Turkiya mudofaa sanoatida milliy loyihalar 11- qism
Turkiya mudofaa sanoatida ketma ket muhim qadamlar tashlamoqda. Deyarli har oy juda muhim loyihalardan ba’zilarida katta muvaffaqiyatga erishganini ko'rmoqdamiz.
Turkiya mudofaa sanoatida ketma ket muhim qadamlar tashlamoqda. Deyarli har oy juda muhim loyihalardan ba’zilarida katta muvaffaqiyatga erishganini, ba’zi mudofaa mahsulotlari sinovdan muvaffaqiyat bilan o’tganini, ba’zi loyihalar uchun imzo marosimlari o’tkazilganini ko’ryapmiz. Joriy noyabr oyining dastlabki 10 kunida juda ko’p sonda mudofaa loyihasiga guvoh bo’ldik. 2018- yili 1- noyabrda Prezident Erdo’g’an rahbariyatida, TUBİTAK SAGE harb zıvana raylı tizimi (HABRAS) sinovi bo’lib o’tdi. PULAT zarba tizimi faoliyati sinovi va nur loyihasi sinovi muvaffaqiyat bilan bo’lib o’tdi. Prezident Rajab Tayyib Erdo’g’an ushbu sinovlar o’tkazilgan Milliy texnologiyalarni rivojlantirish infratuzilmaning ochilish marosimida mudofaa sanoati bilan aloqali muhim xush xabarlar berdi.
2018- yilli 4- noyabr kuni MİLGEM loyihasi doirasida ishlab chiqarilgan korvet sinfidan uchinchisi bo’lgan TCG Burgazada F-513 dengiz kuchlariga topshirildi. 2018- yili 8- noyabrda mudofaa sanoat rahbariyati esa o’lkamizning o’ziga xos mahsuloti bo’lgan milliy harbiy samolyot uchun o’ziga xos motor rivojlantirish dasturi bitimini imzolab o’ziga xos bir turbofan jangovar samolyot motorini rivojlantirish jarayonini boshlatib yubordi.
2018- yili, 9- noyabr kuni esa dastlabki 18 oydan keyin topshiriladigan 25ta ALTAY asosiy harbiy tank esa ketma- ket ishlab chiqarish bitimi imzolandi. Qisqa muddat ichida amalga oshirilgan ushbu faoliyatlar Turkiyaning mudofaa sanoatidagi faoliyati bilan nimalarga erishganlarini ko’rsatmoqda.
Turk Harb ish uyushmasi ta’lim n bo’yicha mudiri Tarkan Zenginning mavzu bilan aloqali fikr va mulohazalarini e’tiboringizga havola qilamiz....
ABRASH, PULAT, Nur loyihasi va SIPER
Prezident Rajab Tayyib Erdo’g’an, milliy texnologiyalarni rivojlantirish infratuzilmani ochilish marosimiga ishtirok etib ko’plab sinovning muvaffaqiyatiga guvohlik qilish bilan bir qatorda bu yerda muhim bayonotlar ham berdi. Prezident Erdo’g’an bergan izohida: Bugun bu yerda bir- biridan muhim milliy texnologiyani rivojlantirish infratuzilma va sanoat loyihalarini sinovdan o’tkazish uchun uchrashib kritik loyihalar, ma’lumot tajribalaridan va to’lagan yuksak miqdordagi mablag’larning mamlakatda qolishini ta’min etamiz. HARBASning ishlash qobiliyati bilan bir qatorda mudofaa sanoatimiz chegarali sonda o’lkaning ega bo’lgan bir xususiyatga ega. ushbu milliy tashkilot ishlab chiqargan mahsulotlarning birida PULAT faoliyat va himoya tizimidir. Ushbu texnologiya bilan qurollarimizni yana ham rivojlantirib eng hayoti birliklardan birovi bo’lgan tanklarimiz uchun katta ahamiyat kasb etmoqda. Mudofaa sanoatimiz va mahalliy texnologiyalarimizning o’ziga xos turi esa kuchli lazar tizimini rivojlantirish qisqa nomi bilan nur tizimidir. Dastlabki sinovlarda katta muvaffaqiyat bilan o’tgan tizim, kelgusi davrlarda havo vositalarida va kemalarda ham foydalana oladi.” Prezident Erdo’g’an qilgan ma’ruzasida milliy uzoq manzilli mintaqaviy havo mudofaa tizimi tashkil etilishiga tegishli faoliyatlar boshlatildi deb xabar berdi. Nomini SIPER deb izoh etilgan dastlab mahsulot topshirish ishlari 2021 yilining oxirida bo’ladi deb qayd etdi.
Yangi rusum dengiz osti Aydinresining dastlabki manbasi tashkil etildi.
MİLGEM loyihasi doirasida Turkiyaning dastlabki mahalliy jangovar kemalari davlat ish o’rni bo’lgan Istanbul kemasoz xonasida ishlab chiqarildi. Bu kemalardan uchuvchisi bo’lgan TCG Burgazada F-513, Turkiya Prezidenti Rajab Tayyib Erdo’g’an ham ishtirok etgan marosim bilan 2018- yili 4- noyabr kuni dengiz kuchlariga topshirildi. 99,5 metr bo’yida va 14, 5 metr kenglikda bo’lgan kemaning og’irligi 2 ming 400 tonna vaznida, Yetkazib berish va yoqilg'isiz 6 ming 485 kilometrlil manzilga ega bo'lgan kema, 10 kun dengizda qola olish xususiyatiga ega. Burgazada Korveti, suv usti harbiy, dengiz osti harbiy, havo mudofaa harbiy kashf nazorat, qo'mondonlikni nazorat qilish va assimetrik himoya qilishni bajar oladi.
Burgazada kemasi taslim marosimi amalga oshirilar ekan, Prezident Erdo’g’an bu yerda amalga oshiriladigan yangi rusum dengiz osti Aydinresining dastlabki manbasini ta’min etdik dedi. Yangi rusumdagi dengiz osti Aydinreis, yoqilg’i olmasdan turib okeanni oshib AQShga borib qaytib kelish xususiyatga ega. Bundan tashqari jim ravishda yo’l olishi qobiliyati bilan Turk dengiz kuchlari harbiy salohiyatimizga katta hissa qo’shmoqda. Dengiz ostining 68 metr bo’yi bo’lib 13 metr balandlik va ming 850 tonna vaznga ega deb ma’lum qilindi.
Milliy jangovar samolyoti o’ziga xos motor rivojlantirish dasturi
Ma’lum bo’lganidek mahalliy sanoat mahsulotini eng yuqori saviyada foydalanish o’lkamizga xos bir loyiha bilan milliy jangovar samolyot loyihasidan foydalanib o’lkamizga xos bir loyiha bilan milliy jangovar samolyot loyihasini davom ettirmoqda.
Loyiha bilan havo kuchlari qo’mondonligi 2030 yillardan keyingi jangovar samolyot ehtiyojini qondirib mamlakat bo’ylab loyiha modeli ta’min etishga harakat qilmoqda. Hozir esa bu samolyotga xos motor rivojlantirish uchun Mudofaa sanoat rahbariyatida o’tkazilgan imzo marosimi bilan
milliy jangovar samolyot o’ziga xos motor rivojlantirish kelishuv bitimi imzolandi.
Imzolangan kelishuv bilan o’ziga xos bir turbofan jeti va urush vositasi ishlab chiqarish jarayoni boshlatildi. Milliy jangovar samolyotining motori mahalliy bo’ lib va butunlay o’ziga xos bir motor rivojlantirishni maqsad qilib olmoqda. Loyihaning yakuni maqsadi o’ziga xos motor hech bir xorijiy o’lka chekloviga bog’liq bo’lmaydi . Motorni milliy ravishda rivojlantirish va fikri haqlari jihatidan ham butunlay Turkiyaga oid bo’lishi maqsad qilib olinmoqda.
Altay tankining ketma ket ishlab chiqarilishi
Turk quruqlik kuchlari kunimizning ehtiyojlariga javob bergan zamonaviy bir milliy tankka ega bo’lish uchun uzoq zamondir faoliyatlar yuritmoqda. Mudofaa sanoat rahbariyati, 2018- yili 9- noyabrda Altay tankini ketma- ket ishlab chiqarish uchun bitim imzolandi. Kelishuv doirasida ketma- ket ishlab chiqarish va 250ta Altay tankni ishlab chiqarish uchun qarori olindi. Ilk tank quruqlik kuchlariga 18 oydan keyin topshirilishi maqsad qilib olinmoqda. Altay tanki bilan aloqali bergan ma’lumotlarda ba’zi xususiyatlari shu shaklda ma’lum qilindi: Turkiyaning dastlabki mahalliy asosiy jangovar tanki bo’lgan Altay esa ega bo’ladigan ajoyib o’q otish kuchi va isbot nisbati oliy harakat qobiliyati TQKning sohadagi eng muhim vositalaridan biri bo’ladi deyiladi. Altay, har tur tahdidga qarshi himoya qilish uchun loyihalashtirilgan modellar kompozitli zirhlar va ekipajga ega kimiyoviy, biologk, radyoaktif va yadroviy tahdidlar bo’lgan sharoitlarda ham vazifalarini amalga oshirish imkoniyatini ta’min etgan yordamchi tizimlar bo’ladi.
Turk Harb İsh uyushmasi ta’lim mudiri Tarkan Zengin mavzu bilan aloqali fikr va mulohazalarini e’tiboringizga havola qildik.