindi. NATO bunga  jim- qoldi. Turk delegatsiyasi vaziyatga reakasiya ko’rsatib  yig’ilishni tark etgandan keyin boshqa o’lkalar ham  ayni reaksiyaga ishtirok etdilar.  Bu hech so’roq qilinmay mi?

Bu qadar dalilga qaramasdan, ushbu ittifoq a’zolari tomonidan 

                       

 


Tanlangan kalimalar: #Turkiya , #NATO , #Aloqa , #Noqonuniy , #FETO

Aloqador xabarlar