Kun tahili 35 – qism
PKK terror tashkiloti deb atalmish va liderlari saylovlar haqida tinimsiz bayonotlar berib, Erdo’g’anga qarshi nomzodlar va ittifoqlarni qo’llab-quvvatlayotgani, Turkiya esa saylov maydonida yaxshi bir joy olgani diqqatga sazovordir.
Yaqinlashgan saylovlar va terrorizm
PKK terror tashkiloti deb atalmish va liderlari saylovlar haqida tinimsiz bayonotlar berib, Erdo’g’anga qarshi nomzodlar va ittifoqlarni qo’llab-quvvatlayotgani, Turkiya esa saylov maydonida yaxshi bir joy olgani diqqatga sazovordir. Oxir oqibat, tabiatan siyosiy jarayonlardan ko'ra terror va zo'ravonlik bilan natijaga erishmoqchi bo'lgan PKKning ushbu yangi operatsiya uslubi ostida tashkilotning boshi berk ko'chasi va rahbariyatining charchash sindromidan ekanligi ko'rinib turibdi.
SETA / Tashqi siyosat tadqiqotchisi Jan AJUNning ushbu mavzu bo'yicha fikr va mulohazasini taqdim etamiz...
PKK/KCK ijroiya qo'mitasi a'zosi Duran Kalkan matbuotga bayonot berib, Erdo'g'an boshchiligidagi hukumatni ag'darish kerakligini aytdi . Darhaqiqat, PKKning yuqori martabali yetakchilari deb atalganlarning deyarli barchasi Turkiya saylov maydonchasiga kirgan davrda xuddi shunday bayonotlar bergan. Jemil Bayik, Murat Karayılan, Bese Ho’zat kabi ismlar, AK Partiya-MHP ittifoqidagi hokimiyatning nima bo’lsa bo’lsin ag'darilishi va o'rniga oqilona muqobil yaratilishi kerakligini ta'kidladi. Bu doirada tashkilot nomidan qilgan bayonotida Bese Ho’zat, 14 Maydagi saylovlarning boshqa saylovlarga o'xshamaganligini ta'kidlab, HDPning Kemal Kilichdarog'lu foydasiga nomzod ko'rsatmaganini to'g'ri deb topganini bildirdi. saylovlar tugaguniga qadar "harbiy harakatlar"ni to'xtatdi. So'ngra, HDP va zaxira partiya sifatida tuzilgan Yashil So'l Partiyaning (YSP) Kemal Kilichdarog'lu va Millat ittifoqi bilan aloqalariga e'tiborni qaratdi. PKK/KCK huquqiy maydonda PKK/KCKning siyosiy davomi HDP/YSPdan Kemal Kilichdarog'lu bilan uchrashadi va turli muzokaralardan so'ng nomzod ko'rsatmaslik va Kilichdarog'luni qo'llab-quvvatlashga qaror qildi. PKK/KCK terror tashkilotining saylov jarayoniga bor kuchi bilan osilib, Erdog'anga qarshi o'zini tutishi nimani anglatadi? O'z mohiyatiga ko'ra qonuniy siyosiy tizim va saylov jarayonlaridan uzoq turishi kerak bo'lgan terror tashkiloti nima uchun siyosiy kampaniya olib borishga kirishdi?
Mana Duran Kalkanning PKKning bu harakat yo'lini tushuntirib bergan so'nggi bayonoti. Kalkan o'z bayonotida; “Erdog’an bizni o’ldirish uchun MITni safarbar qildi. Ro‘yxatda nomimizni e’lon qilishdi, har kuni o‘ldirishyapti, hech kim ovoz chiqarmaydi. Biz hamma joyda, ommaviy axborot vositalarining mudofaa zonalarida, Bakurdagi tunnellarda hujumga uchrayapmiz. Qandilda, Shengalda, Rojovada o‘ldirilmoqda. Har kuni o'ldiradi. Hech kim bunga xafa bo'lmaydi. Ular ro'yxatlar tuzdilar. Bizning boshqaruvimiz haqida. Qizil ro'yxat, sariq ro'yxat, yashil ro'yxat, kulrang ro'yxat, boshqacha qilib aytganda, har bir ro'yxatga o'ttiz yoki qirqta nom qo'yishadi. Ularga rasm joylashtirdilar. Bular unchalik qidirilayotgan ro'yxatlar emas. Omma oldida o'ldirilishi kerak bo'lganlar ro'yxat mavjud. Bayonotlari bilan aslida PKK/KCKning qanday bosim ostida ekanini, yetakchi kadrlarning harakat va boshqaruvga ojiz boʻlib qolganini oshkor qildi.
Turkiyaning PKK terror tashkilotiga qarshi faol va to'liq maydon bosimi so'nggi yillarda jiddiy natijalar berdi. Turkiyada deyarli harakatsiz holga kelgan terror tashkiloti Iroq va Suriyadagi chegara osha harbiy amaliyotlar bilan ham mavqeini yo’qotmoqda. Biroq, MIT Duran Kalkan ham ifoda etgani va ta'kidlagan narsa esa boshqa kurash usulini davom ettirmoqda.
MIT tomonidan yangi xavfsizlik doktrinasi doirasida PKK rahbariyatini yo'q qilish uchun boshlangan bosh kesish jarayoni 2015 yildan beri 500 nafar shaxsning yo'q qilinishi bilan yakunlangan bo'lsa-da, bu tashkilotning harakat yo'lida jiddiy o'zgarishlarga sabab bo'lgani ko'rinadi. .Duran Kalkanning 18- apreldagi bayonotlari buni tasdiqlaganidek, harakat va muloqot qobiliyati jiddiy shikastlangan tashkilot rahbariyati zaiflik sindromida ekanligini hisoblash to‘g‘ri bo‘ladi.
Shu nuqtai nazardan, PKK/KCK terror tashkilotining so'zda yetakchilari saylovlarni o'zlari ichida qolgan boshi berk ko'chadan chiqish uchun tarixiy bir imkoniyat sifatida ko'rmoqdalar. Erdog'anning ag'darilishi bilan terrorizmga qarshi qat'iy pozitsiya zaiflashadi va Turkiya Iroq va Suriyadagi harbiy amaliyotlarini to'xtatadi, Ular huquqiy tuzilmaga ega bo'lgan HDP/YSP kuchini tiklab, mamlakatning sharqiy hududlarida ularga joy ochishini hisoblamoqda. Afsuski, Kamol Kilichdarog'luning ba'zi bayonotlari, xodimlari va HDP/YSP bilan aloqalari ham bu yondashuvga imkon beradi.
Biroq terrorizmga qarshi kurash Turkiya uchun siyosatdan tashqari bir milliy xavfsizlik masalasidir. PKK yo'q bo'lib ketish arafasida bo'lsa-da, mavjud xavfsizlik doktrinasi qat'iyat bilan davom ettirilishi kerak.
Biz SETA / Tashqi siyosat tadqiqotchisi Jan AJUNning ushbu mavzu bo'yicha fikr va mulohazasini taqdim etdik.
